Als een ramp ons raakt
Berthold Gersons


‘Emoties zijn belangrijk om tegenslagen en bijvoorbeeld het verlies van dierbaren te verwerken. Als die emoties worden tegengehouden of onderdrukt, treedt er stagnatie op.’ (_)‘

'Getroffenen (d.w.z. van een ramp) verliezen hun dagelijkse houvast van een vertrouwde wereld en raken daardoor van slag en ontregeld. Als mensen daarin blijven steken, kunnen blijvende psychische klachten ontstaan, zoals depressie en PTSS, waarvoor professionele hulp nodig is. Daarbij moet ruimte geboden worden om te vertellen wat er beleefd werd en teloorging en wat dat aan verdriet en boosheid heeft opgeroepen. Dat wordt verwerken genoemd. Pas dan kan de draad van het  leven weer opgepakt worden, niet om te vergeten wat er verloren ging en gemist wordt, maar om verder te kunnen gaan.’

Berthold Gersons is trauma-expert en verbonden aan het ARQ Nationaal Psychotrauma Centrum. Als geen ander weet hij waar hij het over heeft. Hij werkte al in de jaren zeventig met mensen die in een crisis verkeerden.
Zijn ervaring bleek een grote hulp bij de rampzalige gebeurtenissen, die ons land troffen. Zijn hulp en advies werden gevraagd bij rampen waarbij Nederlanders betrokken waren:

De Bijlmerramp.
De vliegramp in Faro in Portugal.
De vuurwerkramp in Enschede.
De cafébrand in Volendam.
De MH17-crash in de Oekraïne.
en ook de coronacrisis.

Gelukkig heeft een traumatische ervaring niet voor iedereen blijvende gevolgen.
Er wordt van een stoornis gesproken als ‘normale’ reacties, de heftige emoties, niet overgaan na een maand of drie. Deze mensen kunnen PTSS ontwikkelen, in een depressie wegzakken, naar drank of drugs grijpen.  
Het gaat daarbij niet alleen om direct betrokkenen, maar ook om nabestaanden, hulpverleners en omstanders. Dus is psychische hulp noodzakelijk.

Gersons heeft een basaal draaiboek ontwikkeld dat kan helpen bij een ramp. Hoe vang je slachtoffers op, hoe zorg je ervoor de hulpverleners weten wat ze doen, hoe organiseer je lotgenotensteun en een eventuele behandeling. Ook staat daar in hoe belangrijk een antwoord op de schuldvraag is, en dat er voor de verwerking een monument nodig is om te kunnen herinneren, te gedenken.

Dat de ene ramp de andere niet is, wordt snel duidelijk. Maar ook dat de hulpverlening in de loop der jaren verbeterd is, men weet beter waar op te letten. Een belangrijk element is het wantrouwen dat ontstaat: wie is er schuldig aan deze ramp? Is een onderzoek oprecht of worden er feiten onder de pet gehouden? Is de overheid, in welke vorm ook, aansprakelijk?

Prof. Dr. Berthold Gersons  (1945) is emeritus hoogleraar psychiatrie van het UMC in Amsterdam en stond aan de wieg van de NtVP (Nederlandstalige Vereniging voor Psychotrauma). Hij adviseert in de hoedanigheid van trauma- en rampenexpert bij nationale rampen.

ISBN 9789463823388 | Paperback | 176 pagina's | Uitgeverij Balans | februari 2024

© Marjo, 9 maart 2024

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER