12 jaar slaaf
Solomon Northup

In juli 1808 werd Solomon Northup geboren.
Aanvankelijk werkte hij op het land met zijn vader, een voormalige slaaf maar nu vrij man. In 1829 trouwde Solomon met Anne Hampton en samen kregen ze drie kinderen. Nadat Solomon ook geruime tijd als houthakker had gewerkt, startte hij in 1932 zijn eigen boerenbedrijfje in Kingsbury op.  's Winters werd Solomon vaak gevraagd om viool te spelen en ook Anne verdiende wat extra's doordat ze zich een bescheiden naam als kok verworven had.  Kennelijk bracht dit alles toch niet genoeg op want in 1934 verhuisde het stel naar Saragota Springs, iets waar Solomon achteraf erg spijt van kreeg...
Aanvankelijk mende hij daar een huurrijtuig en later werkten hij en zijn vrouw tijdens het bezoekersseizoen in hotels in de stad. 's Winters speelde hij nog steeds op zijn viool voor het extra geld. Bovendien werkte hij vele dagen aan de aanleg van de spoorweg tussen Troy en Saratoga.
Hij was een goede en harde werker en een tevreden, vrij mens.

Maar alles veranderde die ochtend in maart in het jaar 1841. Solomon kwam aan de praat met twee mannen over zijn vioolspel. Ze werkten voor een circus en waren na een uitstapje op de terugreis. Ze traden onderweg op om wat geld te verdienen en vroegen Solomon met hen mee te reizen naar New York. Onderweg zou hij dan hun optreden kunnen begeleiden met zijn vioolmuziek. De beloning was goed dus Solomon hapte toe. Kon hij eindelijk zijn droom waarmaken en de grote stad New York zien. 
Zijn vrouw Anne werkte op dat moment tijdelijk in een stad verderop en de kinderen logeerden bij een tante. Hij zou alweer thuis zijn voor iemand hem zou missen. Had hij het maar nooit gedaan...

Eenmaal in New York halen de mannen hem over mee te reizen naar Washington. Ze beloofden hem een goede betrekking en een mooi loon. De mannen behandelden hem steeds heel voorkomend en met respect en daarom hapt Solomon opnieuw toe.
En in Washington gebeurt het... Solomon wordt na een avond stappen met de twee mannen 'ziek' en ontdekt de volgende ochtend als hij bijkomt dat hij geboeid en wel in een kerker zit vastgeketend aan een ring in de grond. Hij heeft verder geen idee waar hij is. Hij komt tot de ontstellende conclusie dat hij ontvoerd is.
In de kerker krijgt hij te horen dat hij als slaaf verkocht is aan James H. Bruch, een bekend slavenhandelaar. Natuurlijk protesteert Solomon heftig maar Bruch heeft er maling aan, sterker nog Solomon ontvangt zijn eerste afschuwelijke afranseling, het pak slaag is zo erg, dat het bot van zijn ribben bijna te zien is.  Bruch weet hem daarmee goed duidelijk te maken dat als Solomon ooit nog eens zal beweren dat hij een vrij man is de straf nog erger zal zijn, mogelijk zelfs zijn dood.

Hierna volgt het verbijsterende en aangrijpende verhaal van Solomon, die twaalf jaar als slaaf op plantages moet werken. Hij krijgt daar een andere naam, niemand weet hoe hij werkelijk heet. Hij komt voor wrede plantagebezitters te werken voor wie slaven nog minder dan honden zijn. Een aantrekkelijke slavin wordt stelselmatig verkracht door de plantage-eigenaar. Zijn vrouw is zo jaloers dat zij diezelfde slavin ook steeds om het minste vergrijp verschrikkelijk laat straffen. Ook Solomon wordt regelmatig gegeseld, als naar gelang de bui van zijn veelal dronken eigenaar.

Solomon probeert er ondertussen van te maken wat er te maken valt. Wel verzint hij constant allerlei ontsnappingspogingen maar hij weet ook dat als hij weer teruggevonden wordt door de eigenaar de afstraffing genadeloos of mogelijk zijn dood zal zijn. Bovendien hebben alle eigenaren erg bloeddorstige honden die bijna elke slaaf terug weten te vinden. Kortom, vluchten is onbegonnen werk.
Zijn viool is zijn grote vriend en het is ook dankzij deze viool dat hij mensen kan troosten. Met zijn muziek helpt hij zijn medeslaven en zichzelf.
Solomon mist zijn vrouw en kinderen vreselijk en droomt ervan ze ooit weer terug te zien.

Nadat Solomon eindelijk zijn vrijheid heeft weten te heroveren is het eerste wat hij doet dit boek schrijven, opdat iedereen zal weten hoe er met slaven omgegaan wordt. Alles wat hij schrijft is door een advocaat gecontroleerd en berust tot in detail op waarheid. Achterin het boek staan de bewijsvoeringen afgedrukt.
Mede door het boek van Northup worden de ogen van veel Amerikanen geopend voor de onmenselijkheid van het slavernijsysteem.

Het boek is bij toeval ontdekt door Bianca Stigter en is inmiddels verfilmd door haar man Steve McQueen. De film won de Golden Globe voor de Beste Film en was genomineerd voor negen Oscars. De film kreeg de Oscar voor Beste Film, Beste Scenario en Beste vrouwelijke bijrol.
Maar eigenlijk is die prijzenregen niet zo belangrijk, het gaat vooral om de stem van Solomon Northup die na zoveel jaar zijn impact nog niet verloren heeft. Het boek is een belangrijk tijdsdocument en eveneens een waarschuwing opdat zo'n afschuwelijke vorm van arrogante blanke superioriteit en vernederend racisme nooit meer zal en mag gebeuren.

ISBN 9789025443603 Paperback met illustraties 317 pagina's Uitgeverij Atlas Contact februari 2014
Vertaald door Leen van den Broucke, Inge Kok, Arjaan van Nimwegen en Thijs van Nimwegen

© Dettie, 11 maart 2014

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER