Verbrande levens
Claudia Biegel

De schipholbrand, die in de nacht van 26 op 27 oktober 2005 woedde in het cellencomplex op Schiphol-Oost, heeft heel wat stof doen opwaaien. Het uitzetcentrum voldeed niet aan de veiligheidseisen waardoor het vuur met het grootste gemak om zich heen greep. De gedetineerden die in het cellencomplex verbleven waren illegalen in afwachting van hun uitzetting. Ze zaten als ratten in de val. Bewakers slaagden erin een groot aantal van de gedetineerden te bevrijden maar voor elf mensen kwam de hulp te laat. Zij stierven aan koolmonoxidevergiftiging.

Elf mensen kwamen op een vreselijke manier om het leven. Elf mensen van vlees en bloed, zo veel meer dan een dikgedrukte krantenkop of een cijfer in een onderzoeksrapport. Elf mensen met een verhaal. Een familie. Je eigen land ontvluchten doe je immers niet zomaar. Illegaal in een land verblijven ook niet. Wat is hun overkomen? Waarom hebben ze besloten hun thuishaven in te ruilen voor een onzeker bestaan in Nederland?

In Verbrande levens staan elf korte, fictieve verhalen of “flitsromans” zoals ze in het voorwoord worden genoemd. De verhalen spelen zich in en rond de landen waar de slachtoffers vandaan kwamen af. Het zijn persoonlijke, indringende verhalen die duidelijk maken waarom mensen besluiten hun land te ontvluchten. Het zouden zomaar de verhalen van de slachtoffers of van hun landgenoten kunnen zijn. Vluchten doe je niet in een opwelling. Vluchten doe je met een gegronde reden.

Een verhaal dat zich in Bulgarije afspeelt gaat over de zoon van een berentemmer. Als jongen al had hij een hekel aan beren en aan de manier waarop ze geleerd worden te “dansen”. Zijn vader verplichtte hem om zelf een beer te temmen. De hoofdpersoon, een zigeunerjongen, vindt het vreselijk maar doet wat hem opgedragen wordt. Hij heeft geen keus. De jongen groeit op, trouwt en wordt vader van twee zoons die kort na hun geboorte sterven. De derde zoon blijft tot zijn verbazing in leven en dan verandert er iets in hem. Hij wordt overweldigd door de liefde voor zijn pasgeboren kind en besluit dat zijn zoon een beter leven verdient.

Het verhaal over een deserteur is hartverscheurend. Als jongeman ontvluchtte Hugo zijn thuisland om vervolgens nooit meer wat van zich te laten horen. Zijn broer heeft hem dat altijd erg kwalijk genomen maar na de dood van hun moeder stuit hij op informatie die alles overhoop gooit. Twee verhalen gaan over vrouwen met een verborgen verleden. De eerste verbergt haar afkomst voor haar man, de tweede zwijgt over de reden waarom ze zich niet tegen haar agressieve, Nederlandse vriend verzet. Er is een verhaal over mensenhandel, ook dat is immers een reden dat mensen in de illegaliteit belanden. In dit verhaal palmt een kwaadwillende man een jong, arm en naïef meisje in. Hij stelt haar een prachtige toekomst in het vooruitzicht. Een aantal andere verhalen gaan over traumatische gebeurtenissen die tot wrange daden hebben geleid.

Elf bikkelharde, aangrijpende verhalen over elf mensen die knokten voor hun idealen of een beter leven. Mensen die hoopten op een goede toekomst voor hun kind, mensen die moesten vluchten voor hun leven. Mensen die niet het geluk hadden in een veilig land te wonen. Mensen zonder toekomst maar met een verleden. Net als jij en ik wilden ze maar één ding: een menswaardig bestaan.

Deze maand is het tien jaar geleden dat Robert Jules Arah, Naiva Apensa, Mehmet Ava, Kemal Sahin, Vitaliy Khvylovyy, Oksana Nynych, Gheorge Sas, Dato Khidiritsj Kasolev, Vladislav Leniev Petrov, Lofti Al Swaee Al Swaiai en Maribel Martinez Rodriguez tijdens de schipholbrand om het leven kwamen. Nederland, en ook de rest van Europa, is momenteel in de ban van een vluchtelingenstroom uit voornamelijk Syrië en Irak. De toestroom van vluchtelingen roept gemengde gevoelens op. Lang niet iedereen vindt dat vluchtelingen welkom zijn. Hopelijk helpt deze verhalenbundel om vluchtelingen weer als individu te gaan zien. Want dat zijn ze: individuen. Elke vluchteling heeft een eigen verhaal. Wat ze met elkaar gemeen hebben, is dat geen enkel verhaal benijdenswaardig is. Vluchten doe je niet zomaar. Alleen in opperste nood stappen mensen in een uitpuilende rubberboot om een levensgevaarlijke reis te gaan ondernemen.

Wie zichzelf betrapt op negatieve gedachtes over vluchtelingen doet er goed aan om de antwoorden op de meest gestelde vragen op de website van Vluchtelingenwerk Nederland te lezen. Oordelen - of het nu negatief of positief is - kan immers alleen als je over de juiste informatie beschikt. “Van horen zeggen”, is niet goed genoeg. Een deel van de opbrengst van deze bundel gaat naar Vluchtelingenwerk Nederland. Lees dit boek en draag zo ook een steentje bij.

ISBN 9789491875205 | ebook | 45 pagina's|  LetterRijn | oktober 2015

© Annemarie, 19 oktober 2015

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER

Rusteloze benen
Claudia Biegel

Rosalie weet wel dat ze een professionele afstand moet bewaren maar op de een of andere manier voelt ze zich verantwoordelijk voor het welzijn van de jonge asielzoeker Joseph. Rosalie doet vrijwilligerswerk bij het asielzoekerscentrum en heeft wel vaker meegemaakt dat een asielaanvraag werd afgewezen. Toch kan ze niet verkroppen dat juist Joseph terug naar Oeganda moet.

Joseph is het land ontvlucht omdat hij homoseksueel is. Iemand heeft hem verraden en hij kon ternauwernood aan zijn belagers ontsnappen. Terugkeren naar Oeganda zal resulteren in martelingen, iets wat Rosalie de jonge knul wil besparen. De wanhoop straalt van de jongen af. Rosalie probeert hem te sussen door te opperen dat er misschien een doormigratie naar Canada mogelijk is. De opluchting van Joseph is groot. Zó groot zelfs dat Rosalie niet durft te zeggen dat haar opmerking ondoordacht is geweest. Een doormigratie zal maanden in beslag nemen en die maanden heeft Joseph niet nu hij uitgezet wordt. Er is maar één oplossing: Rosalie zal Joseph in huis moeten nemen. Ze moet een illegaal in haar woonhuis laten onderduiken.

De beslissing is snel gemaakt: Rosalie zal Joseph helpen. Haar gezin heeft ze echter niet bij het maken van dit besluit betrokken. Het nieuws valt echtgenoot Wim en zoon Pat dan ook rauw op het dak. Rosalie is onvermurwbaar en binnen de kortste keren neemt Joseph zijn intrek in het huis van Rosalie en haar gezin. Pat zal zijn riante zolderkamer de komende maanden met Joseph moeten delen.

Rosalie slooft zich enorm uit voor Joseph en doet er alles aan om de jongen een warm thuis te bieden. Ook Wim en Pat gedragen zich vriendelijk maar iedereen moet wennen aan de nieuwe gezinssamenstelling. Rosalie merkt dat ze de grip op het door haar jarenlang zo zorgvuldig bewaarde evenwicht in haar leven verliest. De kwetsbaarheid van Joseph herinnert haar aan haar eigen kwetsbaarheid en dat bezorgt haar een onprettig gevoel. Rosalie heeft een vervelende jeugd overwonnen en een prettig bestaan opgebouwd. Haar gezin is tevreden en zo moet het blijven.

Rosalie denkt dat ze de schade die haar jeugd haar heeft toegebracht succesvol voor haar gezin verborgen houdt. Ze is ervan overtuigd dat ze een goede moeder en echtgenote is. Rosalie heeft niet door dat Wim haar woedebuien vreest en Wim heeft op zijn beurt niet in de gaten dat ook Pat dondersgoed weet dat zijn moeder plotsklap in een onmetelijke woede kan ontsteken. Rosalie heeft haar echtgenoot enorm gekwetst maar het doen van hatelijke en vernederende uitspraken. Pat worstelt op zijn beurt met zijn seksualiteit.

De komst van Joseph verstoort het evenwicht in het gezin. Bovendien is Rosalie te voorbarig geweest met het doen van beloftes want ook in Canada is het asielbeleid veranderd. De kans dat Joseph tot Canada wordt toegelaten, is vrijwel nihil. De zekerheid en orde die Rosalie op de been houden, verdwijnen steeds sneller uit haar leven. Het enige wat ze nog kan doen is angstvallig vasthouden aan het veilige wereldbeeld dat ze voor zichzelf heeft geschapen. Rosalie liegt haar gezin en Joseph voor dat alles goed komt. De waarheid haalt haar echter steeds sneller in.

Rosalie is een KOPP kind. Een Kind van een Ouder met Psychiatrische Problemen. Haar vader was niet in beeld en haar moeder werd na de dood van Rosalies oma in een instelling opgenomen. Rosalies hele jeugd stond in het teken van haar moeilijke en veeleisende moeder. Het was een zware jeugd en Rosalie functioneert in het heden alleen maar omdat ze alles verdrukt heeft. De orde en regelmaat houden haar op de been maar nu de komst van Joseph haar veilige wereldje heeft verstoord, dreigt ze kopje onder te gaan.

Het idee voor dit verhaal is goed. Het geordende leven van een vrouw met een traumatische achtergrond wordt ruw verstoord door de komst van een indringer. De muur die haar van de boze buitenwereld afschermt, brokkelt af en ze wordt blootgesteld aan haar eigen kwetsbaarheid. De uitwerking vind ik echter minder goed. Het verhaal is onsamenhangend. De gedachten van Rosalie dwalen om de haverklap af waardoor de kern van het verhaal steeds kleiner wordt. De vele mijmeringen leiden bovendien enorm af. Het verhaal bevat meerdere thema’s en ik begrijp niet zo goed wat de schrijfster nu eigenlijk wil vertellen aan haar lezerspubliek. Daarnaast is Rosalie bijzonder onsympathiek. Het verdringen van haar vreselijke jeugd verklaart haar gedrag wel maar toch is het niet prettig om over zo’n onaangenaam persoon te lezen. Het verhaal eindigt op zich wel verrassend maar eerlijk gezegd begrijp ik de bedoeling van deze vertelling niet. Rusteloze benen maakt mij rusteloos.  

ISBN 9789402600308 | paperback | 240 pagina's| Aerial Media Company| maart 2015

© Annemarie, 3 april 2015

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER

Foute Sarahs
Claudia Biegel

De niet bij naam genoemde hoofdpersoon is vijftig geworden, haar eerste verjaardag zonder vader die een half jaar geleden plotseling overleed.

"Op de dag zelf, de verjaardag, hemelde iedereen mijn leeftijd op. Of ze het hadden ingestudeerd. Met z'n allen een curcus gevolgd: wat te zeggen als iemand vijftig wordt:
    Vanaf nu kun je het rustiger aandoen.
    Het leven begint op je vijftigste
    Troisième âge.
    Lekker genieten van je vrije tijd.
Een wee gevoel in mijn maag, buik, overal. Ik wil helemaal geen rust en hoepel op met die vrije tijd. Ik wil midden in het leven staan, meedoen, actief zijn.
Dat meen je niet...
Natuurlijk meen ik dat. Dit is mijn moment. De kinderen zijn groot, volwassen bijna. Nu kan ik een nieuw begin maken.
Geen antwoord. Stilte. Blikken, meewarig.
Ach, als jij dat zo wilt zien...
Ongeloof ook in die ogen. Instinctief kijk ik achterom, naar mijn moeder, als een kleuter die steun zoekt omdat haar schepje is afgepakt. Zo is het toch mam, jij weet het, jij hebt het allemaal meegemaakt. Zeg dat ik gelijk heb, mam, snoer al die anderen de mond, want het klopt toch wat ik zeg, een nieuw begin?

Het nieuwe begin is er een week na haar verjaardag in de vorm van een andere baan als pr-medewerkster bij een verzekeringsmaatschappij. Wegens een reorganisatie werd ze bij haar oude werk eruit gegooid na vijfentwintig jaar. Alleen veertigers en vijftigers werden ontslagen maar dat heeft ze  haar nieuwe werkgever niet verteld.

Het boek begint met de dag dat ze vol goede moed de eerste keer naar haar nieuwe werk gaat. Tot haar geluk heeft ze een prachtige eigen kamer en Antoin, de directeur, lijkt haar wel aardig.
Haar geliefde, twaalf jaar jongere broer is niet erg te spreken over de genomen stap. Ze is dom geweest, had geld kunnen slaan uit de reorganisatie, ze had nooit zelf ontslag moeten nemen, die vaste aanstelling stelt niets voor, als haar nieuwe werkgever haar niets vindt dan ligt ze er evengoed zo uit. En dat op haar vijftigste... Ze reageert erg  fel op de woorden van haar broer en schrikt daar zelf van. Tegen haar moeder was ze pas geleden ook al zo uitgevallen. Ze ratelt tegen haar broer 'alsof ze en sluis opengooit' en vertelt hoe enorm ongelukkig ze zich bij haar vorige baan voelde. Ze schettert tegen hem en vraagt uiteindelijk of hij er een niet een beetje begrip voor heeft. Hij pakt haar handen...

Hij neemt het me niet kwalijk, zegt hij, wat hem betreft is er niets vervelends tussen ons voorgevallen. Het is de overgang, hormonen, alle vrouwen van mijn leeftijd hebben daar last van, het gaat voorbij, het is tijdelijk, ik moet me vooral geen zorgen maken.

Op het werk is het allemaal nogal onduidelijk Antoine en mededirecteur Alex, de broer van Antoine, zijn erg vaag over de werkzaamheden. Ze zullen voor dingen zorgdragen zoals flyers, folders, de beursstand is al gereserveerd. Het gevolg is dat ze op een beurs staat zonder folders, koffie en een piepkleine stand ergens verstopt achter in de Jaarbeurs. Later krijgt zij de verwijten... Collega Teun blijkt niet erg collegiaal maar zeer op zijn eigen gewin uit. Ook blijkt dat zij als vrouw een stuk minder verdient dan haar mannelijke collega's.
Mannen onderhandelen beter, zegt vriendin Trix daarover, vrouwen zijn te bescheiden als het op geld aankomt. Trix is een zelfverzekerde mooie vrouw. Ze kijkt tegen Trix op. Ze moet de strijd aangaan vindt Trix, hoger salaris eisen.

Trix krijgt allerlei Sarah-aanbiedingen omdat ze over een paar maanden vijftig wordt, waar de twee vrouwen erg om moeten lachen.

"Of er een geheim teken is gegeven, raakt je brievenbus plotseling volgestouwd met folders over Tena Lady's, elektrische fietsen, stoelen waaruit je makkelijker opstaat en ga maar door. Ook vaginaal glijmiddel wordt bij je thuisbezorgd, als proefmonster vastgeplakt aan een brief met daarop de afbeelding van een stralende vrouw die de pluisjes van een paardenbloem wegblaast. Wie bedenkt dit, vraag je jezelf af, in godsnaam, wie?[...]
Zijn er voor mannen geen Abraham-artikelen? Waarom krijgen zij geen proefmonsters Viagra toegestuurd of een crème tegen schimmelnagels?"

Trix pikt deze leeftijdsdiscriminatie niet en klimt, tot groot plezier van de ik-figuur, gelijk in de pen als ze weer een Sarah-aanbieding krijgt.
Trix ondertekent steevast met "een foute Sarah".  Trix is fel, Trix pikt niets, Trix is mooi, heeft regelmatig een leuke vriend en geeft altijd gevraagd of ongevraagd advies en soms wordt ze  zo moe van Trix. Maar ook Trix blijkt niet zo stevig in haar vel te zitten als ze dacht.

Langzamerhand begint Sarah dingen te zeggen tegen haar man en kinderen, collega's, haar bazen en Trix. Tot haar eigen verbazing houdt ze haar mond niet meer vanwege de lieve vrede, ze wordt eerlijker, zegt de dingen zoals zij denkt dat ze zijn...
Ondertussen is haar zoon plotseling op kamers gegaan en blijkt haar moeder ernstig ziek. Moeder heeft verzorging nodig, zou eigenlijk naar een tehuis moeten. De ik-figuur mist haar zoon verschrikkelijk en haar aanbeden broer blijkt niet zo lief te zijn als ze gedacht had.
Kortom het leven van 'de foute Sarah' staat op zijn kop.


Het boek begint goed. De schrijfster begon met de vijftigjarige vrouw die midden in de overgang zit.  Je herkent aanvankelijk veel en zit vaak te grinniken. Maar het verhaal zakt verderop in. De schrijfster heeft teveel en te weinig in het boek gestopt.

Teveel  in de vorm van veranderingen die een vrouw van rond de vijftig in haar omgeving te verwerken krijgt. Er gebeurt teveel in te korte tijd. Binnen een paar maanden krijgt de hoofdpersoon, vanwege te oud zijn bij haar vorige baan, een andere baan. Moeder vraagt aandacht en blijkt later ziek, zoon gaat het huis uit, stoere hartsvriendin blijkt moeite met het leven en haar leeftijd te hebben enz.  Trix is bovendien wel erg stereotype neergezet.

Te weinig in de vorm van de lichamelijke veranderingen zoals opvliegers, de wisselende stemmingen, het veranderende lijf, het plotselinge voor zichzelf opkomen etc. Heel vreemd was dat halverwege het boek de ik-figuur ineens haar Tena Lady gaat verwisselen! Ze danst, speelt op trommels die tussen haar benen geklemd moeten worden en nergens lezen we dat ze last heeft van urineverlies. Het kwam heel raar over dit ineens te lezen. 

Op zich is het wel bijzonder dat in een roman de zaken rond de overgang besproken worden, de enige vrouw die dat volgens mij ook gedaan heeft, is Renate Dorrestein in haar boek Mijn zoon heeft een seksleven en ik lees mijn moeder Roodkapje voor. Maar echt overtuigend is dit verhaal van Claudia Biegel niet. Ze raakt net de kern niet.
Het boek leest wel heerlijk weg, je vliegt er doorheen en het is ook onderhoudend, hoewel het eind wel sterker gekund had.
Persoonlijk had ik meer van 'Foute Sarahs' verwacht maar het is heel waarschijnlijk dat veel mensen erg van dit boek zullen genieten.

ISBN 9789049951719 paperback 269 pagina's Uitgeverij Mistral april 2011

© Dettie, 8 mei 2011

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER