Toen de wereld nog van ons was
Liz Kessler

Drie vrienden vieren in 1936 in het reuzenrad van Wenen, het Riesenrad, de negende verjaardag van Leo. Ze voelen zich koningen en koningin als ze over heel Wenen uitkijken en Leo beleeft deze verjaardag als de beste dag van zijn leven. Leo’s vader is mee en maakt van de drie stralende vrienden een prachtige foto. Deze foto is voor Leo, Max en Elsa een blijvende herinnering aan deze onvergetelijke dag en een teken van hun vriendschap. Het is voor hen het laatste onbezorgde jaar. In de daarop volgende maanden gebeuren er allerlei dingen om hen heen die zij niet begrijpen.

De auteur Liz Kessler geeft op een aangrijpende, ontroerende manier vanuit de ogen van elk kind de beleving van de situatie weer. Het verhaal van Leo en Elsa wordt in de ik-vorm verteld en komt hierdoor zo dichtbij dat je je tranen niet altijd binnen kunt houden. Max’ verhaal wordt vanuit de derde persoon enkelvoud verteld. Hiermee weet Liz Kessler de steeds grotere verschillen tussen Max aan de ene kant en Leo en Elsa aan de andere kant extra duidelijk te maken. De twee kanten zoals genoemd in het onderschrift op de titel van het boek ‘Drie vrienden, twee kanten, één herinnering’ worden steeds duidelijker.

De moeder van Elsa lacht niet meer en heeft ineens alleen nog maar grijze en zwarte kleding aan, de brede glimlach van Leo’s vader is veel minder te zien en Max’ vader wordt nog strenger en afstandelijker dan hij al was. In 1937 wordt het voor Max duidelijk wat er aan de hand is als hij tot een confrontatie met zijn vader over de vriendschap met Leo en Elsa komt:

‘Je vriendschap met mensen zoals zij is afgelopen. Begrepen?’
Vol afgrijzen staarde Max zijn vader aan. Hij wilde de vraag niet stellen. Hij wilde het antwoord niet horen. Hij had het de hele dag al ontvlucht, misschien al weken, maanden – maar het was er en het kwam op hem af.
Hij kon niet voorkomen dat zijn mond de woorden vormde: ‘Mensen zoals wie?’
Zijn vader sprak het woord uit alsof het vuil in zijn mond was.
‘Joden.’

De drie vrienden moeten uiteindelijk Wenen verlaten door het steeds machtiger wordende naziregime. Leo en Elsa moeten vluchten omdat zij joods zijn, Max verlaat Wenen omdat zijn vader een belangrijke functie in het naziregime vervult. Het leven van de vrienden neemt voor elk een andere wending.
Wat gebeurt er met je als je vader SS-er is en van jou verlangd dat je hem in zijn voetsporen volgt? Wat gebeurt er met je als je als vluchteling in Engeland terecht komt, maar je vader niet heeft kunnen vluchten? Wat gebeurt er met je als je in een concentratiekamp terecht komt? Welke rol heeft de vriendschap tussen deze drie vrienden dan nog? En waarom heeft de foto zo’n belangrijke betekenis in het leven van de drie vrienden?

Tot de laatste letter van het boek toe blijf je als lezer geboeid. Het verhaal wordt vanuit alle kanten zo ontroerend verteld en de karakters worden zo puur in beeld gebracht!
Toen de wereld nog van ons was is een kinderboek, maar het verhaal is zo hartverscheurend dat de uitgever terecht op het voorblad een waarschuwing heeft opgenomen dat de inhoud van het boek schokkend kan zijn.
Voor mij valt dit boek in dezelfde categorie als De jongen in de gestreepte pyjama van John Boyne. Echt een aanrader dus!

De auteur Liz Kessler heeft al meerdere kinderboeken op haar naam staan. Toen de wereld nog van ons was is haar eerste boek over de Holocaust en is gebaseerd op de oorlogservaringen van haar vader. Dit boek wilde ze al jaren schrijven en haar vader is trots op haar dat ze het uiteindelijk ook gedaan heeft. Die trots kan ik helemaal begrijpen.

ISBN 978 90 266 2500 8| NUR 285 | Paperback | 296 pagina’s | Uitgeverij KokBoekencentrum | december 2021
Toen de wereld nog van ons was is vertaald door Daniëlle Tuk | Leeftijd 12+

© Els ten Voorde, 16 december 2021

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER