Non-fictie

Michael Boyny

Afrika
Ontmoetingen tussen Caïro en Kaapstad
Michael Boyny


Afrika dat enorme driehoekige werelddeel, dat nog net met het puntje van Egypte vastzit aan het vasteland, wat weten we er eigenlijk van? Buiten Nelson Mandela en de strijd om apartheid in Zuid-Afrika, weten we vaag iets van de strijd tussen de Hutu's en Tutsi's in Rwanda. We hebben gehoord over de uitbuitingen en leegroof van het voormalige Belgisch Congo en we weten dat de Arabische lente momenteel in de noordelijke landen van Afrika plaatsvindt. Maar wat weten we verder van dit werelddeel en zijn bevolking?


Ook Michael Boyny en zijn vrouw Sabine kenden Afrika alleen, zoals velen met ons, van de plaatjes met safariauto's, luierende leeuwen, olifanten, zebra's en giraffen. Het echtpaar wilde dit bijzondere werelddeel beter leren kennen en pakten hun spullen. Ze trokken in een oude, verbouwde vrachtwagen via Griekenland, Turkije, Syrië en Jordanië over de Rode Zee naar Egypte waar hun reis van Noord naar Zuid Afrika zou beginnen. De piramides van Gizeh in Caïro beschouwden ze als het startpunt van hun tocht door Afrika, een reis die anderhalf jaar zou duren...
Het boek bestaat voornamelijk uit foto's en is opgedeeld in drie delen, te weten; noordelijk- midden en zuidelijk Afrika. Elk deel wordt voorafgegaan door een tekst die twee pagina's beslaat. We kunnen de reis volgen via de kaart waarop de gereden route duidelijk is afgebeeld, wat erg prettig is als je bij het lezen en bekijken van de foto's wil weten waar ze zich precies bevinden.


Michael Boyny heeft, zoals hij in zijn voorwoord schrijft, gezocht 'naar het Afrika van de zachte kleuren, van de vele tinten tussen zwart en wit en de aangrijpende menselijkheid te midden van alle armoede. Esthetica heeft immers niets te maken met verhullen en is niet onoprecht.'
Voordat Michael zijn foto's van de inwoners van Afrika maakte leerde hij ze eerst kennen, hij voerde gesprekken met ze en ze vertelden elkaar verhalen, pas daarna haalde hij zijn camera te voorschijn en maakte hij, met hun toestemming, een foto. 'Zo krijgt het onderwerp in de zoeker een persoonlijkheid, en die persoonlijkheid ben ik een respectvolle en waardevolle foto verschuldigd - juist ook wanneer hij of zij een zwaar leven leidt.
Mijn foto's zijn subjectief en tonen steeds mijn manier van kijken naar de dingen[...].'

Zijn manier van kijken is gelukkig voor ons een bijzondere manier van kijken. Alle foto's hebben een soort eenvoudige schoonheid en zijn daardoor erg aansprekend. De bijgaande korte teksten geven de afbeeldingen net dat extra's hoewel de foto's zelf al boekdelen spreken. Op blz 45 staat bijvoorbeeld een foto waarbij Michael schrijft: 'In het noorden van Ethiopië hebben de dorpen en landschappen wel iets van Bijbelse taferelen. Vale beelden trekken als verbleekte foto's uit oude familiealbums aan ons voorbij.' Hij geeft daarmee exact weer wat op de foto te zien is. 
Er zijn kleurrijke afbeeldingen van drukke markten maar ook verstilde landschapsfoto's. Foto's van mannen en vrouwen, de ene keer stralen ze trots uit, zoals de Masai, de andere keer zachtaardige vriendelijkheid, zoals de Kwe.


We zien een oude vrouw met bijna lichtgevende ogen versus een jongere uitvoering van haar, beiden wonend in Zanzibar.
We zien de prachtige sterke Himba-vrouwen uit Kakaoland met hun bijzondere haardracht en hoofdbedekking.
We zien mensen aan het Malawimeer die bakken vol vliegen gevangen hebben die een welkome aanvulling vormen op hun eenzijdige dieet van maniok en vis.
Er zijn ook foto's van leeuwen, nijlpaarden, olifanten, zilverruggorilla's en bontgekleurde vogels, want die leven daar nu eenmaal. Maar het zijn vooral de foto's van de bewoners van Afrika die zo'n indruk maken.
Wat met name opvalt is de echtheid van die mensen, de open blik, de schoonheid die ze daardoor uitstralen. Het contrast met de foto van de rijke Afrikaanse vrouwen met dure zonnebril en ontkroest haar is enorm. De onechtheid en verveeldheid spat van hen af.


Die onechtheid is ook de reden dat het Sabine en Michael moeilijk valt om weer hun oude leventje van voor de reis op te pakken. Na al dat natuurgeweld en de natuurlijke manier van leven die ze gezien en ondergaan hebben lukt het hen ook niet. Op hun reis waren ze bezig met overleven, waar is drinkwater, waar vinden we levensmiddelen, waar kunnen we veilig de nacht doorbrengen. Terug in München merken ze pas hoezeer de reis hen veranderd heeft. Ze constateren dat in Munchen het leven vooral om uiterlijk en om bezit draait en dat bezit bepaalt wie iemand is. Na hun reis kunnen ze daar niet meer mee leven. Ze hebben inmiddels hun bovenwoning in München ingeruild voor een huis in een piepklein dorpje dat midden in de natuur gevestigd is.


Michael Boyny heeft in januari 2014 met dit boek de ITB Buch Award gewonnen in de categorie beste reisfotoboeken en terecht, de foto's zijn adembenemend mooi en vertellen het verhaal van een deel van Afrika en zijn bewoners. Kortom, voor iedereen die geïnteresseerd is in Afrika is dit boek zeer de moeite van het aanschaffen waard.

- Om een indruk van de inhoud van het boek te krijgen zie de foto's op Michael Boynoy's website http://www.boyny.de en Boyny in Afrika -


ISBN 9789059565043 paperback met flappen 208 pagina's Fontaine uitgevers in samenwerking met Oxfam Novib januari 2014 Afmeting 25 x 24 cm vertaling Huub Stegeman

© Dettie, 4 februari 2014

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER