Het is oorlog maar niemand die het ziet
Huib Modderkolk

De auteur is journalist voor de Volkskrant en heeft zes jaar onderzoek gedaan naar wat er zich allemaal in de digitale wereld afspeelt. In dat verband heeft hij met o.a. de AIVD gesproken. In dit boek maakt de lezer kennis met digitale spionage en cyber-aanvallen. Dit blijkt een wereld te zijn die gebruikers van internet niet (onder)kennen maar waar zij indirect, zonder dat zij dit in de gaten hebben, wel mee hebben te maken. Onze digitale gegevens zijn minder veilig dan wij denken en er blijkt met de huidige stand van de techniek – en met name wat het misbruik daarvan betreft – meer mogelijk dan wij kunnen inschatten.

‘Het internet is een aaneenschakeling van computers die via websites, zoekmachines en browsers verbonden zijn. Maar niet elke website die aan dit netwerk hangt is te vertrouwen’, pag. 34.

Ook wanneer de digitale techniek faalt, gaat het mis in onze moderne wereld die hier in steeds grotere mate afhankelijk van is geworden. Modderkolk geeft daar verschillende voorbeelden van zoals de Rotterdamse haven die niet meer kan functioneren vanwege een gijzelingsvirus. Een ander verhaal is een puber die inbreekt in de systemen van KPN. Modderkolk ontdekt dat iemand in Engeland privégesprekken tussen Nederlandse geliefden beluistert en dat een stiekem getrokken kabeltje in Beverwijk de dood van Iraanse demonstranten kan betekenen.
Iedere ontdekking roept nieuwe vragen op. Wie leest mee met onze appjes? Welke invloed hebben Nederlandse veiligheidsdiensten op ons als burgers? Volgens dit boek gaan ze ver in de uitoefening van hun taak. Wat betekent het als staten internet gebruiken om te controleren en te saboteren? In dit boek laat Modderkolk zien hoe kwetsbaar een samenleving is die steeds meer vertrouwt op techniek.

De schaduwkanten van digitalisering hebben de laatste jaren meer aandacht gekregen, met name door het boek van Snowden ‘Onuitwisbaar’. Dit boek van Modderkolk heeft in feite dezelfde strekking maar richt zich op de digitale wereld als geheel. ‘Internet houdt zich niet aan grenzen of Kamermoties’, zo vat Modderkolk zijn boek samen. De politiek onderkent het probleem te weinig en te laat maar is ook amper in staat om dit gevaar adequaat te bestrijden.

Een Nederlandse hacker weet diep in het netwerk van KPN binnen te dringen en pocht daarover maar zo wordt het lek bekend met als gevolg dat de man wordt opgepakt en veroordeeld.

Modderkolk vindt dat er te weinig aandacht is voor onze digitale veiligheid. Wie is daar precies verantwoordelijk voor en hoe moet dit worden aangepakt? Het boek biedt –uiteraard – geen pasklare oplossingen en dat is ook niet het eerste doel van de auteur. Hij signaleert het probleem dat weliswaar onzichtbaar is maar frequenter en bedreigender aanwezig dan wij in de gaten hebben.

Dit boek leest als een actuele thriller met informatie over technische kwetsbaarheden en militaire operaties, afgewisseld met verhalen over cybercriminelen en hackers. Juist deze verhalende gedeelten maken het boek boeiend. Veelzeggend is de auteur in de eerste regels van zijn dankwoord: ‘Mijn grootste dank gaat uit naar mensen die ik hier niet bij name kan noemen. Die hun carrière op het spel zetten en het risico namen in de gevangenis te komen’, pag. 256.

Dit intrigerende boek laat de lezer met een wat onzeker gevoel achter. Er is meer tussen hemel en aarde maar ook in de digitale wereld. Veelzeggend is het commentaar van Aren Lubach dat in een sticker op de cover is geplakt: ‘Wie vroeger de wereld wilde begrijpen, las de Bijbel. Wie de wereld van nu wil begrijpen, leest dit boek’. Daar is natuurlijk heel wat op af te dingen want gelukkig is onze wereld meer dan de digitale dimensie. Maar dat dit boek een actueel probleem blootlegt, is – helaas – maar al te waar.

ISBN 978 90 5759 980 4 | Paperback | 272 pagina’s | Podium Amsterdam | september 2019

© Evert van der Veen, 18 november 2019

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER