Lieg met mij
Philippe Besson

Philippe Besson heeft al twintig boektitels op zijn naam staan, maar toch is dit mijn eerste Besson en ik wil ze nu gelijk allemaal lezen vanwege zijn mooie ingehouden manier van schrijven.

Door dit vermoedelijk autobiografisch getinte boek, werd ik ook nieuwsgierig naar de achtergrond van deze de schrijver maar er is weinig Nederlandse of Engelse informatie te vinden, op een met feiten gevulde pagina op Wikipedia na. Het enige wat ik te weten kom is dat hij in Frankrijk een welbekende en veelgelezen  politiek geëngageerde schrijver is (Hij steunde o.a. Macrons verkiezingscampagne) Bovendien is hij literatuurcriticus, dramaturg en tv-animator. 

Lieg met mij, in het Frans Arrête avec tes mensonges wat meer “stop met je gelieg" betekent, begint in het geboortedorp van Besson en is geschreven ter nagedachtenis aan Thomas Andrieu (1966-2016) de plaatsgenoot en hoofdpersoon in dit boek. De verteller is Philippe Besson, een succesvol schrijver die in Parijs woont en terugblikt op zijn jeugd, met name de jaren op het lyceum waar Philippe en Thomas, in het onbeduidende geboorteplaatsje Barbezieux, hun opleiding volgen. Phillipe schrijft:

"Ik ben zeventien.
Ik weet niet dat ik nooit meer zeventien zal zijn, ik weet niet dat de jeugd niet blijvend is, dat hij maar een ogenblik duurt en dan verdwijnt, en als je je dat realiseert is het te laat, is het voorbij, dan is hij vervlogen en ben je hem kwijt, toch voelen sommige mensen om me heen het aankomen en zeggen het, de volwassenen herthalen het, maar ik luister niet naar ze, hun woorden glijden langs me heen, blijven niet hangen, als water langs de veren van een eend, ik ben een sukkel, een zorgeloze sukkel. "

De achtergrond van Philippe en Thomas is verschillend. Philippe is de zoon van een schoolhoofd, Thomas is boerenzoon, zijn moeder is een Spaanse arbeidersdochter. In bijna alles is het verschil tussen de twee merkbaar. De fijngevoelige Philippe weet al dat hij homoseksueel is, "Het is duidelijk dat ik op jongens val. Maar ik ben nog niet in staat die woorden uit te spreken." Hij begluurt en bewondert Thomas, dat is de jongen die altijd een beetje apart staat, maar wel autoriteit uitstraalt. Philippe is verliefd op afstand maar vermoedt dat Thomas hem zelfs nooit opgemerkt heeft.
Groot is de verrassing als Thomas hem op die winterochtend in 1984 op school, als ze een moment alleen zijn, aanspreekt en een plaats en tijd afspreekt in een café aan de rand van de stad.

"Ik zal lang aan dat moment terugdenken, het moment waarop de jongen met een zelfverzekerde pas verschijnt. Ik zal eraan terugdenken als aan een ideaal tussenmoment, een uitzonderlijk kort ogenblik waarin de omstandigheden perfect waren, een bijna onwaarschijnlijke buitenkans. Het had ook gekund dat ik niet alleen was gelaten door mijn vrienden, dat hij de zijne niet had kunnen overreden om alvast te gaan, dat het moment niet had plaatsgevonden. Er zou vrijwel niets voor nodig zijn geweest."

Op de vraag van Philippe "Waarom ik'. volgt het bijzonder antwoord "Omdat jij heel anders bent dan de anderen, omdat je ontzettend opvalt zonder dat je het doorhebt, omdat jij weg zult gaan en wij zullen blijven'. Deze zin zal de kern van hun relatie vertegenwoordigen.

De jongens spreken op de gekste plaatsen met elkaar af. De seks is goed en heftig. Maar alles moet stiekem. Thomas wil niet dat iemand van hun relatie weet. Toch beleven ze samen de grootsheid van een eerste serieuze liefde.
Het is helaas wel een verborgen liefde die geen kans van bestaan heeft. De uitspraak van Thomas blijkt profetisch.
We volgen beider levens en maken kennis met de tragiek van de tijd die met name Thomas niet mee zat. Zijn verhaal is schrijnend.

En dan is er die dag zo'n twintig jaar later, tijdens een interview over zijn laatste boek, ziet Philippe een jongen lopen in de lobby van een hotel. Thomas! Het is Thomas! Dat kan helemaal niet, want hij is niets veranderd... Hij is nog net zo jong als toen!

Besson heeft met dit boek een ode geschreven aan zijn eerste grote liefde. Maar of het allemaal echt zo gegaan is, zullen we nooit weten, hij is tenslotte schrijver en op de eerste pagina's van het boek schrijft hij, zittend in de hotellobby:

Ik verzin levens bij mensen die weggaan, die binnenkomen, ik probeer me voor te stellen waar ze vandaan komen, waar ze heen gaan, ik heb het altijd leuk gevonden om dat te doen, om levens te verzinnen bij onbekenden die ik nauwelijks heb ontmoet, om me te interesseren voor mensen die ik niet ken, het is bijna een tic, ik geloof dat het al in mijn jeugd is begonnen, ja het was er al toen ik nog heel jong was, nu weet ik het weer, het verontrustte mijn moeder, ze zei: hou op met je leugens.

Het boek is wel opgedragen aan de in de in 2016 gestorven Thomas maar misschien heeft Besson alles verzonnen, misschien is alles waar, misschien kon het verhaal nu pas geschreven worden, na Thomas' dood. Philippe Besson is de enige die het weet, maar de de waarheid doet er eigenlijk niet toe. Besson heeft namelijk in dit boek de pijn van een verloren liefde en hoe verder te moeten leven schitterend weten te verwoorden. Je leeft mee, voelt de verliefdheid, het hunkeren, het verdriet van beide jongens/mannen. Uiteindelijk sla je het boek met weemoed dicht. De tragiek van het geheel maakt je nederig.
Kortom, een indrukwekkend verhaal van een schrijver die zijn vak meer dan goed verstaat.

ISBN 9789403186108 | Hardcover | 158 pagina's | De Bezige Bij | mei 2020
Mooi vertaald door Martine Woudt

© Dettie, 14 mei 2020

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER