Onder de radar
Een hart onder de riem voor alle buitenbeentjes
Emma J.J. Voerman

"Als kleuter ontdekte Emma al dat ze anders was; haar omgeving vond dat vooral erg lastig. Ze ontwikkelde een feilloos gevoel voor wat ze wel en niet van zichzelf kon laten zien. Dat leerde haar om tientallen jaren lang zoveel mogelijk onder de radar te vliegen."

In deze drie bovenstaande zinnen zit een heel leven van aanpassen, nergens écht bij horen en onzichtbaar voelen, verborgen. Emma J.J. Voerman leidde dat onbegrepen bestaan dat pas op 55-jarige leeftijd echt léven werd.

De zeer fijngevoelige en erg intelligente Emma vertelt over dat leven waarin ze maar geen aansluiting kan vinden met hoe zij werkelijk is en de omgeving waarin ze leeft. Als kind vond ze de wereld een groot wonder en wilde dat delen met iedereen. Ze zag al snel wat écht was, wat er écht toe deed. Haar leefwereld was enorm en haar gevoelens over wat ze allemaal zag was net zo overweldigend. Maar als ze daarover wilde vertellen, wat ze graag en veel deed, werd ze niet gehoord of er werd lauw of afwerend gereageerd. Ze begreep niet waarom andere mensen niet net zo enthousiast waren. Als ze op een dag een tante hoort zeggen dat zij Emma wel meeneemt in de auto 'want zij vindt al dat gekletst wel gezellig,' begrijpt Emma dat ook al haar verhalen niet echt welkom zijn.

En zo leert ze dat zij tegenover de buitenwereld zich anders moet voordoen dan wie zij echt is. Het wordt als het ware een tweede natuur. Ze mengt zich tot een bepaalde hoogte in gesprekken, op een manier waarvan ze weet dat het geaccepteerd wordt. Maar dan nog zit haar gevoeligheid en intelligentie haar in de weg. Wat voor haar duidelijk is en doorzien wordt, wordt door anderen niet gezien. Als zij wat vertelt of aanraadt doen haar woorden er niet zo toe terwijl een ander, die in andere bewoording hetzelfde vertelt, wél gehoord wordt.

Emma trouwt, krijgt tot haar grote vreugde kinderen, maar toch blijft er iets wrikken. Ze heeft het gevoel dat ze geen vaste grond onder haar voeten heeft en blijft zoeken. Ze is in feite erg eenzaam terwijl ze wel heel fijne mensen om zich heen heeft. Ze heeft enkele heel goede - levenslange - vriendinnen waar ze veel van leert. De een heeft een natuurlijk rust, de ander daagt het leven uit en weer een andere leerde haar dat je het woord 'moet' kan veranderen in 'moed' etc. Haar kinderen schenken haar ook enorme inzichten en hun wijze opmerkingen die soms werken als een spiegel, raken haar.

Maar toch... de invulling, de bestemming, van haar leven blijft voor haar één lange zoektocht. Uiteindelijk lijkt ze haar levensvervulling in haar werk als coach gevonden te hebben maar ook dat verandert later weer. Ze schrijft ook af en toe gedichten om haar gevoelens toch te kunnen uiten, enkele staan ook in dit boek.

Een ander feit is, dat Emma geboren is als jongen en dat ook accepteerde. Het was nu eenmaal zo. Ze was ook niet speciaal als kind al geïnteresseerd in vrouwenkleding of poppen. Ze wist eigenlijk helemaal niet dat er zoiets als transgender zijn bestond, daar werd vroeger niet over gepraat. Ze had wel altijd goede vriendinnen en zo voelde het ook, ze was een vriendin onder haar vriendinnen, geen vriend. Ze begreep verder ook niet goed wat mensen zo leuk vonden aan seksualiteit. Ze had er niet veel mee.
Het is pas zo'n 50 jaar later, na een lange zoektocht en veel innerlijke strijd en soms ook wanhoop dat ineens de puzzel in elkaar valt, ze is een vrouw, haar hele leven al. In transgenderkringen wordt zo'n late ontdekking niet geaccepteerd, is ze nu wéér alleen?

Het verhaal van Emma is indrukwekkend en integer verteld. De nadruk ligt niet op het zich een vrouw voelen in een mannenlichaam maar wel op de voor velen herkenbare zoektocht naar wie je nu eigenlijk bent. Het is de enorme openheid van Emma dat zo'n impact heeft. Ze vertelt zonder sensatie of opsmuk hoe haar zoektocht naar haar wezenlijke kern verliep en dat doet ze op een prachtige manier.
Er valt nog zo veel meer over te zeggen over dit boek maar dat zou jammer zijn omdat ik het niet in zulke mooie bewoordingen kan doen als Emma.

Het verhaal ontroerde me erg. De eenzaamheid én de moed die Emma toont, raakte me diep.
Het is een boek dat 'buitenbeentjes' laat zien dat je niet in een hokje hoeft te passen.
Heel ontzagwekkend.

ISBN 9789493242258 | paperback | 226 pagina's | Willems uitgevers | november 2021

© Dettie, 21 januari 2022

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER