Dit verhaal

Met “Dit verhaal” een roman die twee delen van de twintigste eeuw beslaat is de schrijver helemaal terug bij het begin.
“Land van Glas” en “Oceaan van zee” (respectievelijk debuut en tweede roman) waren gewijd aan de megalomanen en megalomane ideeën. Ook in “Dit verhaal” gaat het over dromen van individuen en het verlangen die te verwezelijken.
Een Italiaanse arme boer besluit ineens in zijn leven het roer om te gooien; hij die nooit wat anders heeft gedaan dan de grond bewerken, komt op het lumineuze idee om een garage te beginnen. Het idee dat de kersverse uitvinding van het automobiel ook de streek van Noord-Italië zal aandoen heeft zich in zijn hoofd vastgezet . We schrijven 1911.
De voormalige boer maakt zich de techniek van de automobiel eigen en wacht op zijn eerste klant. Die komt er daadwerkelijk in een stormachtige nacht en is verrast om in deze uithoek nog een garage aan te treffen. Deze graaf is zo geïmponeerd door het verhaal achter de garage dat hij die nacht er een vriend bijkrijgt. Een tijd later weet de graaf de boer en vooral ook zijn vrouw te overtuigen van het avontuur van autoraces en in het vervolg maakt de voormalige boer met zijn nieuwe vriend de graaf de wegen in de wijde omtrek met hun scheurende monster onveilig.
De geheimzinnige aantrekkingskracht voor automobielen en wegen wordt ook overgebracht op de kleine Ultimo. Die lijkt echt ervoor geboren, maar schijn bedriegt, want Ultimo is helemaal geobsedeerd door wegen en de bochten die wegen maken.

Zo opent Baricco dit boek en verrast hij de lezer compleet met het vervolg. “Dit verhaal” bestaat uit maar liefst 7 delen en zet de lezer iedere keer op een verkeerd been.
De vader die in de opening van het boek wordt gevolgd, treedt daarna nog maar sporadisch op, onder andere tijdens de jeugd van Ultimo, in de daarna komende delen vormt Ultimo de rode draad. Dat heb je als lezer niet meteen in de gaten, pas een stuk verderop zie je de link.
Het verhaal bestaat uit verschillende episodes van Ultimo’s leven en van personages met hem verbonden. De verteller wisselt ook per deel. Een schokkend relaas zijn Ultimo’s ervaringen tijdens de slag bij Caporetto tijdens de Eerste Wereldoorlog. De zinloosheid van oorlog, de machteloosheid van leiders en verlies van menselijke waarde laat Baricco de lezer op meesterlijke wijze voelen.
Verderop komt een episode met Eliseveta Seller, een Russische prinses waarmee Ultimo anderhalf jaar optrekt. Zij is pianolerares voor Steinway piano’s en geeft snelcursussen bij privé personen, met de bedoeling ze een piano aan te smeren. Diezelfde jonge vrouw komt aan het einde van het boek weer als dagboekenschrijfster in beeld. Niet alleen om vast te stellen dat ze toen van Ultimo had gehouden, maar ook om op zoek te gaan naar de verwezenlijkte droom van Ultimo, een utopisch circuit dat hij ergens ter wereld zou aanleggen. Hoe het afloopt zal ik niet verklappen.

Baricco is een meester in het ontvouwen van dromen van megalomane personages, hier niet anders. Meteen vanaf het begin van zijn carriëre experimenteert Baricco met stijl; hij laat zijn keuze afhangen van de situatie. Dit boek opent hij daarom ook met een ingehouden flamboyante stijl, maar in het deel over Elisaveta en Ultimo wordt het haast Beckiaans proza vol met afbrekingen en herhalingen. Ondanks die grilligheid in verloop weet Baricco het verhaal moeiteloos en zelfs virtuoos bij elkaar te houden.
De personages zijn levensecht met emoties die de lezer bij de strot grijpen, de beschrijvingen zijn puntig en vol vondsten en zelfs de bochten van de Italiaanse wegen heeft hij in de structuur gelegd. Ik kan niet anders zeggen dan, een waar groots meesterwerk.

ISBN: 9023421914Hardcover | 271 Pagina's | De Bezige Bij 
Vertaald door M.G. Smits

© Roel, april 2007

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER!

Land van glas

Oceaan van een zee

Alessandro Baricco is schrijver, musicoloog, saxofonist en gelegenheidsacteur. Vooral dat laatste vind ik mooi, want wat is de gelegenheid? Gaat het er om dat Baricco de gelegenheid heeft of krijgt? En op het podium of in het leven? Signor Baricco neemt de gelegenheid altijd en vertelt ons bij gelegenheid de werkelijkheid. Met fluweel. Niet de werkelijkheid zoals wij die kennen en niet willen zien. Baricco neemt ons mee naar een andere dimensie.

In een Land van glas komen we aan in Quinnipak. Daar ontmoeten we Jun en mijnheer Rail, Pehnt en Pekisch, mevrouw Trepper en niet te vergeten Andersson en Hector Horeau. Het is de tijd dat de trein nog het grootste wereldwonder is (en we kunnen ons afvragen of er daarna nog wel een groter wonder is uitgevonden) en snelheid zijn intrede doet.
Iedereen in Quinnipak heeft een bijzonder doel in het leven. Pekisch voorziet de stad van speciale muziek. Andersson leeft voor glas en weet daar ook alles over. Mijnheer Rail, leeft voor Jun en zijn glasfabriek en wil hartstochtelijk graag een spoorlijn leggen van 200 kilometer kaarsrechte rail. Mevrouw Trepper kneedt met haar zelfgecreëerde verleden de toekomst en Hector Horeau is architect van glas. Jun is een passant. Zij blijft alleen maar omdat ze niet weggaat.
Het verhaal zingt, lacht, huilt en danst over de bladzijden. Als we moeten weten wat snelheid is gaat Baricco snel en staccato schrijven en dan hijg je als je na twee bladzijden de zin uit hebt. Maar dan weet je wel wat snelheid is. Staat de tijd even stil dan krijgen we woorden met veel rust. Barricco musiceert met woorden, geeft wisecracks, halve en hele waarheden, nieuwe en oude gezichtspunten en weet telkens weer net een andere kant uit te gaan dan je verwacht. Weten jullie wat lezen is, eigenlijk? Ik moet dat vertellen - we moeten dat allemaal steeds vertellen:

"Een geopend boek betekent altijd aanwezigheid van een lafaard - je ogen gekluisterd aan die regels om je blik niet te laten stelen door de brandende wereld - de woorden die één voor één het geraas van de wereld door een ondoorzichtige trechter drukken zodat het in glazen vormpjes wordt gegoten die men boeken noemt - de geraffineerdste manier om je terug te trekken, dat is de waarheid. Een rotstreek. Maar wel: heel teder. Dat is belangrijk, en dat moet altijd worden onthouden, en overgeleverd, beetje bij beetje, van zieke op zieke, als een geheim, het geheim, zodat het nooit verloren gaat door iemands ontkenning of door iemands kracht, zodat het altijd zal overleven in het geheugen van tenminste één uitgeputte ziel, en daar zal klinken als een vonnis dat iedereen tot zwijgen kan brengen: lezen is een heel tedere rotstreek." (blz. 62)

Nog meeslepender dan Land van glas is Oceaan van een zee. In de herberg Almayer, vlak aan zee, logeert een gezelschap van zonderlinge personen. Allen zijn gefascineerd door de zee en hebben er hoge verwachtingen van. De vijftienjarige Elisewin moet er haar angst voor het leven kwijtraken en Pater Pluche mag haar begeleiden. Professor Bartleboom onderzoekt voor zijn Encyclopedie van Limieten waar de zee eindigt. De schilder Plasson wil het portret van de zee schilderen, maar dit lukt alleen als hij het begin kan vinden. De wonderschone Ann Deverià, die naar zee is gestuurd door haar man om te genezen van haar overspeligheid. Of Adams met de ogen van een gejaagd dier, waarvoor is hij eigenlijk daar? Er zijn de kinderen - maar misschien zijn het wel eeuwenoude volwassenen die het vermogen om te spelen niet zijn verloren - die de herberg lijken te runnen. Dira, Dol, Doot en volgens mij was er ook nog een Ditz. Ik zou stiekem weleens willen weten hoe de namen van alle Baricco-mensen in het Italiaans klinken? Hetzelfde of van een andere vreemdheid?
Alle gasten vragen zich af wie er in de zevende kamer logeert. Het midden van het boek speelt in de buik van de zee en voert ons mee op een gewelddadige tocht. We leren de Savigny kennen, en de admiraal en Thomas. De ontknoping volgt in een grootse finale in het derde deel van het boek.
Prachtige citaten zou ik kunnen geven over dit boek dat soms lijkt op een heldere droom of een nevelige film, maar steeds doorzingt als een opera. Wijze opmerkingen of bizarre visies die bij nader inzien toch gewoon zijn. Maar je moet het zelf proberen. Je moet het zelf proberen. Moet.

Land van glas: ISBN 9789052263816 Hardcover | Uitgeverij De Geus Vertaler: M. Smits

Oceaan van een zee ISBN 9041704752 Hardcover | Uitgeverij De Geus | maart 2004 | Vertaler: M. Smits

© yvonnep, september 2006

Lees de reacties op het Leestafelforum en/of reageer, klik HIER!