Loskomen
Uit de greep van narcisme
Marion Lutke

Marion Lutke vertelt in dit boek wat narcisme is, hoe het kan ontstaan, wat de kenmerken van narcisme zijn, wat voor enorme impact narcistisch gedrag op iemand heeft én dat iedereen het slachtoffer kan worden van een narcist.

Aanvankelijk lijkt een narcist namelijk heel vriendelijk, meelevend en attent maar als de omgang wat langer duurt dan sluipen er steeds vaker subtiele vormen van kritiek in het gedrag van de narcist - die steeds hij genoemd wordt maar ook een zij kan zijn -
Hij heeft ineens commentaar op iets wat hij aanvankelijk leuk vond, hij ontkent dat hij iets gezegd heeft of draait een gebeurtenis om.  Het slachtoffer begint te twijfelen en denkt dat hij of zij iets verkeerd begrepen of gehoord heeft. Het slachtoffer zoekt het allemaal bij zichzelf.

De narcist gaat zo subtiel te werk dat het slachtoffer nauwelijks in de gaten heeft wat er gebeurt. Maar langzamerhand verdwijnt de persoonlijkheid, het gevoel van eigenwaarde en het zelfvertrouwen van het slachtoffer steeds meer. Totdat het slachtoffer nauwelijks meer weet wie hij of zij eigenlijk is of waar ze voor staat. Een narcist brengt veel slachtoffers in een identiteitscrisis. Kortom, het slachtoffer wordt emotioneel zwaar mishandeld. Het lastige is dat de narcist naast zijn enorme woedeaanvallen, het liegen, het negeren of kleineren van zijn slachtoffer, zijn ondermijnende gedrag afwisselt met periodes van zeer vriendelijk en attent gedrag zodat het slachtoffer weer het gevoel krijgt dat alles toch nog goed komt.

Marion Lutke beschrijft de stappen die de narcist onderneemt om zijn slachtoffer volledig in zijn ban te krijgen én wat er met het slachtoffer in deze stadia gebeurt. De narcist heeft het slachtoffer nodig om zich te voeden met zijn of haar energie, want hij is daar zelf niet toe in staat. Hij heeft geen eigen gevoelsleven.

Daarom heeft iemand met narcisme anderen nodig om het gevoel te hebben dat hij of zij leeft. De 'voeding' moet van buitenaf komen. Bewonderd worden, angst inboezemen, manipuleren en controle uitoefenen zijn manieren om dat gevoel van leven te krijgen.

Ook in een werksituatie kan de narcist zodanig iemand manipuleren en zo enorm onzeker maken dat diegene ernstig begint te twijfelen aan zijn of haar functioneren. In een voorbeeld dat Marion Lutke geeft, bleek de narcist collega's erg tegen elkaar op te zetten zodat er een heel akelige werksituatie ontstond, vol wantrouwen en ongemak. Éen persoon moest zich zelfs ziek melden.

Als een van de ouders narcistisch is, blijkt de impact op het kind eveneens enorm te zijn. Marion vertelt dat het kind alles zal doen om de ouder te 'pleasen' maar niets is goed genoeg. Het onrealistische gedrag van de ouders zal het kind angstig maken en het zal de wereld niet meer begrijpen. Het kind zal denken dat alles aan hem of haar zelf ligt en dit zal tot in zijn volwassen leven doorwerken. Diegene blijft last houden van het narcistisch gedrag van de ouder(s) en mogelijk zelfs ook weer een narcistische partner kiezen met alle gevolgen van dien.

Nadat de schrijfster in klip en klare taal aangegeven heeft wat narcisme inhoudt in al zijn facetten, bespreekt zij  - zoals de titel aan aangeeft - uitgebreid hoe je kunt loskomen van de narcist. Dat is nog niet zo makkelijk omdat het slachtoffer meestal emotioneel en fysiek uitgeput is.  Daarnaast zal de narcist dit niet onmiddellijk accepteren en zijn reactie is onvoorspelbaar. Het slachtoffer zal voorzichtig moeten zijn.

Marion geeft punt voor punt aan wat het slachtoffer kan doen om uit de greep van de narcist te komen en wat diegene daarna kan doen om weer vertrouwen in zichzelf te krijgen en weer te weten wie hij of zij eigenlijk is.  Dat is niet eenvoudig want de beschadiging is flink maar de beloning van die gevoerde innerlijke strijd zal groot zijn.

Na elk hoofdstuk zijn er enkele vragen naar aanleiding van de tekst die je gelezen hebt. Zij dienen om het slachtoffer inzicht in de situatie te geven.

Wat dit boek anders dan andere boeken over narcisme maakt, is dat Marion het geloof erbij betrekt. Het geloof kan namelijk een groot dilemma zijn om de stap te nemen de narcist te verlaten. Een vrouw vertelde aan Marion 'Ik kan toch niet weggaan bij hem. Ik heb toen wij trouwden aan God beloofd dat ik bij hem zou blijven in ziekte en gezondheid. En hij is ziek.'  Ook de zin 'heb uw naasten lief gelijk uzelf' is een lastige.
De schrijfster bespreekt hoe het slachtoffer de teksten en de belofte anders kan leren zien waardoor de te nemen stap minder belastend wordt.

In zijn geheel is het een prima boek, dat in heldere taal het slachtoffer inzicht geeft in narcisme en hem of haar vertelt hoe het loskomen uit de greep van narcisme werkelijkheid kan worden.

Marion Lutke is bekend als presentator van human interest programma's bij de EO. Ook is ze al vele jaren coach, docent en trainer. Ze helpt mensen bij het vinden van richting in hun leven en bij het verwerken van trauma's.

ISBN 9789492831606 | Paperback | 141 pagina's met bronvermelding | Uitgeverij Royal Jongbloed/Sestra | Juli 2020

© Dettie, 14 augustus 2020

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER