Dader onbekend
Het Y-chromosoom als sleutel tot onopgeloste moordzaken
Sofie Claerhout

Schrijfster Sofie Claerhout is forensisch onderzoeker, met name geïnteresseerd in DNA onderzoek. Ze raakte gefascineerd door het mannelijk Y-chromosoom, nadat ze proefondervindelijk had vastgesteld dat dit speciale chromosoom nauwelijks verandert als het doorgegeven wordt van vader op zoon. Zo kan een moordenaar gevonden worden aan de hand van het DNA-staal van een verre neef. Een dader laat immers sporen na!
De meeste daders van strafzaken met letsel worden gepleegd door mannen, dus dan zou het logisch zijn dat forensisch onderzoekers zich speciaal richten op dat Y-chromosoom.

Dat is dan ook waar Sofie Claerhout zich sterk voor maakt. Maar helaas is het nog niet zo ver. Er zitten nogal haken en ogen aan, waar vooral privacy een hindernis vormt. Het DNA moet namelijk vrijwillig worden afgestaan, en mag ook niet onuitputtelijk opgeslagen blijven. In diverse landen gelden daar andere regels voor.

In dit boek worden diverse moordzaken genoemd, waarbij met de hulp van DNA de dader werd gevonden, nog jaren na de misdaad. Cold cases kunnen met de methode van Claerhout opgelost worden. Mits zich in de omgeving van de misdaad voldoende vrijwilligers aanmelden. Mannelijke vrijwilligers.

‘Als we een match hebben tussen een van die vrijwilligers en het DNA dat op de crime scene is gevonden, kunnen we exact weten hoe ver in zijn familie we de dader moeten zoeken. Dat laat de speurders toe het net rond die moordenaar te sluiten. Als hij nog leeft, mag hij nu bang worden.’

Claerhout beperkt zich niet tot België. Ook worden er zaken uit Nederland genoemd, waar men qua regelgeving, dus de mogelijkheid om DNA onderzoek te verrichten, een jaar of tien voorloopt op België, zodat haar methode tot de oplossing van enkele cold cases geleid heeft. Dat België gezien wordt als de wereldtop op het gebied van forensische technieken, dankzij Claerhout, maakt het wrang dat de wetgeving achterloopt.

Wat lees je allemaal in dit boek?
Nogal technisch wordt uitgelegd hoe DNA gevonden wordt, vervolgens uitgeplozen wordt tot bruikbaar materiaal voor een onderzoek, specifiek gericht op het Y-chromosoom. Daarbij wordt gebruikt gemaakt van genealogie, omdat mannen behalve dit specifieke chromosoom vaak ook hun achternaam doorgeven. Al die stamboomhobbyisten blijken heel nuttig! Ook gaat ze in op de risico’s, want die zijn er wel degelijk. Je kan er namelijk ook mensen mee selecteren voor foute doeleinden. Of dingen ontdekken die een geheim in een familie blootleggen. (als het Y-chromosoom van broers niet overeenkomt, waar komt dat dan door?) Privacy en een goede wetgeving zijn cruciaal.
En dan de kosten. Ook niet onbelangrijk natuurlijk. En wat als de dader een vrouw is?

Belangrijk ook is dat Sofie Claerhout een vlotte pen heeft. Haar boek mag dan gebaseerd zijn op lastige technieken en wetenschappelijk onderzoek in laboratoria, ze legt op een zeer leesbare manier en met humor uit hoe het allemaal zit.

‘DNA is uniek, maar toch is in ongeveer 99,9 % procent van DNA-code gelijk aan dat van onze medemensen. Een verrassend hoog cijfer? Eigenlijk is dat heel logisch, want we zien er allemaal min of meer hetzelfde uit. We hebben allemaal een hoofd, schouder, knie en teen (knie en teen). We zien er duidelijk uit als mensen, niet als een chimpansee… of een banaan. Met een chimpansee hebben we meer dan 95% van ons DNA gemeenschappelijk. En met een banaan? De volle 60%.’

Sofie Claerhout (Kortrijk) is de eerste Belgische doctor in de forensische genetica. Zij doet onderzoek naar het mannelijk Y-chromosoom, waarmee ze vastgelopen moordzaken kan oplossen - als de Belgische wetgever dat zou toelaten.

ISBN 9789401485418 | Paperback | 296 pagina's | Uitgeverij Lannoo | oktober 2022

© Marjo, 29 december 2022

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER