Ik (Ali)

Na het dichtslaan van dit boek blijft de vraag hangen: Hoe zou de stand van zaken nu zijn, anno nu...
Toen in 1982 onderzoeksjournalist Günter Wallraff undercover ging als Turkse gastarbeider in Duitsland, was misschien in kleinere kring wel bekend dat Turken zwaar gediscrimineerd werden, maar er werd geen ruchtbaarheid aan gegeven. Wat je niet ziet of hoort, dat weet je niet.
Maar het was erg slecht gesteld met de Turken. Overigens ook met andere nationaliteiten en soms waren het ook Duitsers die zo behandeld werden, maar Wallraff spitst zijn verhaal toe op de grootste groep en dat waren de Turken. Die leefden toch al aan de onderkant van de maatschappij, maar de manier waarop ze misbruikt werden, het is je reinste horrorverhaal.
Wallraff laat zich op dezelfde manier misbruiken als de gastarbeiders: hij moet het werk doen dat de autochtoon niet doet! Onmenselijk werk, in zeer gevaarlijke situaties, zonder voldoende veiligheidsmaatregelen, zonder bescherming, en zonder sociale verzekeringen of een ziekenfonds. En de koppelbaas strijkt het geld op! De arbeider die vaak gedwongen wordt om niet zomaar overuren te maken, maar twee of zelfs drie ploegdiensten achter elkaar te draaien, mag in zijn handen klappen als hij een schijntje daarvan in handen krijgt. Met als gevolg dat de Turken nog meer gaan werken of twee baantjes hebben, vooral de mensen die een gezin te onderhouden hebben.
Ze zijn niet meer dan een gebruiksvoorwerp...
Onvoorstelbaar is het verhaal van de katholiek kerk. Priesters tot wie 'Ali' zich wendt, omdat hij gedoopt wil worden weigeren hem botweg. De enige die bereid is te luisteren en hulp te bieden blijkt zelf een buitenlander te zijn...

Het is goed dat Wallraff dit aan de kaak heeft gesteld. De schok was groot.
Maar zou het iets geholpen hebben? En ik weet ook zeker dat dit niet alleen in Duitsland gebeurde, gebeurt, maar helaas overal waar gastarbeiders zijn. Men zou eens tot zich door moeten laten dringen dat zonder deze mensen het werk dat zij willen doen blijft liggen...

ISBN 9052264600, pocket, 392 pagina's, pocketeditie De Geus 2004, Vertaald door Irene Eichholtz en Tineke Davids; Jos Perry

© Marjo, april 2008