Heksenlied

Heksenlied
Antonia Michaelis

‘We hebben de heks gedood! We hebben haar zien branden. Ze zal nooit meer terugkeren. Maar jullie, jullie willen weten hoe alles begon.’
Toen gleed het doek open.
Daar stond ze, met uitgestrekte armen en gespreide vingers: de heks.
La bruja,’

Een toneelstuk. Over een heks in een dorp waar de machtigen gebruik maken van de vooroordelen die heersen onder het volk om zelf nog machtiger te worden.

In de periode voor het eindexamen van de middelbare school wordt altijd een toneelstuk ingestudeerd. Dit jaar repeteren Tim en zijn klasgenoten onder leiding van meneer Wegner een stuk in dat La Bruja, de heks, heet. Op weg naar de repetitieruimte ziet Tim een meisje bij de conciërge zitten. Hij kent haar wel, maar heeft geen contact met haar. Niemand waarschijnlijk, ze houdt zich afzijdig. Ze sloot niet bij klasgenoten aan, zat niet in de whatsappgroep, maar haalde wel de hoogste cijfers. Ze is een mager meisje, altijd in het zwart gekleed.

Als ze nog bezig zijn de rollen te verdelen, sluipt dit meisje de ruimte binnen. Maar ze was nooit bij de toneelgroep geweest? Wat deed ze hier?
Meneer Wegner laat haar aanvankelijk de regieaanwijzingen lezen, maar als ze na een wisseling van de rollen de heks heeft gespeeld is duidelijk dat die rol voor haar moet zijn. Wat zij als heks met het toneelstuk doet, is iets eigenaardigs. Ineens lijkt hetgeen ze spelen – ze spelen het toch? – akelig echt te zijn. Alsof ze werkelijk in Mexico zijn en daadwerkelijk meemaken wat er in het script staat. Alhoewel: met dat script is ook iets aan de hand. Waarom krijgt niemand van hen de tekst in zijn geheel te zien, maar zijn er per repetitie slechts de delen die ze moeten spelen?

‘Maar één ding zeg ik je: er is dit jaar iets niet pluis met het toneel. Waarom geeft Wegner ons niet het hele stuk? Waarom slechts mondjesmaat? Alsof het spannend moet blijven. Soms heb ik het gevoel dat hij … een spel met ons speelt.’

Het vertelperspectief ligt bij Tim, al wisselt dat een heel enkel keertje. Er iets met hem aan de hand, waar we voorlopig niets over te weten komen. Hij heeft het af en toe over ‘de ijstijd’, over zijn gehandicapte zus Charlotte en over zijn gevoelige gehoor. Hij hoort alles, hard en scherp, en draagt daarom vrijwel altijd watjes in zijn oren. Doet hij de watjes uit dan vangt hij wel eens wat op wat hij niet had mogen horen.
Intussen beginnen de repetities nu echt. Over een tijdje zal er ook een kampeerweek zijn, alleen voor de toneelgroep, om elkaar beter te leren kennen. En natuurlijk om te repeteren.

Het begint al op school. Alles lijkt ineens zo echt. Ze voelen de gloeiende hitte van het vuur echt branden. Maar dat kan niet echt geweest zijn, toch?
In het stuk zijn er problemen ontstaan in het Mexicaanse dorp. Er zijn de tirannieke landeigenaar en de fanatieke priester, twee handen op één buik, versus de revolutionair en de dokter die het beste voorheeft met de dorpelingen. Een vrouw en een kind. En de vrouw die aangemerkt wordt als heks.

‘Zullen we beginnen?
Er was niet genoeg plaats tussen de sofa’s en de stoelen.

En plotseling is er wel genoeg plaats.’

Wat hier gebeurt, de wisseling van tijd, is voor de lezer heel belangrijk. Het verhaal van de spelende scholieren is in de verleden tijd, maar hetgeen zij spelen staat in de tegenwoordige tijd. Dat verhaal lijkt ook voor de lezer echt. Het vloeit steeds meer in elkaar over. In het voorbeeld is er nog een witregel. Later wisselt het van de ene zin in de andere.
Alsof de jongeren zich plotseling werkelijk in een Mexicaans dorp bevinden waar de rijken de armen uitbuiten, en de ‘vreemde vrouw’ de schuld in de schoenen geschoven krijgt van alles wat misgaat. Zoals Tim zich met zijn rol dokter Sanchez lijkt te vereenzelvigen, lijken ook de anderen dat te doen. Gelukkig staat voor in het boek een lijst met de cast, zodat je terug kan kijken als je even niet meer weet wie wie is.

Is het in het begin allemaal vrij verwarrend, als ze eenmaal goed op dreef zijn met de repetities begin je als lezer ook steeds beter te volgen wat er gebeurt. In het heden en in het stuk.
Er heerst een broeierige sfeer, die nog toeneemt in het tweede bedrijf, het kamp in de bergen. Hier vloeien het toneelstuk en de werkelijkheid nog meer in elkaar over. Er vallen slachtoffers, er verdwijnen mensen. Wat is er in hemelsnaam gaande hier?

Het boek dat grotendeels gaat over een toneelstuk is ook opgebouwd als een toneelstuk. Het begint met een opsomming van de cast, en daarna het eerste bedrijf, enz… De sfeer vooral, maar ook het geheimzinnige, haast magische verhaal doen sterk denken aan De Verborgen Geschiedenis van Donna Tart, maar toch is het ook weer helemaal anders.

De boeken van Antonia Michaelis zijn steeds compleet anders, hoewel ze wel allemaal dat aparte sfeertje hebben, magisch, sprookjesachtig, bevreemdend. Haar verhalen gaan over identiteit en acceptatie: mensen zijn niet gelijk, maar dat hoor je te accepteren. Of het gaat om anders denken of anders zijn maakt niet uit. Die thematiek zit ook in Heksenlied.

Antonia Michaelis (Kiel,1979) heeft in India gewoond en was daar werkzaam als docent. Antonia Michaelis is schrijfster van kinderboeken en schreef ook een aantal Young Adults. Haar boeken zijn uitgebracht in het Duits en later vertaald. Met haar boeken heeft Michaelis inmiddels verschillende prijzen gewonnen.

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER

jeugd 15+