https://jonahfalke.nl

De Bible Belt
Een waarachtige zoektocht naar geloof, hoop en liefde in Nederland
Jonah Falke

Nederland is een seculier land geworden. In 2022 ging nog maar 12 procent van de Nederlanders regelmatig naar een religieuze dienst. Toch is er nog een groep die elke zondag naar de kerk gaat, vaak zelfs twee keer. Dat zijn de refo’s, zoals ze in de volksmond worden genoemd. Het gaat om ongeveer 300.000 personen. De meeste van deze mensen stemmen trouw op de SGP. We vinden de refo’s vooral in Zeeland, de Betuwe en de Veluwe met een uitloper naar Overijssel. De titel van dit boek verwijst naar deze “Bible Belt”.

Veel mensen kijken meewarig of zelfs ook wel neerbuigend neer op refo’s. Hun opvattingen over zondagsrust, het huwelijk, homoseksualiteit, abortus, om maar wat te noemen, zijn “toch niet meer van deze tijd.”

Een voorbeeld van die afwijzende houding treffen we aan in Het Parool van 22 februari 2025. De krant interviewde een jonge vrouw die op eigen houtje het geloof had gevonden en zich aan had gesloten bij een kerk. Ze schrijft:

“Bij elke religieuze post neemt mijn aantal volgers af. Het geloof wekt zoveel weerstand op. Mensen willen hun eigen God zijn, hun eigen regels bepalen. Mijn omgeving? Sommigen denken dat ik gek ben geworden en zeggen: “Jammer, het was zo’n leuke meid.”

De tijdgeest is dus vandaag de dag de norm. Daar is wel een kanttekening bij te plaatsen. De tijdgeest is een veranderlijke maatstaf. Opvattingen wisselen per generatie en soms zelfs binnen een generatie. Refo’s zoeken de norm niet in zichzelf, maar buiten zichzelf. In de Bijbel vinden ze richtlijnen die in elke tijd toepasbaar zijn en volgens die richtlijnen willen ze hun leven inrichten.

Jonah Falke noemt zichzelf geen atheïst, maar een agnost. Het verschil is dat een atheïst het bestaan van (een) God ontkent en een agnost zegt dat hij het niet weet. Dat brengt met zich mee dat een atheïst vaak wat strijdvaardiger is dan een agnost. De agnost kijkt onbevangen naar wat anderen beweegt en vraagt zich af of hij er iets van kan opsteken.
Dat blijkt ook duidelijk uit dit boek.

Het begint met een reis die Falke in contact bracht met een verslaggever van het Reformatorisch Dagblad. De kennismaking was zo prettig dat Falke nieuwsgierig werd naar de refo-kring waar hij zo goed als niets van afwist. Hij ging op onderzoek, waarbij de journalist zijn gids was en zijn netwerk gebruikte om Falke van een introductie te voorzien.

Het werd een bonte reis die Falke in Tholen bracht en Barneveld, Gorinchem en Veenhuizen. Hij sprak predikanten, SGP-politici en gewone leden van de kring. Hij bezocht kerkdiensten, was aanwezig bij vergaderingen, kwam op reformatorische scholen en maakte zelfs een begrafenis mee. In een predikantengezin was hij een heel weekend welkom om mee te maken hoe het gezinsleven verliep en hoe zij de zondag doorbrachten. Overal gingen voor Falke deuren open en stonden mensen hem openhartig te woord.

Refo’s leven “gewoon” midden in de wereld, maar willen niet van de wereld zijn. Ze treden de ander met respect tegemoet, zonder zichzelf te verloochenen, observeert Falke.

Het zingen tijdens de kerkdiensten, begeleid door orgelspel raakte hem. Een indringende preek bracht hem nog wel eens tot verdere overpeinzing. Het viel hem op dat veel predikanten voordat ze predikant werden een gewoon beroep hadden uitgeoefend. Ook de vrijgevigheid en het vrijwilligerswerk ten dienste van de naaste en de samenleving vielen op. Daarnaast konden refo’s heel humoristisch zijn en lachten ze graag om grapjes.

Het boek maakt duidelijk dat het begrip refo’s niet eenduidig te omschrijven valt. Er zijn mensen die heel strikt leven volgens Bijbelse principes, maar er zijn er ook heel wat die een kritische distantie in acht nemen. Dat is geen nieuw verschijnsel, al in de 17^e eeuw kenden de Gereformeerden hun “rekkelijken” en preciezen”.

Aan het slot van het boek haalt Falke een citaat van Rosa Luxemburg aan: “Vrijheid betekent immer: vrijheid voor andersdenkenden.” De auteur eindigt dan als volgt:

“Daarom zal ik het … voor de gereformeerden opnemen en hun vrijheid verdedigen, alleen al omdat ik ook van hen verschil, en het met bepaalde opvattingen volstrekt oneens ben, zal en wil blijven.”

De ‘waarachtige zoektocht’ loopt dus niet uit op een bekering tot de kerk.

In refo-kring is het boek welwillend ontvangen. In korte tijd is het e-book al toe aan een vierde druk. En de meeste kopers zullen toch in die kring gezocht moeten worden. Vermoedelijk zijn ze blij met zijn beschouwingen over de kring, gewend als ze zijn aan scherpe kritiek en onbegrip.

De Bible Belt is geen grondig, (semi-)wetenschappelijk onderzoek. Dat was ook niet de pretentie van de auteur. Hij heeft zich wel goed ingelezen in zijn onderwerp. Het resultaat is een onopgesmukt en integer verslag.

ISBN 9789400410732 | E-book | Omvang: 320 blz. | Uitgeverij Thomas Rap | 6 februari 2025

© 24 februari 2025, Henk Hofman

Lees de reacties op het Forum en/of reageer, klik HIER