Alles wat beweegt
Susan Smit

Isadora Duncan (1877, San Francisco -  1927, Nice) was een Amerikaanse danseres.
Een danseres in die tijd was meestal bezig met klassiek ballet. Zo niet Isadora Duncan. Zij legde zich toe op iets heel anders, nieuw voor die tijd.

‘Niets is natuurlijk aan ballet en die onnatuurlijkheid is tot kunst verheven.
De dans moet het lichaam bevrijden in plaats van inperken. Ballet druist zelfgenoegzaam tegen de vorm en de beweging van de natuur in. Kijk maar eens goed: onder de tutu’s en de maillots dansen misvormde spieren. Kijk nog verder: onder de spieren zitten misvormde botten. Er danst een misvormd geraamte. Het ballet richt zichzelf te gronde door een misvorming van het prachtige vrouwenlichaam af te dwingen.’

Isadora danst anders, ze danst het leven: een vloeiende expressieve dans. Voor het eerst in de geschiedenis wordt er gedanst op blote voeten en in losse gewaden, geïnspireerd op de bewegingen van de natuur.
De een vindt het afschuwelijk, de ander is er lyrisch over.

Vanaf haar jeugd werd er veel gereisd. Na de dood van haar vader was er vaak armoede. Ze trokken van het ene land naar het andere, overal waar Isadora op kon treden reisde het gezin met haar mee. Vanaf het moment dat ze succes begon te krijgen, waren er ook perioden dat het hele gezin volop te eten had. Maar het ging niet altijd goed.

‘Die hobbels horen bij de aard van het leven.'

Maar er staat haar een enorme hobbel te wachten: ze is zwanger. Van haar grote liefde, eveneens een kunstenaar. Maar Ted is al wel getrouwd. Isadora vindt het geen probleem, als hij maar vaak genoeg komt. Zij heeft geen behoefte aan een huwelijk, ze is een vrije vrouw en dat wil ze blijven.

Het is 1906. De normen en waarden verwelkomen geen ongetrouwde zwangere vrouwen. Wie op de hoogte is van  haar toestand spreekt er schande van. Dus zoekt ze naar een veilige en rustige plek.
Die vindt ze in Noordwijk aan Zee, een alleenstaand huisje in de duinen, waar een huishoudster inbegrepen is in de huur.
Maar als deze Cornelia ontdekt dat Isadora niet getrouwd is:

‘De schande! De dwaling die u hebt begaan! U had het me moeten vertellen.’'Ik wist niet dat het zo belangrijk voor u was,’ lieg ik.‘Deze tuchteloosheid…’ zegt ze, ‘en zo schaamteloos onder mijn ogen.’ Ze begint demonstratief de strik op haar rug los te maken en trekt haar schort over haar hoofd uit.
‘Ik zal bidden dat de genade zich over u uitstort en dat Christus zich over u zal ontfermen,’ zegt ze lijzig, ‘want dat zult u nodig hebben.’

En zo is dit boek behalve het verhaal over een beroemde danseres ook het verhaal van een vrijgevochten vrouw in  het begin van de twintigste eeuw.Maar de zwangerschap, hoewel gewenst, gooit roet in het eten. Ze loopt tegen beperkingen aan die haar lichaam haar oplegt en die later ook de baby haar zal opleggen.

Susan Smit weet hoe ze haar lezer geboeid moet houden. ze wisselt heden en verleden af, en ook in haar manier van schrijven zit afwisseling: Kort maar krachtig of heerlijke lange zinnen, met zintuiglijke beschrijvingen en ook de dialogen zijn zeer geslaagd.
Een mooi geschreven biografische roman.

Susan Smit (1974) studeerde Culturele Studies, met als hoofdvak Nederlandse Taal- en Letterkunde, aan de Universiteit van Amsterdam. Ze is columnist en publiceerde twaalf non-fictieboeken, zes romans, een verhalenbundel en een novelle.

ISBN  9789048868506 | Paperback | 272 pagina’s | Uitgeverij Lebowski | maart 2024

© Marjo, 23 april  2024

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER

Jaren van liefde
Cilja Zuyderwyk

Andreas en Fay zijn als het ware voor elkaar geschapen. Ze voelen elkaar goed aan en genieten van elkaar en de wederzijdse interesses. Het enige mogelijke obstakel is het leeftijdsverschil. Andreas is twintig jaar ouder dan Fay. Vroeger was dat nooit een punt, maar nu hun dochter de deur uit is en de zeventigjarige Andreas een mysterieuze ziekte heeft waardoor hij weinig meer kan, breekt het Fay wel op.

Fay is beeldhouwster, vooral gespecialiseerd in beelden van vogels, ze heeft een atelier aan huis. Andreas was meubelontwerper.
Dankzij de ziekte van Andreas is Fay veel thuis en ziet weinig mensen meer. Ze voelt zich vaak eenzaam, vooral ook omdat ze de oude Andreas mist, haar maatje en grote liefde.
Helaas is die tijd voorbij.

Op een dag krijgt ze een verzoek via Irina, een oude vriendin, of zij aan iemand haar gastenverblijf wil verhuren. Thomas, de kandidaathuurder, is achter in de veertig, architect en blijkt sympathiek. Al snel betrekt hij het verblijf. Daardoor wordt alles voor Fay en Andreas beter en vrolijker. Andreas knapt zelfs wat op van de aanwezigheid van Thomas. Maar langzamerhand komt er een kentering... Er ontstaat onrust en blijken zaken anders in elkaar te zitten dan Fay dacht. Wie is Thomas eigenlijk?

Cilja Zuyderwyk verstaat de kunst van 'show don't tell'.
Fay en Andreas komen in elkaar afwisselende hoofdstukken aan het woord waardoor wij als lezer meer te weten komen dan zij aan elkaar durven te vertellen. Maar er wordt de lezer ook niet álles verteld waardoor het verhaal spannend en boeiend blijft, er wordt wel subtiel naar zaken verwezen.
Mede doordat het stel elkaar hun gevoelens én de waarheid niet vertellen, ontstaat er een afstand tussen beiden, die ze moeilijk vinden, maar het kan niet anders denken ze...
Thomas vormt een mysterieuze maar ontwrichtende schakel tussen hen twee, hoewel ze daar geen weet van hebben. Al met al maakt dit dat het een bijzonder boek is, zowel qua stijl als inhoud, bovendien heeft het een zeer verrassend einde.

Opnieuw een prettige roman van deze schrijfster.

Cilja Zuyderwyk (1949) schrijft poëzie en proza. Er verschenen van haar vier poëziebundels. Jaren van liefde is haar vijfde roman.

ISBN 97894650139077 | Paperback | 214 pagina's | Brave New Books | 27 maart 2024

© Dettie, 11 april 2024

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER

Het beeldje van Li
Ben Bouter

Ik zet vader op de steenkoude onderste trede van de betonnen trap. Geen kussen onder zijn billen. Nergens voor nodig. Het vriest min tien, met kans op sneeuw.

Met deze zinnen opent Ben Bouter zijn aangrijpende en ontroerende roman die zich in de jaren zeventig en negentig van de vorige eeuw afspeelt.

De ik persoon uit de beginzinnen is Li een afkorting van Lalita zoals we later zullen lezen. Dankzij deze eerste regels besef je gelijk dat de verhouding tussen vader en dochter op scherp staat. Maar wat er aan de hand is geeft Ben Bouter maar mondjesmaat weg. Bijna terloops laat hij enkele woorden vallen waardoor je langzamerhand beseft wat voor band Li met haar vader heeft.

Was er wel een band? Vraag je je af.
Vader, Bert Backs, blijkt een slachtoffer van de Tweede Wereldoorlog, hij verbleef als kind in een Jappenkamp. Hij was daar vernederd en afgeranseld. De bitterheid zit in zijn lijf. 'De oorlog heeft zijn hart eruit geslagen. Zijn hoofd leeft nog, maar zijn hart niet meer' is de wijze uitspraak van Eva Kousemaker.

Door wat hij meegemaakt heeft, voedt hij zijn dochter met harde hand op. Minimaal zes minuten met blote voeten in de sneeuw lopen, is zijn eis. Handschoenen zijn nergens voor nodig. Was Li's pianospel niet goed dan schuwde hij het niet om op haar vingers te slaan. Cadeau's en Sinterklaas was flauwekul. Li is dom, Li is onaantrekkelijk, tenminste volgens haar vader. Woorden die haar op latere leeftijd blijven achtervolgen. Vader heeft dankzij zijn trauma zijn dochter eveneens stevig geestelijk verwond.
Moeder gaf haar ooit eens een tekenblok en potloden, maar daar bleef het bij. Moeder is een geleerde en altijd op reis, zij ontvlucht haar getormenteerde man en laat daarmee haar dochter alle grillen van vader opvangen.

Natuurlijk heeft dit een enorme invloed op Li. Gelukkig leert ze via een meisje in haar klas Eva Kousemaker kennen. Een kunstenaar die schildert en beelden maakt. Dankzij haar raakt Li niet in een totaal isolement. Eva leert haar kijken, voelen, ervaren. Zij ziet hoe bijzonder getalenteerd Li is en steunt haar in haar kunstzinnige ontwikkeling.

Het verhaal ontrolt zich langzaam en verspringt van het kind Li naar de volwassen kunstenares Li. We lezen hoe Li uiteindelijk toch psychologische hulp zoekt om zichzelf mens te voelen en zichzelf te accepteren zoals ze is. En in kleine zinnetjes laat Ben Bouter zien dat er een ommekeer plaatsvindt waarbij Li zelf er ook steeds meer toe doet. Er wordt zelfs een heel bijzondere plan ten uitvoer gebracht om Li te helpen van haar wrok over de handelingen van haar vader af te komen.

Ook haar werk speelt daarbij een heel belangrijke rol, wat prachtig weergegeven wordt door de schrijver.
Ze wil haar vader nog één keer schilderen zodat hij buiten haar komt te staan. Ze moeten beiden een zelfstandig leven leiden.
Li zegt daarover: 'Door hem te schilderen blijft hij voor altijd bestaan en raak ik hem voor eeuwig kwijt.

Halverwege het boek komt een omslagpunt, de afkomst van Li komt centraal te staan en op het laatst wordt de spanningsboog zo groot dat je als het ware door het verhaal rent.
Je wil weten wat er gebeurd is en hoe het verder gaat.

Het is een onvergetelijk verhaal dat laat zien wat voor enorme invloed gebeurtenissen en ook verzwijgen van zaken op een leven kan hebben.
Ben Bouter heeft dit gegeven op een knappe en bijzonder manier verwerkt in dit boek.
Een boek om te koesteren en meerdere keren te lezen.

ISBN 9789464818413 | Paperback | 247 pagina's | Uitgeverij Woensdag | 28 maart 2024

© Dettie, 28 maart 2024

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER

Noahs keuze
Linda Beukeboom

Een ontroerende LHBTIQ+ roman over het verwerken van verlies en het luisteren naar de keuze van het hart.

Deze onschuldige bovenstaande zin is op de achterkant van het boek te lezen. Het lijkt om een verhaal te gaan waarin iemand een keus moet gaan maken, luisteren naar zichzelf of niet? Ook bij het lezen van de rest van de flaptekst vermoed je dat iemand worstelt met zijn geaardheid. Dat is in in dit boek gedeeltelijk ook zo, maar het hoofdthema is heel wat anders dan een ontroerende roman over het verwerken van verlies namelijk seksueel misbruik.

Het verhaal begint bij de crematie van Marijke, die als pedagoog in zijn leven was gekomen. Zij was de enige persoon waarmee Noah bevriend was geweest. Noah is diepbedroefd, hoe moet hij nu verder? Er komt een man op hem afgestapt, die zich als zijnde Sietse van Driel voorstelt. Ook hij was goed bevriend met Marijke, misschien kunnen ze eens afspreken om met elkaar over Marijke te praten? Noah stemt in en daarmee begint de hel die acht jaar zal duren.

Van Driel blijkt namelijk veel over Noah te weten en palmt de jongen helemaal in. Noah zelf is erg op zoek naar wie en wat hij eigenlijk is en vindt daardoor aan een kant de aandacht van Sietse fijn maar toch is hij ook bang voor hem. Sietse is erg overheersend en claimt de jongen. De ontmoetingen gaan jaren door. Sietse kleineert Noah maar weet aldoor ook de juiste woorden te vinden waardoor Noah, eenzaam als hij is, toch met Sietse blijft omgaan. Maar de 'vriendschap' gaat van kwaad naar erger tot de dag dat het helemaal uit de hand loopt. Vanaf die dag heeft Noah een slot op zijn gevoelens.

We lezen hoe Noah probeert om te gaan met met wat er gebeurd is. Hij weet nu helemaal niet meer wie of wat hij is. Net als voor de actie van Van Driel weet hij nog steeds niet of hij wel of niet homoseksueel is. Hij wil geen homoseksueel zijn maar voelt zich ook niet aangetrokken tot vrouwen. Hij stort zich op zijn studie, maar van binnen blijft die bange jongen aanwezig. Hij kan zich niet uiten, schaamt zich, is wanhopig maar ook vastberaden zich niet klein te laten krijgen. Hij gaat samenwonen met Annelies, maar ook dat gaat niet goed omdat Noah geblokkeerd is. Pas als Annelies hem wegstuurt en hij de juiste personen ontmoet, ontdooit Noah en begint hij de afschuwelijke gebeurtenissen rond Sietse te verwerken. Hij leert dat sommige mensen wél te vertrouwen zijn.

Het is altijd goed als een taboeonderwerp besproken wordt en het is dan ook moeilijk om commentaar te leveren op een dergelijk boek. Maar juist bij zo'n heikel onderwerp moet het inhoudelijk wel goed geschreven zijn. Het verhaal rammelt een beetje.
Je leest wel over de angst van Noah maar het blijft bij woorden, de echte diepe angst die Sietse van Driel bij Noah oproept 'voel' je niet. De ontreddering is er wel maar wat voor enorme impact dergelijke handelingen op Noah gehad moeten hebben, 'ervaar' je niet. Het blijft bij een soort observatie in plaats van de échte gebeurtenissen. Linda Beukenboom probeert het wel en toont ook respect voor Noah, ze komt ook een heel eind in haar benadering maar het lukt haar niet om tot de wérkelijke essentie door te dringen van de vreselijke gevolgen die Noah gevoeld moet hebben. Ook zijn er soms te grote overgangen van de ene naar de andere situatie waardoor er een disbalans in het verhaal ontstaat.

Het eind is verder een beetje té makkelijk. Zeker voor zo'n getraumatiseerde jongen als Noah is het moeilijk te aanvaarden dat hij ineens bepaalde dingen ondergaat. Dat heeft een veel langere tijd nodig. Nogmaals het is goed dat een dergelijk onderwerp besproken wordt maar er hadden meer bijgeschaafd moeten worden om het verhaal waarachtig te maken.
In mijn ogen zou ook in de flaptekst iets duidelijker aangeven moeten worden dat het om dit traumatische onderwerp gaat, daar is nu geen sprake van.

ISBN 9789464933215 | Paperback | 193 pagina's | Ellessy | 21 februari 2024

© Dettie, 24 maart 2024

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER

Thee voor de geesten
Chris Vuklisevic

Als je langs de rivier de Vésubie ten noorden van Nice de bergen de Mont Bégou op gaat, kom je langs meerdere dorpjes. Kleine boerendorpjes, als Castagniers, Utelle, Le Colombier, Lantosque Roquebillière en nog hoger de berg op Bégoumas, het meest verborgen spookdorp.

De verteller van dit verhaal is de archivaris van Nice. Hij heeft de opdracht gekregen om uit te zoeken wat er met dat ene dorp gebeurd is.  De inwoners van Bégoumas zijn namelijk om onverklaarbare redenen verdwenen. Dat is zeventig jaar geleden.
De verder naamloze archivaris vertelt ons over de tweelingzussen, die op de schapenboerderij geboren werden in 1940. Hij moet het doen met wat Félicité hem vertelde.

Het was een moeilijke bevalling. De moeder, Carmine, was al meer dan een maand over tijd, en toen de zussen zich dan eindelijk lieten zien, was het meteen duidelijk dat ook zij niet ‘normaal’ waren. De oudste werd Félicité genoemd, de (ongewenste) tweede Agonie. Bij het aangeven husselt de vroedvrouw de letters, zodat de naam Egonia genoteerd wordt.
Deze laatste had slechts één tand, bij de geboorte al aanwezig, en als zij sprak kwamen er vlinders of andere insecten uit haar mond. Als zij ergens spuwde, groeiden er planten met gigantische ranken en bloemen, die al het andere verstrikten.
Al toen de meisjes vijf jaar waren zorgden ze voor zichzelf; ze moesten wel want hun moeder verdween geregeld om dan weken weg te blijven.

De oudste gaat naar school, de jongste niet. Duidelijk is waarom niet.
Félicité gaat naar het lyceum in Nice, waar ze Marine leert kennen, de theeoloog die haar alles zal leren over thee, en over fantotactiel serviesgoed. Samen reizen ze de wereld over, op zoek naar thee. En dan vergeet ze haar moeder en haar zus, die ze beloofd heeft geregeld terug te komen.

Later zal ze een eigen winkeltje hebben in Nice: een detectivebureau ‘voor schimmen, dolende en dwalende geesten’.
Daar komen mensen die nog iets willen van de mensen die hen onlangs ontvallen zijn. En dan begint Félicité met haar theeritueel.

 ‘Eerst vulde ze de fluitketel. Wachtend op het eerste borrelen van het water koos ze daarna een theepot uit van de tientallen die langs de muur stonden, op commodes en in raamkozijnen, in alle vormen die je kunt bedenken – een pompoen met een plantenhandvat, een dame in rokken, een vleugelpiano, een huisje met een strodak, een zwaan, en verder ronde, ovale, in peervorm, van koper, van keramiek, van gietijzer, van porselein, van klei, dunne, dikke, witte, gekleurde,  vergulde – goed, ja snapt het, veel theepotten. Vervolgens haalde ze de koppen tevoorschijn. Daar bleek ze een stuk minder kieskeurig over te zijn: ze pakte er gewoon een paar en zette ze op niet bijpassende schotels.

Behalve voor de schimmen natuurlijk. Het servies dat voor de spoken bedoeld was, zat in een koffertje dat niet veel groter was dan een woordenboek. Wanneer ze het opende zag je daarbinnen de kleur van een hart dat klopt. Elk kopje, elk schoteltje, elk lepeltje rustte er in zijn fluwelen nest. Ze haalde ze er een voor een uit alsof het breekbare eieren waren; het liet de donsachtige stof dansen…’

Maar er zijn ook haar eigen schimmen. En haar moeder en haar zus. Een familie met geheimen, die ontsluierd moeten worden.

Een verhaal over thee. Over theepotten, die eigenzinnig zijn, moeilijk onder controle te houden (het antwoord op de vraag waarom je toch altijd morst bij het schenken)
Over schimmen en familiegeheimen. Over magie, over schizofrenie, en natuurlijk over dat weerbarstige landschap in de bergen ten noorden van Nice.

Een wonderlijk verhaal dat je moet liggen, maar ben je er eenmaal in begonnen, dan leg je het niet meer weg. Het is een psychologisch verhaal, een fantastisch, surrealistisch verhaal, dat je meesleept. Neem er een kopje thee bij en verdiep je in het wonderbaarlijke leven van de zussen en hun voorouders.
Het is vlot geschreven, met vaak mooie zinnen, in korte hoofdstukken, met af en toe tussenstukjes waarmee de archivaris je even terug op aarde zet.
Bijzonder verhaal.

Chris Vuklisevic werd geboren in de Franse Rivièra, maar woont nu in Ierland. Ze is podcasthost en schrijver, en won met haar debuut diverse prijzen. Thee voor de geesten is haar tweede boek, en het eerste dat in het Nederlands wordt vertaald.

ISBN 9789401620888 | Paperback | 368 pagina's | Uitgeverij Xander | november 2023
Vertaald uit het Frans door Mariella Manfré

© Marjo, 11 maart 2024

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER

Morisaki's boekwinkel
Satoshi Yagisawa

Takako krijgt op een dag van haar vriend te horen dat hij gaat trouwen met hun collega! Haar wereld stort in. Ze neemt ontslag en weet met haar leven geen raad.
En dan belt Satoru, haar oom. Waarom komt Takako niet bij hem boven de boekwinkel wonen? Het is gratis en bovendien kan hij wel wat hulp gebruiken.
Oom Satouru woont in Jinbõchõ, een district van Tokio, Japan, dat bekend staat als Tokio's centrum van tweedehandsboekwinkels en uitgeverijen. Hij heeft zijn winkel compleet volgestouwd met ca. 6000 boeken.

Boekwinkel Moriski is een begrip in de wijk. Oom Satoru is gespecialiseerd in vroegmoderne letterkunde. Elke winkel heeft zijn eigen specialisatie. Maar Takako houdt helemaal niet van lezen. De eerste tijd slaapt ze alleen maar in het kleine kamertje boven de winkel. Het enige wat ze doet is de winkel openen en wachten tot oom komt om vervolgens weer te gaan slapen. En dan, uit pure verveling, pakt ze maar eens een boek en begint te lezen... En ze blijft lezen. Het ene na het andere boek verslindt ze.

Ondertussen begint haar nieuwe leven ook vorm te krijgen. Ze ontdekt de bijzondere buurt met al zijn boekwinkels, ontdekt de 'koffiezaakjes' wordt zelfs vaste klant en langzamerhand ontwaakt ze uit haar lethargie en begint zowaar te genieten. Haar bijzondere, excentrieke en energieke oom helpt haar daarbij. Met de verhalen over zijn onrustige leven en vele reizen leert ze dat er meer is dan de kleine wereld waarin zij is grootgebracht.

Het lijkt een simpel verhaal maar een goede schrijver kan zelfs bijvoorbeeld over een bloemknop een boeiend verhaal schrijven en die kunst beheerst Satoshi Yagisawa ook. Hij weet een sfeer te creëren die je van de Japanse wijk en haar bijzondere inwoners laat genieten. Het boek heeft niet het verstilde wat Japanse verhalen zo kenmerkt, maar er is wel rust en bedachtzaamheid. Doordat de schrijver de bijna letterlijk ingeslapen Takako tegenover de intens levende Satoru heeft gezet, blijft het verhaal boeiend en levendig.

Natuurlijk is het ook een pluspunt dat het verhaal zich afspeelt in een heel bijzondere (echt bestaande) boekenwijk, een wijk waar een ware boekenliefhebber van droomt. Dat geeft alles nog dat beetje extra. Achterin het boek staat een lijst van de schrijvers die in het boek genoemd worden.
Fijn boek om te lezen

Satoshi Yagisawa (1977) debuteerde in 2009 met Morisaki's boekwinkel. Het boek is in Japan verfilmd en kreeg de Chiyoda Literatuurprijs

ISBN 9789029097963 | Hardcover met stofomslag | 205 pagina's | Meulenhoff  | 9 januari 2024
Vertaald door Jacques Westerhoven

© Dettie, 12 februari 2024

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER