Tante Betty
Hoe een Surinaamse verpleegster onderduikers had en zelf Dachau overleefde
Michal Nobach-Bergen

Michal Nobach-Bergen heeft zich met haar man en twee dochters op La Palma gevestigd. Ze wonen in een finca, een boerenlandhuis waar ze wijngaarden en fruitbomen hebben. Michal heeft er een goedlopende dansstudio. Op een dag, het is 1983, kondigt haar tante Betty een bezoek aan. Met haar man, oom Wim, komt zij na een voorspoedig verlopen reis aan op het vliegveld waar het hele gezin Nobach hen staat op te wachten. De dagen worden gevuld met het bezoeken van bezienswaardigheden, en autoritjes over het eiland.

Aanvankelijk wordt slechts summier verteld over tante Betty. Zij woonde in Amsterdam, waar Maike (zoals Michal toen nog heette) bij haar introk toen zij op zestienjarige leeftijd vanuit Suriname naar Nederland kwam. Bij tante Betty was het altijd zoete inval, veel feesten en gezelligheid. In die tijd merkte Michal de eigenaardigheden van haar tante wel op, maar pas veel later beseften zij en haar zussen waardoor die veroorzaakt waren: trauma’s opgelopen in de oorlog.

Langzaam ontvouwt zich het verhaal van tante Betty: in 1905 geboren in Paramaribo als kleinkind van een geassimileerde Jood en een ‘mulat’ dienstbode. Ze komt naar Amsterdam om daar te werken als verpleegster. Zij moest daar overigens haar opleiding opnieuw voor doen.
Na de dood van haar eerste man blijft ze achter in een groot huis. Een huis dat handig is als ze in de oorlog onderduikers opneemt, waaronder Joden.
Voor een van hen doet ze iets bijzonders: de onderduikster is zwanger en tante Betty doet voor de buitenwereld alsof zij degene is die zwanger is. Zo kan de baby later toch in het huis blijven.

Helaas worden ze in 1944 verraden. Ook tante Betty wordt opgepakt, vanwege haar hulp aan Joden, niet omdat ze zelf Joods is. Dat is ze overigens wel van afkomst, maar ze is katholiek opgevoed. Via kamp Vught en vrouwenkamp Ravensbrück eindigt ze in kamp Dachau.
Haar verhaal zal ze nu, Op La Palma, vertellen aan haar nicht.

‘Zou een Jood dit ook voor een neger doen?’ snauwde de Duitser die haar het huis uitvoerde tegen haar.

Dat Michal Nobach-Bergen besluit het verhaal van haar tante op te schrijven is niet alleen een goed idee omdat het een verhaal is zoals we dat nog niet kennen, maar vooral omdat we van tante Betty kunnen leren dat iedere mens gelijk is aan de andere en zo ook behandeld hoort te worden.
Achterin vinden we informatie over de onderduikers, foto’s en documenten, waaronder brieven.

Michal Nobach-Bergen (1943) volgde diverse dansopleidingen, o.a. bij het Scapinoballet. Ze danste en schreef verhalen en gedichten. Ze woonde vijftien jaar na de oorlog bij haar tante Betty in huis. In 1980 begon ze op het Canarische eiland La Palma een dansstudio.

ISBN  9789462972667 | Paperback | 160 pagina’s | Uitgeverij De Kring | februari 2023

© Marjo, 21 maart 2023

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER