Een knipoog van U zou al helpen
Bij iedere psalm een gedicht
Karel Eykman
Karel Eykman,
theoloog, kinderboekenschrijver en liedjesschrijver voor o.a. Klokhuis en
Sesamstraat, gaat in dit boek het gesprek aan met de psalmen. Weinig
boeken uit de Bijbel hebben door de eeuwen heen zo tot de verbeelding
gesproken en er zijn talloze berijmingen, vertalingen en bewerkingen van
gemaakt. Dat heeft Eykman in dit boek nadrukkelijk niet gedaan. Hij
vertaalt de psalmen niet letterlijk, hij interpreteert ze, schetst de
psalm in zijn eigen woorden, keert de psalm om, maakt het actueel, of
gaat verder waar de psalm stopt. Hij weet daarbij ‘de kleur’ van iedere
psalm goed te pakken. Soms geeft hij flink tegengas. Wat niet zo
oneerbiedig is als het klink, want juist in de psalmen is daar
verbazingwekkend veel ruimte voor. De oude psalmdichters tierden in hun
opstandigheid heel wat af en waren daarin veel minder braaf en vroom dan
mensen vaak denken. Ook Eykman is niet bang voor heilige huisjes en
lange tenen. De dwaas uit psalm 14 wordt bij hem een religieuze mafkees,
en God zelf wordt regelmatig toegesproken en uitgedaagd. Ontroerend
vond ik zijn psalm 30, waar de aloude vraag van de psalmdichter waarom
hij zo lijden moet, hertaald wordt naar een gebed van een ziek kind;
“Als ik u was, zou ik mij maar laten leven.
Als ik u was, zou ik zorgen dat ik maar gauw beter werd.
Zolang ik leef, ben ik niet voor niets in de wereld gezet.
Zolang ik leef, kan ik nog wat voor u betekenen.
Dus als ik u was, zou ik mij maar laten leven.
Als ik u was, zou ik zorgen dat ik heel gauw beter werd.”
De
verstilling die de psalmen vaak ook hebben wordt herhaaldelijk mooi
weergegeven, en het verlangen van psalm 63 van een man die troosteloos
zonder water door de woestijn trekt, wordt geschetst in het beeld van
een hete droge stad, waar de hitte trilt boven plakkerig asfalt. Ook de
troostende God komt ruimschoots aan bod, zoals in psalm 75, als iemand
die je omarmt als je alleen staat, zodat je in de buurt bent van
erbarmen en mededogen.
Érg mooi vond ik persoonlijk de psalmen
waarin Eykman de lijnen doortrekt naar zijn eigen kinderen. Al in de
eerste psalm schets hij een beeld van zijn kind, wat in het ochtendlicht
haar rug recht, rugzak om de schouders, op weg naar school;
“Ga met open ogen de wereld tegemoet.
Blijf niet hangen bij de slappe hap van vlotte babbels.
Maar ga op de weg van moedige eerlijkheid
Dan ben je op de goede weg.
Ga zonder vrees tegen beterweters in.
Wat je ook doet, doe er goed aan.
Waar het ook met je heen gaat, je komt er wel.
Zo fier als je nu bent, moet je blijven.
Zo zal ik je altijd onthouden.
Je moet je houden aan het lef dat je al hebt.“
Het
is een boek geworden voor een breed publiek. Mensen die de psalmen niet
zo goed kennen worden door zijn interpretaties misschien wel
nieuwsgierig. Mensen die de psalmen zó goed kennen dat ze door de
vertrouwdheid van de woorden, niet meer precies horen wat er staat,
worden uitgedaagd met nieuwe ogen naar de teksten te kijken. Het is
toegankelijk en inhoudelijk tegelijkertijd. De titel van het boek is
ontleend aan de eeuwenoude maar nog steeds actuele vraag uit de Psalmen;
Waar bent u God? Waarom laat u zich zo weinig zien? Wat Eykman verwoord met;
“Een knipoog van u zou al helpen.”
Een mooi boekje!
ISBN 978 90 211 43446 Gebonden 175 pagina's Uitgeverij Meinema/ Kwintessens, september 2013
Illustraties Ceseli Josephus Jitta
© Willeke, 16 september 2013
Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER