Spiritualiteit van de twijfel
Roger Dewandeler

De auteur stelt ‘een positieve, open en onderzoekende geloofshouding voor, die past bij de 21^e eeuw’, pag. 9. Hij ziet het gevaar van (schijn)zekerheden en vindt dat twijfel een onderdeel van spiritualiteit dient te zijn waardoor de geloofsbeleving meer dynamiek krijgt. Wie twijfelt aan de waarheid, zal juist méér waarheid vinden.

Er worden filosofen en theologen uit de geschiedenis genoemd zoals Pyrrho van Elis (360- 322 voor Christus) die stelt dat onze zintuigen een gekleurd beeld van de werkelijkheden geven en dat we daarom ons oordeel altijd dienen op te schorten omdat er ruimte voor de scepsis hoort te zijn. 

De schrijver, predikant in de Protestantse Kerk in Nederland, betoogt dat twijfel onze nieuwsgierigheid voedt en het denken inspireert. Hij ziet de moderne generatie gelovigen als de de homo dubitans, die twijfelt aan de twijfelaars.

Zijn weergave van bijbelse personen is hier en daar discutabel. Hij doet de ‘ongelovige’ Thomas in zijn ontmoeting met Jezus niet helemaal recht. Het was mooi geweest wanneer hij de desbetreffende icoon erbij had betrokken die ‘de geloofsversterking van Thomas’ wordt benoemd.
Ook de roeping van Abraham is wat eenzijdig geschetst. Zijn moed om het onbekende in te gaan als een daad van geloofsvertrouwen, wordt niet goed weergegeven. Mooi is wel de typering van de vrienden van Job als ‘vrienden van de geijkte waarheid’.

Opvallend is dat de vader die met zijn epileptische zoon bij Jezus komt met de vraag om genezing, níet wordt vermeld in dit boek terwijl zijn uitspraak zo veelzeggend is: ‘Ik geloof, kom mijn ongeloof te hulp’. De dubbelzinnigheid van (niet) geloven, de moeite waarmee dit gepaard gaat en de onlosmakelijke verbondenheid, hadden iets aan het thema van dit boek kunnen toevoegen. Ook het boek Prediker had niet onvermeld mogen blijven omdat zijn relativerende benadering nog altijd actueel is en ons levensgevoel vertolkt.

Het boek is een pleidooi voor een open levenshouding vanuit ‘creatieve, ethische twijfel’. Het laatste hoofdstuk ‘Onderzoekend geloof’ had meer uitwerking mogen hebben, nu worden de diverse vormen van twijfel slechts kort benoemd en dat is binnen het kader van dit boek toch een beetje teleurstellend. De lezer had graag meer willen horen over wat deze twijfel betekent en wat we ervan kunnen leren.

ISBN 9789023956815 | Paperback | 127 pagina's | KokBoekencentrum Utrecht | 1 mei 2019

© Evert van der Veen, 3 juni 2019

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER