http://www.ineboermans.nl

Een opsomming van tekortkomingen
Ine Boermans

‘Hoe uiten uw klachten zich precies?’ vraagt hij. ‘Als ik de was sta te vouwen denk ik bijvoorbeeld: die arme mensen stonden ook gewoon de was te vouwen voor ze de volgende dag samen met hun kinderen werden vergast in Auschwitz.’

De ik-verteller zit bij de psycholoog, omdat ze dit soort dwanggedachten heeft. Niet alleen over de Jodenvervolging, haar gedachten kunnen ook gaan over de vleesindustrie, of zeehondenbaby’s. Zelfs over uitgestorven dinosauriërs. Allerlei gruwelijkheden passeren de revue. Maar vanwaar deze verregaande empathie, zoals de psycholoog het noemt?
Hij adviseert haar om dan maar eens goed te huilen als zulke gedachten haar weer overvallen. Maar dat advies werkt niet. Alles opschrijven is een ander advies, hetgeen ze dus doet.
En zoals psychologen dat doen: samen duiken ze in haar verleden.

Dan blijkt dat haar vader meestal boos was op haar. Of teleurgesteld. Het was nooit goed in zijn ogen. Lot was vier jaar toen haar ouders gingen scheiden. Ze bleef bij haar moeder. Het leven was makkelijk, haar moeder was makkelijk, vond alles best. Dat was een doorn in het oog van haar vader die ze om de week zag. Hij drong er dan ook op aan dat ze bij de keuze die ze op haar twaalfde zou moeten maken, voor hem zou kiezen. Hij had meer geld, was hoger opgeleid, sterker in opvoeden, dus, waarom zou ze twijfelen? Lot had geen verweer, en haar moeder had immers een nieuwe vriend, dus die redde het wel. Haar vader had ook een nieuwe vrouw, maar die bemoeide zich niet met Lot, negeerde haar liever.

‘Ik veranderde en mijn vader vond het allemaal maar lastig, vies en banaal. Dat ik ongesteld werd, een bh moest, groeide en jongens en kleren leuk vond. Hij vond het ordinair, zijn toekomstige vrouw ook. ‘

Ook na de in zijn ogen enige juiste keuze bleef haar vader negatief afgeven op haar moeder. Hij vond niets goed wat zij gedaan had, hij zou het anders doen.
Daar kwam Lot al snel achter. Ze moest een modelkind worden. Dat lukte haar natuurlijk niet.
Ze moest er wel zijn, maar ze mocht zich niet laten horen. Vriendinnetjes over de vloer, dat was lastig. Haar eerste vriendje, dat ging natuurlijk ook fout. (al heel wat trouwens dat ze de jongen mee naar huis nam!)

Tenslotte loopt ze weg, ze is dan zeventien en gaat terug naar haar moeder. Gevolg: opnieuw strijd tussen haar ouders. Het resultaat is dat ze bij geen van beiden blijft wonen. Ze woont nog niet lang op zichzelf als haar moeder komt te overlijden.
Dan komen de brieven. Kantjes vol schrijft haar vader, over de tekortkomingen. Van Lot natuurlijk, maar ook van haar moeder. Steeds opnieuw schrijft hij dat hij zo’n goede vader voor haar is geweest en dat hij nu zo teleurgesteld in haar is. En steeds refereert hij aan de boterhammen met geprakte sardientjes die hij altijd klaarmaakte voor haar. Natuurlijk houdt ze helemaal niet van sardientjes. Een terugkerend thema: haar ondankbaarheid.
En toch trapt Lot erin als haar vader zegt dat ze weer mag komen. Ze wil geen wees meer zijn. Ze voelt zich eenzaam en zwak.

‘Ik ben toch wel blij dat je toegeeft dat ik gelijk had wat betreft het goed gebruiken van de kaasschaaf,’ zei mijn vader als ik mocht komen eten. ‘Dat je inziet dat je dat altijd fout hebt gedaan en begrijpt waarom ik daar zo boos om werd.’
Zelf had ik geen enkele herinnering aan het wel of niet goed gebruiken van de kaasschaaf. Toch knikte ik schuldbewust.’

Als hij haar verhalen aanhoort, trekt de psycholoog de conclusie dat haar vader een narcist is. En dat soort mensen, zegt hij, moet geen kinderen opvoeden.
Hij vindt een manier om Lot te leren met haar probleem om te gaan, maar het is niet gemakkelijk. Intussen heeft Lot zelf een gezin en ze wil haar kinderen hun opa niet onthouden.
Maar een narcist blijft natuurlijk een narcist.

Het verhaal lijkt een verzameling columns, stukken tekst, kort of wat langer, met een humor die minstens ironisch te noemen is, maar vaak ook naar het absurde neigt. De lach die bij de eerste pagina’s opwelt vergaat je al snel als je achter deze toon een ellendige verstoorde jeugd gaat vermoeden. Tussen deze teksten door die wisselend gaan over haar jeugd en de consulten bij de psycholoog, zijn er korte brieven die Lot schrijft aan haar overleden moeder.
‘Je liefhebbende lievelingsdochter’. (ze heeft geen broers of zussen)

Een opsomming van tekortkomingen is een schrijnend verhaal over geestelijke mishandeling.
Ondanks de ernst van het thema  is dit debuut zeer leesbaar is door de toon waarop Ine Boermans het verhaal schrijft.

Ine Boermans (1976) studeerde af aan kunstacademie Minerva in Groningen en is de afgelopen jaren ook gaan schrijven. Ze publiceerde essays en korte verhalen in De Gids, hard/hoofd, Papieren Helden en Tirade.

ISBN 9789493081864 | Paperback | 176 pagina's | Uitgeverij Orlando | januari 2021

© Marjo, 20 maart 2021

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER