Non-fictie

Solomon Northup

12 jaar slaaf
Solomon Northup



‘Ik kan slechts over slavernij meepraten voor zover mijn eigen waarneming dat toestaat: slechts in zoverre ik haar persoonlijk heb gekend en ervaren. Mijn streven is om hiermee een openhartig en waarheidsgetrouw feitenrelaas te geven, mijn levensverhaal na te vertellen, zonder overdrijving, waarbij het aan anderen is om te bepalen of zelfs de fictieve werken een beeld schilderen van wreder onrecht of grovere onderdrukkingen.’


Het lijkt in onze moderne maatschappij een ondenkbare kwestie, van de een op de andere dag beroofd worden van ons meest gekoesterde recht, vrijheid. Het overkwam Solomon Northup. In 1808 geboren als vrij man totdat hij in 1841 werd ontvoerd door twee mannen. Dit vormde voor Solomon het begin van een zeer angstige en onzekere tijd. Het feit dat hij als vrij man geboren is, wordt hem al gauw afgeleerd. Wanneer hij via het slavendepot in Washington met een schip naar New Orleans gebracht wordt, komt hij te werken op de plantage van William Ford. Een goed geaarde man die zijn slaven met respect behandeld. Tot grote spijt wordt Solomon, in het slavencircuit bekend als ‘Platt’, doorverkocht en komt hij zo bij verschillende eigenaren terecht. De een nog onmenselijker dan de ander.


Solomon schrijft over zijn twaalf lange jaren die hij heeft doorgebracht als slaaf, op een manier die alleen te beschrijven valt als ‘ongekend realistisch’. Alle kanten worden belicht. Zoals in het citaat hierboven al te lezen is, zonder overdrijven en dus precies zoals het gebeurd is. Gedetailleerde omschrijvingen van handelingen op de plantages worden afgewisseld met schokkende of juist ontroerende gebeurtenissen. Elke slavenhouder wordt van top tot teen omschreven, waardoor het ook duidelijk wordt dat niet alle slavenhouders zo door en door slecht waren als men bij voorbaat vaak denkt.


12 jaar slaaf is met veel interessante feiten en omschrijvingen verteld, waardoor het niet alleen indrukwekkend maar ook informatief is. Ik vond het een intens boek om te lezen, zeker door alle heftige gebeurtenissen. Toch raakte ik op een bepaalde manier gehecht aan de vertelwijze van Solomon, wat maakte dat ik het uiteindelijk in een keer kon uitlezen. Een intrigerend boek dat mij nog lang zal bijblijven.


ISBN 9789025443603 | paperback | 317 pagina's| Atlas Contact | februari 2014
Vertaald door Leen van den Broucke, Inge Kok, Arjaan van Nimwegen en Thijs van Nimwegen

© Hélène (16 jaar), 5 mei 2014

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER

 

height=12 jaar slaaf
Solomon Northup

“Ook al worden er romans geschreven die het nederige bestaan weergeven zoals het is dan wel niet is, ook al kan men zwaarwichtig uitweiden over de zegeningen der geestelijke eenvoud, vanuit zijn leunstoel luchthartig spreken over de genoegens van het leven van de slaaf – als men met hem in de velden ploegt, met hem in de hut slaapt, samen met hem kaf moet eten, als men zou zien hoe hij wordt afgeranseld, opgejaagd, vertrapt, dan zal men met een ander verhaal komen.”

Ondanks zijn donkere huidskleur was Solomon Northup in het Amerika van begin negentiende eeuw een vrij man. In de zuidelijke staten van het grote werelddeel was slavernij nog altijd aan de orde van de dag maar in de staat New York, waar Solomon woonde, konden kinderen van voormalige slaven een prettig leven leiden.

Solomon en zijn vrouw Anne werkten hard en bouwden samen een gerieflijk leven op. Drie lieve kinderen maakten hun geluk compleet. Je zou kunnen beweren dat het leven Solomon toelachte en toen hij een mooie, goed betaalde opdracht in zijn schoot geworpen kreeg, kon Solomon zijn geluk niet op. Enthousiast verliet Solomon zijn woonplaats Saratoga en vertrok met zijn opdrachtgevers naar New York. Over enkele dagen zou hij, een aardige som geld rijker, terugkeren naar zijn gezin.

Opdrachtgevers Brown en Hamilton haalden Solomon over om nog verder mee te reizen. Naar Washington. Wel drukten ze Solomon op het hart om vrijheidspapieren te halen zodat hij te allen tijde aan kon tonen dat hij een vrij man was. Washington was immers nog altijd een slavenstaat. Solomon zorgde dat hij over de juiste papieren beschikte en hij genoot van zijn tijdelijke, nieuwe leven. Op een feestelijke avond keek hij te diep in het glaasje en toen ging het mis. De volgende morgen werd hij geketend wakker in een onbekende ruimte. Brown en Hamilton waren spoorloos verdwenen evenals Solomons loon en vrijheidspapieren. Solomon was ontvoerd en bevond zich in een slavendepot.

Natuurlijk vertelde Solomon meteen aan de slavenhandelaar, een sinister heerschap met de naam James H. Burch, dat hij een vrij man was. Een hevige afranseling volgde. In niet mis te verstane bewoordingen werd Solomon duidelijk gemaakt dat hij moest zwijgen als zijn leven hem lief was. Solomon werd naar Louisiana verscheept en als slaaf verkocht. Twaalf jaar lang zou hij op plantages werken. De eerste twee jaar trof Solomon het nog redelijk goed maar toen werd hij verkocht aan de meedogenloze Edwin Epps. Tien jaar lang verrichtte Solomon dagelijks loodzwaar, onbetaald werk. Als dank voor zijn ijver werd hij regelmatig afgeranseld en ontving hij een minimale hoeveelheid voedsel. Slavenhouders waren van mening dat goed doorvoede slaven hun werkzaamheden trager verrichtten.

Pas na twaalf jaar wist Solomon zijn vrijheid terug te winnen. Het was inmiddels 1853 en niet lang na zijn vrijlating verscheen dit boek. Het is een intelligent geschreven verhaal dat open en eerlijk vertelt aan welke ontberingen slaven dagelijks blootstonden. De eenvoudige, nederige vertelstijl maakt het verhaal heel indringend. Solomon kwam vrij maar hij was een uitzondering. Er werden vaker vrije mensen ontvoerd en er kwamen ook nog altijd veel mensen als slaaf ter wereld. Niemand zou hen ooit bevrijden. Zij werden (van hun geboorte) tot aan hun dood behandeld als niet-menselijke wezens. Afschuwelijk. Ontsnappen was niet mogelijk. Wie zonder verlofbriefje werd aangetroffen, werd vreselijk afgeranseld alvorens hij of zij weer naar zijn eigenaar werd teruggestuurd. Eenmaal “thuis” op de plantage volgde dan een nieuwe afranseling. Soms waren slaven zo uitgeput en ziek dat ze enkele dagen het moeras invluchtten om even op krachten te komen. Zodra ze zichzelf in staat achtten een grote hoeveelheid zweepslagen te kunnen incasseren, keerden zij weer terug en accepteren ze gelaten hun lot. Er was immers geen andere optie.

Onlangs is dit ontluisterende verhaal verfilmd door Steve McQueen. Nu kennen velen het verhaal van Solomon Northup en dat is maar goed ook. Het is een verhaal dat helaas deel uitmaakt van de Amerikaanse geschiedenis. Een verhaal dat nooit vergeten mag worden. Hopelijk beseffen mensen die op anderen neerkijken na het lezen van dit verhaal dat iedereen gelijk is.

ISBN 9789025443603 | paperback | 317 pagina's| Atlas Contact | februari 2014
Vertaald door Leen van den Broucke, Inge Kok, Arjaan van Nimwegen en Thijs van Nimwegen

© Annemarie, 7 april 2014

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER

 

alt12 jaar slaaf
Solomon Northup


Toen Steve McQueen het plan opvatte op een film te gaan maken over een vrij onbekend stukje geschiedenis, vroeg hij zijn vrouw Bianca Stigter, te helpen bij de research. Omdat hij het zelf niet verzonnen kreeg, gingen ze op zoek naar een dagboek, of iets dergelijks, van een vrij man die tegen zijn wil werd vastgehouden: zo kwam het dat Bianca Stigter op het verhaal van Solomon Northup stuitte. Niet alleen zij, maar ook Steve McQueen was meteen enthousiast: dit was het verhaal dat ze wilden vertellen. Solomon Northup had niet alleen zijn aangrijpende verhaal  op een indrukwekkende manier verteld, het was bijna een kant-en-klaar script!
Wie de film gezien heeft, weet na het lezen van dit boek, dat McQueen het verhaal  bijna letterlijk gevolgd heeft.


Solomon Northup werd in 1808 geboren als zoon van een slaaf die bij het overlijden van zijn meester, een vrijbrief kreeg. Dus was Solomon ook een vrij man. Hij woonde in Saratoga, in de staat New York, een van de noordelijke staten, waar slavenhandel sinds 12 april 1861 afgeschaft was. Hij had er een gelukkig leven kunnen leiden met zijn vrouw Anne en hun drie kinderen, ware het niet dat hij in contact kwam met een stel onverlaten, die in geldnood zaten en hun kans schoon zagen. Solomon had totaal geen argwaan, maar werd na een avondje stappen wakker in een smerige kerker, vastgeketend.


Er is niets aan te doen, men gelooft hem niet - zijn papieren zijn natuurlijk afgenomen - en men gaat er van uit dat hij een weggelopen slaaf is. Hij wordt afgeranseld met de zweep - om hem  te leren wie de baas is -,  verkocht, en komt via een katoenplukkerij terecht op een rietsuikerplantage.
Twaalf jaar lang is hij gedwongen te werken, hard te werken, als slaaf. Hij wordt vernederd en geslagen en door zijn meesters behandeld als een beest. Slechter nog: als een baas er zin in heeft, ranselt hij slaven, tot ze bijna dood neervallen. Bijna, want het is wel de bedoeling dat ze hard blijven werken: ze moeten geld opleveren.


Schokkend is het te lezen hoe het Solomon vergaat. Hij heet op de plantages overigens Platt en doet zijn uiterste best om niet te laten blijken dat hij kan lezen en schrijven. Dat hij viool speelt, mogen ze wel weten, al is ook dat niet altijd even prettig om te doen: te zien hoe zijn medeslaven moeten dansen en springen ter vermaak van hun meesters. Ook ben je verbijsterd als hij vertelt over de wederwaardigheden van andere slaven, hetgeen soms leidt tot de dood. Zelf ontsnapt hij ternauwernood aan datzelfde lot.
Men krijgt hem niet kapot, hij blijft hoop houden en zoeken naar mogelijkheden om te ontsnappen. Met de hulp van een hem goed gezinde timmerman slaagt hij er tenslotte in zijn vrijpapieren weer te krijgen. Dan kan hij herenigd worden met zijn gezin en dit verhaal opschrijven.


‘De zeer aimabele, vrome en goedhartige heer Theophilus Freeman, vennoot of  tussenpersoon van James H. Burch en eigenaar van het slavendepot in New Orleans, liep ’s morgens vroeg rond tussen zijn beesten. Met een enkele trap naar de oudere mannen en vrouwen en flink wat knallende zweepslagen bij de oren van de jongere slaven duurde het niet lang voor hij ze allemaal op de been en klaarwakker had. De heer Theophilus Freeman was druk in de weer om zijn eigendom presentabel te maken voor de verkoopzaal; ongetwijfeld was hij van plan om die dag goede zaken te doen.’


Ironie ten top, het is verschrikkelijk...
Wat mij het meest frappeerde is de gelaten houding van de mensen die als slaaf geboren werden en niet beter wisten. Zij accepteerden het, zij dachten ook zélf dat het normaal was om als beesten behandeld te worden.


Solomon Northup hanteert een mooie stijl: prachtige beschrijvingen, zelfs als hij beschrijft hoe het er aan toe gaat op een katoenplukkerij of in de rietteelt, zelfs als hij het heeft over de onmenselijke toestanden, lees je zijn informatieve stukken tekst met plezier.
De manier waarop hij het leven in de zuidelijke staten beschrijft, hoe hij het moeras beleeft als hij zich daar moet zien te redden, het leest als een trein.

Steve McQueen had geluk dat hij op dit boek stuitte en er een prachtige film van kon maken, maar ook de heruitgave van het boek is een goed ding. Nu kunnen nog meer mensen lezen over onderdrukking, over een stuk geschiedenis dat dan misschien in deze vorm  wel voorbij is, maar waar we nog steeds uitwassen van tegen kunnen komen over de hele wereld.


ISBN 9789025443603|Paperback | 317 pagina's | Uitgeverij Atlas Contact |februari 2014
Vertaald door Leen van den Broucke, Inge Kok, Arjaan van Nimwegen en Thijs van Nimwegen

© Marjo, 27 maart 2014

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER

 

12 jaar slaaf
Solomon Northup


In juli 1808 werd Solomon Northup geboren.
Aanvankelijk werkte hij op het land met zijn vader, een voormalige slaaf maar nu vrij man. In 1829 trouwde Solomon met Anne Hampton en samen kregen ze drie kinderen. Nadat Solomon ook geruime tijd als houthakker had gewerkt, startte hij in 1932 zijn eigen boerenbedrijfje in Kingsbury op.  's Winters werd Solomon vaak gevraagd om viool te spelen en ook Anne verdiende wat extra's doordat ze zich een bescheiden naam als kok verworven had.  Kennelijk bracht dit alles toch niet genoeg op want in 1934 verhuisde het stel naar Saragota Springs, iets waar Solomon achteraf erg spijt van kreeg...
Aanvankelijk mende hij daar een huurrijtuig en later werkten hij en zijn vrouw tijdens het bezoekersseizoen in hotels in de stad. 's Winters speelde hij nog steeds op zijn viool voor het extra geld. Bovendien werkte hij vele dagen aan de aanleg van de spoorweg tussen Troy en Saratoga.
Hij was een goede en harde werker en een tevreden, vrij mens.


Maar alles veranderde die ochtend in maart in het jaar 1841. Solomon kwam aan de praat met twee mannen over zijn vioolspel. Ze werkten voor een circus en waren na een uitstapje op de terugreis. Ze traden onderweg op om wat geld te verdienen en vroegen Solomon met hen mee te reizen naar New York. Onderweg zou hij dan hun optreden kunnen begeleiden met zijn vioolmuziek. De beloning was goed dus Solomon hapte toe. Kon hij eindelijk zijn droom waarmaken en de grote stad New York zien. 
Zijn vrouw Anne werkte op dat moment tijdelijk in een stad verderop en de kinderen logeerden bij een tante. Hij zou alweer thuis zijn voor iemand hem zou missen. Had hij het maar nooit gedaan...

Eenmaal in New York halen de mannen hem over mee te reizen naar Washington. Ze beloofden hem een goede betrekking en een mooi loon. De mannen behandelden hem steeds heel voorkomend en met respect en daarom hapt Solomon opnieuw toe.
En in Washington gebeurt het... Solomon wordt na een avond stappen met de twee mannen 'ziek' en ontdekt de volgende ochtend als hij bijkomt dat hij geboeid en wel in een kerker zit vastgeketend aan een ring in de grond. Hij heeft verder geen idee waar hij is. Hij komt tot de ontstellende conclusie dat hij ontvoerd is.
In de kerker krijgt hij te horen dat hij als slaaf verkocht is aan James H. Bruch, een bekend slavenhandelaar. Natuurlijk protesteert Solomon heftig maar Bruch heeft er maling aan, sterker nog Solomon ontvangt zijn eerste afschuwelijke afranseling, het pak slaag is zo erg, dat het bot van zijn ribben bijna te zien is.  Bruch weet hem daarmee goed duidelijk te maken dat als Solomon ooit nog eens zal beweren dat hij een vrij man is de straf nog erger zal zijn, mogelijk zelfs zijn dood.

Hierna volgt het verbijsterende en aangrijpende verhaal van Solomon, die twaalf jaar als slaaf op plantages moet werken. Hij krijgt daar een andere naam, niemand weet hoe hij werkelijk heet. Hij komt voor wrede plantagebezitters te werken voor wie slaven nog minder dan honden zijn. Een aantrekkelijke slavin wordt stelselmatig verkracht door de plantage-eigenaar. Zijn vrouw is zo jaloers dat zij diezelfde slavin ook steeds om het minste vergrijp verschrikkelijk laat straffen. Ook Solomon wordt regelmatig gegeseld, als naar gelang de bui van zijn veelal dronken eigenaar.

Solomon probeert er ondertussen van te maken wat er te maken valt. Wel verzint hij constant allerlei ontsnappingspogingen maar hij weet ook dat als hij weer teruggevonden wordt door de eigenaar de afstraffing genadeloos of mogelijk zijn dood zal zijn. Bovendien hebben alle eigenaren erg bloeddorstige honden die bijna elke slaaf terug weten te vinden. Kortom, vluchten is onbegonnen werk.
Zijn viool is zijn grote vriend en het is ook dankzij deze viool dat hij mensen kan troosten. Met zijn muziek helpt hij zijn medeslaven en zichzelf.
Solomon mist zijn vrouw en kinderen vreselijk en droomt ervan ze ooit weer terug te zien.


Nadat Solomon eindelijk zijn vrijheid heeft weten te heroveren is het eerste wat hij doet dit boek schrijven, opdat iedereen zal weten hoe er met slaven omgegaan wordt. Alles wat hij schrijft is door een advocaat gecontroleerd en berust tot in detail op waarheid. Achterin het boek staan de bewijsvoeringen afgedrukt.
Mede door het boek van Northup worden de ogen van veel Amerikanen geopend voor de onmenselijkheid van het slavernijsysteem.

Het boek is bij toeval ontdekt door Bianca Stigter en is inmiddels verfilmd door haar man Steve McQueen. De film won de Golden Globe voor de Beste Film en was genomineerd voor negen Oscars. De film kreeg de Oscar voor Beste Film, Beste Scenario en Beste vrouwelijke bijrol.
Maar eigenlijk is die prijzenregen niet zo belangrijk, het gaat vooral om de stem van Solomon Northup die na zoveel jaar zijn impact nog niet verloren heeft. Het boek is een belangrijk tijdsdocument en eveneens een waarschuwing opdat zo'n afschuwelijke vorm van arrogante blanke superioriteit en vernederend racisme nooit meer zal en mag gebeuren.


ISBN 9789025443603 Paperback met illustraties 317 pagina's Uitgeverij Atlas Contact februari 2014
Vertaald door Leen van den Broucke, Inge Kok, Arjaan van Nimwegen en Thijs van Nimwegen

© Dettie, 11 maart 2014

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER