http://ronaldnijboer.nl

Tabé Java, Tabé Indië
De koloniale oorlog van mijn opa
Ronald Nijboer

Auteur Ronald Nijboer heeft dit boek gebaseerd op het dagboek dat zijn opa Evert-Jan Nijboer heeft geschreven, terwijl die als oorlogsvrijwilliger in Nederlands-Indië verbleef. De auteur is zelfs na zeventig jaar zijn opa 'achterna gereisd' met diens dagboek in zijn hand om te onderzoeken welke sporen er nu nog te vinden zijn van de tijd waarover een hele generatie Indiëgangers zweeg. Gelukkig is het dagboek van de opa van Evert-Jan bewaard gebleven en heeft zijn kleinzoon er dit indrukwekkende boek van gemaakt.

Dit boek is niet alleen geschreven met het dagboek als onderlegger. Ronald Nijboer heeft voor dit boek veel bronnen geraadpleegd, waaronder ook het meest recente naslagwerk over de koloniale oorlog, De brandende kampongs van Generaal Spoor, geschreven door Remy Limpach. Daarnaast gebruikt hij ook veel egodocumenten van andere Indiëgangers, waarvoor hij eveneens het boek Soldaat in Indonesië van Gert Oostindie heeft gebruikt. In dit boek beschrijft Oostindie het onderzoek in brieven, dagboeken en memoires van militairen in Nederlands-Indië, waarin zij ook schreven over oologsmisdaden. Het onderzoek van Oostindie behelst alle bekende gepubliceerde egodocumenten en dat waren er zo'n zevenhonderd.

Het boek van Ronald Nijboer is daarmee  vooral een boek geworden dat over mensen gaat en niet over oorlogshandelingen. Ik denk dat hij hiermee vooral voor veel kinderen en kleinkinderen van Nederlands-Indië-veteranen toegang heeft verschaft om het verhaal over hun eigen vader of opa die naar Nederlands-Indië is geweest te achterhalen. Niet alleen over wat er daar is gebeurd en hoe dat werd beleefd door de veteranen, maar ook hoe het verblijf daar van invloed was op de relatie met het thuisfront. De opa van Ronald Nijboer, verloor zijn vader en broer terwijl hij in Nederlands-Indië verbleef. Daarbij ging ook nog de relatie met zijn vriendin over, omdat opa Nijboer graag in Nederlands-Indië zou willen blijven, maar zijn vriendin Aaltje in Nederland dacht daar heel anders over.

Professor doctor Peter Romijn, schrijft over dit boek: 'Een mooi mengsel van distantie en empathie, in een zeer leesbare stijl.'

Vooral die distantie is naar mijn mening zeer goed getroffen in relatie tot dit boek. Ik zou als dochter van een dienstplichtig militair die ook in Nederlands-Indië is geweest tijdens de beschreven koloniale oorlog waarschijnlijk niet die distantie kunnen hebben behouden bij het schrijven van een dergelijk boek. Mijn vader kon weliswaar goed over zijn tijd in Nederlands-Indië praten, maar ik kon toch ook wel goed merken dat die periode hem diep geraakt had en hij daar zijn hele leven mee bezig is geweest.

Kleinkinderen staan dan, ondanks de goede band met hun opa of oma, toch emotioneel net iets verder weg. Dat vond ik precies het mooie van dit boek. Een kleinzoon die het verhaal van zijn opa opschrijft met net een iets grotere distantie dan een kind van een veteraan zou kunnen doen. Ronald Nijboer schrijft vrijuit over de niet altijd zo sociaal gewenste denkbeelden van opa en hij stelt vragen bij het wel of niet deelnemen van zijn opa aan oorlogsmisdaden. Maar niet alleen die distantie is goed en bijzonder, ook het feit dat een kleinzoon oprecht nieuwsgierig is naar het verhaal van zijn opa en daar een, zoals Ad van Liempt het verwoordt 'indringend beeld geeft van wat oorlog doet met een rechtschapen boerenzoon.'

Kortom, dit is een boek dat zowel door kinderen als kleinkinderen, maar ook door anderen gelezen kan worden. Misschien zelfs wel als onderdeel van de geschiedenislessen over 'ons' Nederlands-Indië op de middelbare school.

Ronald Nijboer (1987) is schrijver en onderzoeker. Eerder publiceerde hij bij De Correspondent en Historiek.net. Door zijn achtergrond als socioloog weet hij in zijn debuut, Tabé Java, Tabé Indië, als geen ander het persoonlijke verhaal van zijn opa te verweven met de ondergang van Nederlands-Indië.

ISBN 9789402727302 | Paperback | 288 pagina's | HarperCollins | 8 augustus 2017

Ria, 28 november 2017

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER