12 jaar slaaf
Solomon Northup

“Ook al worden er romans geschreven die het nederige bestaan weergeven zoals het is dan wel niet is, ook al kan men zwaarwichtig uitweiden over de zegeningen der geestelijke eenvoud, vanuit zijn leunstoel luchthartig spreken over de genoegens van het leven van de slaaf – als men met hem in de velden ploegt, met hem in de hut slaapt, samen met hem kaf moet eten, als men zou zien hoe hij wordt afgeranseld, opgejaagd, vertrapt, dan zal men met een ander verhaal komen.”

Ondanks zijn donkere huidskleur was Solomon Northup in het Amerika van begin negentiende eeuw een vrij man. In de zuidelijke staten van het grote werelddeel was slavernij nog altijd aan de orde van de dag maar in de staat New York, waar Solomon woonde, konden kinderen van voormalige slaven een prettig leven leiden.

Solomon en zijn vrouw Anne werkten hard en bouwden samen een gerieflijk leven op. Drie lieve kinderen maakten hun geluk compleet. Je zou kunnen beweren dat het leven Solomon toelachte en toen hij een mooie, goed betaalde opdracht in zijn schoot geworpen kreeg, kon Solomon zijn geluk niet op. Enthousiast verliet Solomon zijn woonplaats Saratoga en vertrok met zijn opdrachtgevers naar New York. Over enkele dagen zou hij, een aardige som geld rijker, terugkeren naar zijn gezin.

Opdrachtgevers Brown en Hamilton haalden Solomon over om nog verder mee te reizen. Naar Washington. Wel drukten ze Solomon op het hart om vrijheidspapieren te halen zodat hij te allen tijde aan kon tonen dat hij een vrij man was. Washington was immers nog altijd een slavenstaat. Solomon zorgde dat hij over de juiste papieren beschikte en hij genoot van zijn tijdelijke, nieuwe leven. Op een feestelijke avond keek hij te diep in het glaasje en toen ging het mis. De volgende morgen werd hij geketend wakker in een onbekende ruimte. Brown en Hamilton waren spoorloos verdwenen evenals Solomons loon en vrijheidspapieren. Solomon was ontvoerd en bevond zich in een slavendepot.

Natuurlijk vertelde Solomon meteen aan de slavenhandelaar, een sinister heerschap met de naam James H. Burch, dat hij een vrij man was. Een hevige afranseling volgde. In niet mis te verstane bewoordingen werd Solomon duidelijk gemaakt dat hij moest zwijgen als zijn leven hem lief was. Solomon werd naar Louisiana verscheept en als slaaf verkocht. Twaalf jaar lang zou hij op plantages werken. De eerste twee jaar trof Solomon het nog redelijk goed maar toen werd hij verkocht aan de meedogenloze Edwin Epps. Tien jaar lang verrichtte Solomon dagelijks loodzwaar, onbetaald werk. Als dank voor zijn ijver werd hij regelmatig afgeranseld en ontving hij een minimale hoeveelheid voedsel. Slavenhouders waren van mening dat goed doorvoede slaven hun werkzaamheden trager verrichtten.

Pas na twaalf jaar wist Solomon zijn vrijheid terug te winnen. Het was inmiddels 1853 en niet lang na zijn vrijlating verscheen dit boek. Het is een intelligent geschreven verhaal dat open en eerlijk vertelt aan welke ontberingen slaven dagelijks blootstonden. De eenvoudige, nederige vertelstijl maakt het verhaal heel indringend. Solomon kwam vrij maar hij was een uitzondering. Er werden vaker vrije mensen ontvoerd en er kwamen ook nog altijd veel mensen als slaaf ter wereld. Niemand zou hen ooit bevrijden. Zij werden (van hun geboorte) tot aan hun dood behandeld als niet-menselijke wezens. Afschuwelijk. Ontsnappen was niet mogelijk. Wie zonder verlofbriefje werd aangetroffen, werd vreselijk afgeranseld alvorens hij of zij weer naar zijn eigenaar werd teruggestuurd. Eenmaal “thuis” op de plantage volgde dan een nieuwe afranseling. Soms waren slaven zo uitgeput en ziek dat ze enkele dagen het moeras invluchtten om even op krachten te komen. Zodra ze zichzelf in staat achtten een grote hoeveelheid zweepslagen te kunnen incasseren, keerden zij weer terug en accepteren ze gelaten hun lot. Er was immers geen andere optie.

Onlangs is dit ontluisterende verhaal verfilmd door Steve McQueen. Nu kennen velen het verhaal van Solomon Northup en dat is maar goed ook. Het is een verhaal dat helaas deel uitmaakt van de Amerikaanse geschiedenis. Een verhaal dat nooit vergeten mag worden. Hopelijk beseffen mensen die op anderen neerkijken na het lezen van dit verhaal dat iedereen gelijk is.

ISBN 9789025443603 | paperback | 317 pagina's| Atlas Contact | februari 2014
Vertaald door Leen van den Broucke, Inge Kok, Arjaan van Nimwegen en Thijs van Nimwegen

© Annemarie, 7 april 2014

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER