Bik
Cor Gout

De hoedenzaak in Den Haag (Geest 32a) heet Bik Hoeden en Petten, naar de familie die er de eigenaar en uitbater was. De laatste in de rij was Jo Bik. Hoewel de winkel nog een jaar of tien bleef bestaan, was het doek al aan het vallen.
Simon Johannes Bik, hoofdpersoon van dit fraaie boekje en consequent Bik genoemd, is de broer van Jo. Hun vader was Jacobus Bik, een man die nazisympathieën schijnt te hebben gehad en met wie Bik niet al te best overweg kon. De band met zijn moeder was inniger.

Maar we beginnen in 1937, in Berlijn, met een korte maar duidelijke uiteenzetting over de toestand in Berlijn in de jaren voorafgaand aan de oorlog. Bik is bij het handeldrijven in stof in contact gekomen met de Duitse schone Irmina. Hij heeft de stoffen naar Den Haag gestuurd en is bij zijn geliefde gebleven. Samen genieten ze van het leven. De enige schaduw is Ulli, een oudere man die ook in woning boven de stoffenzaak woont en hand- en spandiensten verleent. Te veel naar de zin van Bik, maar Irmina wil hem niet kwijt.
Als hij nog meer ontdekt over zijn vriendin, kiest Bik eieren voor zijn geld, hij had toch al een beetje heimwee naar Den Haag.

Na opnieuw een korte achtergrondschets, gaan we verder in Den Haag, in 1941. Met een dubieuze opdracht: Bik zal als contactpersoon (lees: spion) fungeren voor de Duitsers. Een van zijn opdrachten is infiltreren in het verzet. Het lijkt allemaal niet echt van de grond te komen, een sterk karakter is de man niet. Zijn hart ligt dan ook elders: hij heeft techniek gestudeerd en is gefascineerd door auto’s.

De oorlog gaat voorbij zonder schokkende gebeurtenissen voor de familie Bik. Als de vijand verdreven is worden evenwel Biks ouders opgepakt: zij zouden geheuld hebben met de Duitsers. Moeder Bik wordt snel vrijgelaten, vader Bik pas na een paar jaar, als een gebroken man.
In die tijd nam dochter Jo Bik de leiding over de winkel over. Met succes.
In het leven van Bik gebeurt niet zo veel meer. Hoewel hij nog steeds verlangt naar Irmina is hij niet ondernemend genoeg om een reis naar Berlijn te ondernemen. De jaren gaan voorbij tot Jo overlijdt in 1991. In 2007 wordt ook Bik gevonden. In alle eenzaamheid overleden in zijn eigen woning.

Deze non-fictie roman in fragmenten is een tijdschets over Berlijn en de opkomst van het nazisme, over de bekende hoedenwinkel in Den Haag en over het ontstaan van de wijk Kortenbos. Centraal personage is Bik, een wat kleurloze man, die het geluk niet gevonden schijnt te hebben.

De opbouw van het boek is apart. Steeds wordt een fragment dat meerdere pagina’s beslaat voorafgegaan door een korte omschrijving die dat wat volgt verduidelijkt. Dat biedt interessante informatie. Er is bronnenvermelding. Een opsomming van wat men aantrof in het huis aan de Geest, na het overlijden van Bik, en er zijn foto’s in het boek opgenomen.

De winkel die beschreven is bestaat niet meer. Een groot deel van het interieur bevindt zich in het Nederlands Openluchtmuseum in Arnhem. Daarnaast zijn de historische kassa, hoedenstandaards, een hoedenstomer en de grote rode hoed, die als reclamebord aan de gevel hing opgenomen in de collectie van het Haags Historisch Museum.

Zie ook https://shie.nl/bedrijven/bik-hoeden-en-petten-1890-1991

Cor Gout (Den Haag, 1946) is neerlandicus, filosoof, schrijver, zanger en programmamaker, schreef eerder korte verhalen, gedichten, teksten bij een prentenboek en bij een leporello, boeken over muziek, songteksten, verzameld en vertaald in het Frans, en een verhandeling over een filosofisch onderwerp.
Tien jaar lang (2011–2019) gaf Cor Gout samen met Els Kort (die ook dit boek vorm gaf) leiding aan het literair tijdschrift Extaze.

ISBN 9789493214217 | hardcover | 168 pagina's | Uitgeverij In de Knipscheer | juni 2021

© Marjo, 7 juli 2021

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER