Boekenarchief K-L

Geert van der Kolk

http://www.geertvanderkolk.com

 

Next stop Wonderland
Geert van der Kolk


‘Wie zegt dat wij gelukkig moeten worden? Volgens mij is dat helemaal niet de bedoeling.’


Alan Riding slijt zijn dagen als docent creative writing aan een kleine universiteit bij Boston. Veel lol heeft hij niet in zijn werk dat tamelijk zinloos lijkt. Hij kan immers geen echte waarderingen toekennen aan de schrijfsels van zijn veelal middelmatige studenten: de universiteit heeft hen hard nodig. Als hij dan nog plezier had in de teksten zelf! Maar er is duidelijk een generatiekloof. De studenten zijn dol op zombies…


Zijn privéleven is ook niet zo lollig: hij is al wat ouder, en woont alleen. Af en toe duiken wat verwijzingen op naar een eerdere relatie, waarvan de mislukking hem nog danig dwars zit. Belangstelling voor iets nieuws heeft hij niet. Ook niet met de sensuele bovenbuurvrouw Alisa, die best bereid lijkt te zijn. Immers, zegt ze. Homoseksueel zijn – wat Alan is – hoeft toch geen ‘recreatieseks’ in de weg te zitten?
Verder gaat Alan om met Caroline, literatuurprofessor, en met Ron, een Nederlander, die geschiedenis doceert. Beiden zijn gelukkig getrouwd. Tenminste dat dacht Alan, en met enige verbijstering ziet hij aan hoe de twee vrienden met elkaar een buitenechtelijke relatie beginnen.
Ze doen niets met zijn – gevraagde – raadgevingen.
Maar dat snapt hij dan wel weer. Hij vindt zichzelf ook niet deskundig.
En wat voor vrienden zijn het eigenlijk, als hij ze niet eens vertelt over het medische circuit waar hij in verzeild raakt?


‘Ik loop hier maar over mezelf te zeuren, maar dat komt omdat je zo goed kunt luisteren’, zegt Caroline.’


Maar goed kunnen luisteren is niet genoeg bodem voor een echte vriendschap. Alan observeert, constateert, maar alles op afstand. Met ironie vaak, die hij ook op zichzelf toepast.


De afstandelijke stijl van Van der Kolk en natuurlijk zijn weinig avontuurlijke hoofdfiguur maken Next stop Wonderland tot een roman waarin niet veel lijkt te gebeuren, terwijl als je terugdenkt er toch best veel gebeurd is. Er heerst een onderhuidse spanning. Of die ingewisseld zal worden is de vraag.
Het verhaal straalt een bijna depressieve eenzaamheid uit, waar je niet vrolijk van wordt.


Met de woorden ‘Next stop: Wonderland’ wordt een station van een metrolijn aangekondigd. De naam is die van een lang verdwenen amusementpark.
Zo was het leven van Alan misschien ooit wel leuk, maar het plezier is al lang verdwenen. We vernemen er dan ook niets meer over. Het is voorbij.


Geert van der Kolk (Velsen-Noord) studeerden geschiedenis aan de universiteit in Utrecht. Hij studeerde ook enige tijd aan Lomonosov universiteit in Moskou en deed historisch onderzoek in Oost-Berlijn. In 1981, toen de hervormingsbeweging Solidariteit in Polen de communistische autoriteiten uitdaagde, werkte hij in Warschau als correspondent van Vrij Nederland en Het Parool.


ISBN 9789462972599 | Paperback| 256 pagina’s | Uitgever De Kring | maart 2023

© Marjo, 9 juni 2023

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER

 

De oogst is voorbij
Geert van der Kolk


Toen ik dit boek uit had, was ik verbijsterd. Het is weliswaar een roman maar toch vroeg ik me af, zou het echt zo gaan? Zou dit het resultaat zijn van de rondreis die Geert van der Kolk ter oriëntatie voor dit boek maakte door Oost-Afrika? Zouden dit zijn bevindingen zijn en heeft hij daaromheen dit verhaal geschreven?


Het begint allemaal met de aankomst van Andries Jordaan (42) in Oost-Afrika.  Het ontwikkelingsproject in het plaatsje Oost Horr, Kenia waar Andries zijn medewerking aan zou verlenen is opgezet voor de straatarme nomaden uit de omgeving die afhankelijk zijn van internationale voedselhulp.  Door middel van een modelboerderij wil men laten zien dat landbouw meer bestaanszekerheid biedt dan rondtrekken met kuddes op zoek naar water en gras.  Maar het project blijkt tot Andries' verbijstering niet zo voorspoedig te zijn verlopen als de papieren hadden vermeld. Hij ziet alleen een fundering voor de eveneens te bouwen kliniek. De kippenfokkerij bestaat alleen nog maar uit een leeg gat in de grond en aan de modelboerderij zelf zijn ze nog niet eens begonnen maar het geld is evengoed op.


Het begint dus niet zo best voor Andries. Helemaal vervelend is dat de man die hem zou inwerken de dag na Andries' aankomst naar Italië vertrekt. Mr. Jordan zoals Andries genoemd wordt, mag het verder allemaal zelf uitzoeken.  Van naar Nederland terugkeren is geen sprake, Andries is juist zijn vrouw en twee kinderen ontvlucht.


Dr. Njonjo de projectverantwoordelijke van het plaatselijke ministerie biedt ook geen hulp. Sterker nog, hij haalt zijn schouders op, dan is Jordan er tenminste niet voor niets, is zijn laconieke mening. Later blijkt dat Dr. Njonjo voor een groot deel het geld van het project zelf opstrijkt. Dezelfde Dr. Njonjo vertelt dat volgende week Dr. Pippa Roberts (35) zal arriveren om in de kliniek te komen werken, de kliniek die er dus niet is. Maar van afzeggen is geen sprake volgens de dr. Njonjo, want dan krijgen ze geen subsidie meer...


Het gebied rond Oost-Horr staat onder leiding van de dominante kolonel Onyango, commandant van de veiligheidstroepen. Ook deze heeft, zoals bijna iedereen in het gebied, zijn eigen regels. Het is verbijsterend te lezen over hoe de plaatselijke stammen elkaar beroven en uitmoorden en over de laconieke houding daarover van de, eveneens omkoopbare, kolonel Onyango.


Wat volgt is het verhaal van Pippa en Jordan die hun werk proberen te doen maar constant tegen corruptie, lethargie, tegenwerking, stammenoorlogen en verandering van regels oplopen. Als iets niet gedaan wordt dan is het overmacht en iedereen wast zijn handen in onschuld. Het is soms zelfs vermakelijk de 'logica' te lezen die rond de corruptie en wantoestanden verteld wordt. Letterlijk alles wordt verdraaid in eigen voordeel.
Aanvankelijk geloven Pippa en Jordan nog in de goede afloop. Vooral Pippa is de bezielende, optimistische kracht van de twee. Zij ziet mogelijkheden, uitdagingen en krijgt ook veel voor elkaar. Natuurlijk krijgen de twee een relatie en alles lijkt op te stomen naar een fantastische gezamenlijke toekomst.


Maar een omgeving die zo vergeven is van corruptie laat zijn sporen na. Er komt een barst in hun optimisme en het geloof in het goede, ook de fantastische relatie begint scheurtjes te vertonen.  Jordan zelf lijkt ook anders te zijn dan je verwacht had en je vraagt je af of hij nu zoveel beter is dan de lokale bevolking. Hij begint steeds cynischer te worden en neemt bepaalde houdingen en gewoontes over van de mensen waarmee hij omgaat. Je leest het met toenemende verontwaardiging en verbazing.


Het hele verhaal komt over als een ooggetuigenverslag, de toon is koel, niet sentimenteel. De schrijver registreert, zelfs als het over de meest intieme momenten tussen Pippa en Jordan gaat. Ook de natuur in de omgeving wordt in al zijn pracht beschreven, waardoor de indruk versterkt wordt dat het geen roman maar een waargebeurd verhaal is. De sinistere gebeurtenissen tussen de verschillende stammen worden in korte aparte hoofdstukken verteld. Het zijn vaak gruwelijke gebeurtenissen met grote gevolgen waarop in de volgende hoofdstukken gereageerd wordt door Jordan of  de mensen in zijn omgeving. Daardoor krijgt alles een nog grotere beladenheid. Je voelt de spanningen toenemen.  Langzamerhand leiden alle verwikkelingen naar het onvermijdelijke, troosteloze, verbijsterende eind... De oogst is voorbij.

Al met al is het een fantastisch boek waarvan je zou willen dat iedereen het leest.


ISBN 9789462970052 | Paperback | 352 pagina's | Uitgeverij De Kring | 28 januari 2016

© Dettie, 10 februari 2016

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER

 

De waterverkoper
Geert van der Kolk

Zaël Eugène Calixíe – door iedereen Nodieu genoemd – is tot zijn negende jaar een tevreden kind. Hij woont op Île à Vache, een klein eiland voor de zuidwestkust van Haïti. Hij heeft een broer en een zus maar die hebben elk een andere vader. Volgens Nodieu is zijn leven normaal tot hij als negenjarig jongetje getuige is van een moord.

Bij toeval ziet Nodieu hoe Tibidín, - een vriend van zijn moeder Valmá -  een andere man drie keer in de borst schiet en daarna twee keer in het hoofd. Wanneer Tibidín ontdekt dat de kleine jongen de moordpartij heeft gezien ontsteekt hij in woede. Hij sleurt hem mee naar het huis van Valmá en nadat hij met haar gesproken heeft neemt hij Nodieu met zich mee. Ze reizen over zee en over land naar een ander deel van Haïti.

Ik was bang, want ik wist dat hij nog steeds zijn pistool bij zich had. Ik zie dat ik naar huis wilde. “Jij hebt geen huis meer”, zei hij. “Jij gaat naar een nieuw huis”

Nodieu wordt verkocht als restavec aan een vrouw met de naam Jesulá. Een restavec is een kind dat door zijn ouders verkocht is als slaaf. Nodieu wordt aan het werk gezet als waterverkoper. Hij loopt met een emmer op zijn hoofd langs auto’s, busjes en tap-taps om zijn zakjes met water aan de man te brengen. Jesulá probeert het kind wijs te maken dat Tibidín hem weer op komt halen en dat hij bovendien binnenkort naar school zal gaan. Nodieu gelooft haar niet en loopt weg.

Negen jaar later zit de inmiddels achttienjarige Nodieu in een gevangenis in Miami. Hij is opgepakt nadat hij met een zelfgebouwde zeilboot naar Florida is gezeild. Omdat bij zijn boot het ontzielde lichaam van een man is gevonden hangt hem een zware gevangenisstraf boven het hoofd. Misschien zelfs de doodstraf. Op advies van zijn advocaat Malcolm schrijft hij voor de rechter zijn levensverhaal op. Na welke omzwervingen is hij uiteindelijk in de zeilboot beland en wat heeft hij te maken met de dode man?

Het verhaal van Nodieu is schrijnend maar het is ook een verhaal dat respect afdwingt. Haïti is arm en misdaad ligt op de loer. Ook Nodieu heeft dingen gedaan die het daglicht niet kunnen verdragen. Hij vertelt open en eerlijk hoe dat zo is gekomen en wekt hiermee de sympathie op van de lezer. Een kind dat zo jong al op zichzelf is aangewezen maakt fouten maar Nodieu is boven alles een dappere knul. Hij weet wat hij wil en hij beschikt over een krachtige geest en doorzettingsvermogen. In een land waar het leven hard is gelden andere regels. Andere waarden en normen. Niet iedereen leeft in welvaart en geborgenheid. Niet alles is wat het lijkt.

De zeiltocht van Haïti naar Florida heeft auteur Geert van der Kolk zelf ook gemaakt. Net als Nodieu heeft hij zelf een houten zeilboot gebouwd en is hiermee vanaf Île à Vache naar Florida gezeild. Het reisverslag van deze tocht, met mooie foto’s, staat op de website van Geert van der Kolk te lezen.

De waterverkoper is een mooi en toegankelijk geschreven verhaal. Wie erin begint leest het in één keer uit.

ISBN 9789046812143 | Paperback | 159 pagina’s| Nieuw Amsterdam | maart 2012

© Annemarie, 25 april 2012

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER

 

Noordtij


In mei van het jaar 1882 ligt in de haven van St. John’s (Newfoundland) het poolschip Gerrit de Veer aan de kade. Het zeilschip (dat ook op stoom kan varen) is oorspronkelijk gebouwd voor de robbenjacht. Het is berekend op het varen door het ijsrijke wateren van de Noordelijke IJszee. Maar deze zomer krijgt het schip een bijzondere taak: het zal gebruikt gaan worden voor een wetenschappelijke expeditie. De bemanning bestaat uit een schipper, een stuurman, een machinist, een kok, twee matrozen, een stoker en een scheepsjongen. Sommigen komen van de koopvaardijvaart, anderen hebben al eens meegevaren met walvisvaarders. De Nederlandse poolexpeditie staat onder leiding van een geograaf en meteoroloog: Rutgers Matthes. Tot zijn team behoren verder: een natuurhistoricus, een cartograaf, een arts, een fotograaf, een kwartiermeester en een timmerman.
1882 is uitgeroepen tot het Internationale Pooljaar. De Nederlandse expeditieleden zullen een kleine nederzetting bouwen op Ellesmere (een onherbergzaam gebied tussen Groenland en de Noordpool) en hier hun proeven doen, waarnemingen vastleggen en landkaarten tekenen van nog onbeschreven delen van het Noordpoolgebied. Het schip zal hen er heen brengen, met de nodige proviand, bouwmaterialen en brandstof en hen na een jaar weer ophalen. Het gebied is slechts een paar maanden per jaar bereikbaar door de extreme koude, de duisternis en de ijsgang. Het wachten is nog op een ijsmeester die het schip veilig tussen de ijsbergen door kan loodsen en de weg moet wijzen door de ijsvrije geulen. Alle ijsmeesters zijn echter al onderweg met de lucratieve walvisvaart en robbenjacht. Uiteindelijk wordt er toch nog iemand gevonden: een norse, halfbloed indiaan, die met tegenzin aanmonstert.
De expeditie kan beginnen. De Nederlandse expeditieleden zijn goed voorbereid en de bemanning van het schip heeft de benodigde ervaring voor deze gevaarlijke reis. Onderweg worden nog 3 eskimo’s met twee sleeën en aantal sledehonden aan boord genomen. Niets lijkt een voorspoedige tocht meer in de weg te kunnen staan. Maar dat zal heel anders uitpakken.
Niet alleen het onverbiddelijke klimaat en de wildernis spelen hun parten: stormen op zee, ijsbergen, ijsberen, aanstromende kudden kariboes, verblindende sneeuwjachten, duisternis, kruiend ijs, dichtvriezende geulen. Stomme ongelukken en pech, ziektes waar onder deze omstandigheden geen remedies voor zijn en onderling onbegrip eisen ook hun tol. Wanneer de Gerrit de Veer uiteindelijk vast dreigt te vriezen in het pakijs ontstaan er conflicten tussen de leden van de expeditie en de zeelui en dan wordt duidelijk dat het grootste gevaar niet schuilt in de natuur, maar in hun eigen menselijke tekortkomingen en drijfveren. Als de poolnacht invalt, leiden wantrouwen, demoralisatie en tragische fouten tot een schokkende ontknoping.


De gebruikte wisseling van vertelperspectief is functioneel. Een klein deel van het verhaal wordt ons verteld via de brieven die de scheepsdokter aan een vriend schrijft (maar die eigenlijk meer een dagboek zijn, omdat ze niet verstuurd kunnen worden). Het zijn de enige momenten waarop we iets vernemen over de twijfels, gedachten en gevoelens van een der opvarenden. In de rest van het boek krijgen we een vrijwel feitelijk verslag van de gebeurtenissen en de onderlinge gesprekken. De spanning die daar echter onder ligt, wordt op een bewonderenswaardige wijze voelbaar gemaakt en steeds verder opgebouwd. Je wordt gegrepen door het verhaal en er in meegezogen. De lezer leert de opvarenden niet beter kennen dan zij elkaar in het verhaal kennen. Dat is echter geen tekortkoming: zo raak je vanzelf ongemerkt betrokken bij het onderlinge wantrouwen. De sfeerbeschrijvingen zijn beeldend: het is knap een wereld die de meesten van ons toch niet van dichtbij kennen zo levensecht op te roepen. Heel wat wetenswaardigheden passeren de revue, zonder de vaart uit het verhaal te halen.
Samengevat: een spannend en ijzingwekkend verhaal over een expeditie naar de Noordpool met een huiveringwekkende afloop. Geert van der Kolk is een schrijver om te ontdekken. Zijn roman Noordtij leent zich daar prima voor!


Uitgeverij Nieuw-Amsterdam, 2005. Paperback, 304 p., krt. ISBN: 90-468-0030-X

© Librije, september 2007.

Reageren? Klik hier!