Een soort familie
Kees van Beijnum
Teun is opgegroeid in Wieringen, een klein dorp aan de Waddenzee, samen met zijn twee jaar oudere broer Hans. Hun ouders zijn fanatiek actief voor de Vredesbeweging en het gezin vormt een buitenbeentje in het Friese dorp. Met name op school. Een school die volgens zijn moeder bevolkt wordt door pummels. En die pummels begrijpen vrij weinig van de grote idealen. Klappen en getreiter zijn met grote regelmaat hun deel, en zo min mogelijk opvallen is de strategie die de jonge Teun gekozen heeft om te overleven. Ook met de familie van hun ouders zijn ze gebroken zodat de mensen van de Vredesbeweging eigenlijk de enige zijn met wie ze om gaan. Zijn ouders hebben hun idealen letterlijk tot het doel van hun leven gemaakt, en de grenzen van goed en fout zijn ononderhandelbaar. Spijkerbroeken bijvoorbeeld. Fout. Naar de kermis gaan. Fout. Ron Brandsteder kijken op zaterdagavond. Heel fout. Omgaan met vriendjes of vriendinnetjes die niets weten over het Navo dubbelbesluit over kruisraketten. Nog fouter. Tot hun twaalfde, dertiende jaar gaan de jongens mee in deze wereld. Ze verzinnen leuzen tegen kernraketten, houden spreekbeurten en voordrachten over Ghandi, ontwerpen posters voor demonstraties, en zijn lid van de jeugdbeweging. Het gaat mis als broer Hans vijftien wordt en met een andere wereld dan de hunne in aanraking komt. Wat er dan gebeurd ontwricht het hele gezin. Met dramatische gevolgen.
Het verhaal wordt afwisselend verteld vanuit het perspectief van de jonge en de volwassen Teun, wiens huwelijk net is stuk gelopen en die op het punt staat ontslagen te worden als mislukte sterverkoper van kopieermachines. Hij wordt terug gedreven naar het Wieringen van zijn jeugd en ontkomt er niet aan onder ogen te zien wat er toen gebeurd is.
Ik was aangenaam verrast door dit boek. Van Beijum schetst een indringend beeld van een principieel idealistisch gezin die, al hun goede bedoelingen ten spijt, hun wereld zo klein maken en de scheiding tussen hun idealen en ideeën, en de rest van de wereld, zo scherp, dat er voor hun puberende zoons niet in te leven valt. Het deed me nog het meest denken aan de streng religieuze milieus waar de laatste jaren veel boeken over zijn geschreven, maar dan zonder God. Het is een aangrijpend boek geworden, waar de verscheurdheid van de jongste broer tussen loyaliteit aan zijn ouders en hun idealen, en zijn oudere broer met wie hij tot die tijd een twee-eenheid vormde je het meest bijblijft. Ook het beeld van de vader blijft hangen. Een wat trieste, weinig weerbare man. Overschaduwd door zijn fanatieke vrouw, en met net iets te weinig power om weerstand te bieden tegen haar en tegen de wereld.
ISBN 9789023464440 Paperback 436 pagina's | De Bezige Bij | maart 2011
© Willeke, 15 juni 2011
Lees de reacties op het Leestafelforum en/of reageer, klik HIER
De oesters van Nam Kee
Dit boek bleef op de plank in de bieb staan... ik had er geen trek in, in oesters. Ik had vanwege de titel het idee dat het boek zich in Azië af zou spelen, dat de personages Aziatisch zouden zijn..en nu weet ik echt niet hoe ik daarbij gekomen ben. Alleen door de titel? Doet toch wat Oosters aan. Maar toen het boek zowat in mijn handen viel en ik het dan toch maar eens probeerde, bleken die vooroordelen nergens op te slaan. Het speelt gewoon in Amsterdam, in 1999, en die oesters kan je nog steeds gaan eten in het restaurant dat Nam-Kee heet.
De hoofdfiguur is een Amsterdamse jongen. Hij heet Berry, 18 jaar oud, en hij leidt een dubbelleven. Zijn moeder denkt dat hij in 6 VWO zit, eindexamen doet, slaagt en gaat studeren..terwijl hij met zijn "vrienden", die hij eigenlijk maar domme criminelen vindt, de tijd doorbrengt, en zich door hen mee laat slepen. Drugs, drank, vrouwen en diefstal.
Als Berry Thera ontmoet, die werkt als stripper in een bar, laat hij zowel zijn vrienden als zijn moeder en broer vallen. Eenmaal neemt hij Thera mee naar huis, maar dat is geen succes. Nog minder geslaagd is het bezoek van hem aan haar moeder. Maar met Thera beleeft hij een wilde tijd, seks, drugs, oplichterij..het is alleen niet blijvend. Thera lijdt aan epilepsie, en als ze in het ziekenhuis belandt is dat het breekpunt. Ze komt niet terug bij Berry. Deze kan het niet accepteren. Hij blijft haar achtervolgen, zelfs al wijst ze hem keer op keer af.
Tenslotte draait hij compleet door en doet iets zeer doms. Hij gaat op de vlucht, reist naar Frankrijk, waar hij gelukkige dagen beleefde met zijn vader. Maar hij wordt opgepakt, en vanuit de gevangenis denkt hij terug aan alles...
Tot driekwart van het boek had ik sterke associaties met "Turks Fruit". Het speelt later, maar wel in Amsterdam. Het gaat ook over de Grote Liefde, en afwijzende ouders. En het keerpunt is ook hier haar ziekte. Daarna neemt dit boek -gelukkig- een andere wending. Het zou teveel een kloon geweest zijn.. Nu ik dit gelezen heb, wil ik eigenlijk ook de film wel zien. Niet meteen, want dan valt het tegen zoals dat altijd het geval is, want ik ben bang dat het een sentimentele film geworden zal zijn, waar het boek dat toch niet is.
ISBN 9023419006 Paperback | 320 Pagina's | De Bezige Bij | 2005
© Marjo, januari 2007
Lees de reacties op het Leestafelforum en/of reageer, klik HIER!
Over het IJ
Dit boek is een mengeling van roman en documentaire.
De journalist die de hoofdpersoon is (Beijnum zelf dus), onderzoekt de moord die twee jongens gepleegd hebben op een oudere man, een nogal louche figuur blijkt het te zijn. Hij "kocht" zijn eigen familie, gaf ze dure spullen en geld, zodat ze hun medewerking aan zijn gore spelletjes niet durfden weigeren. Hij liet zijn (pleeg)dochters sexuele daden verrichten die hij opnam op video (we schrijven 1989). Ook een "bevriende" familie was zijn slachtoffer. De zoon van deze bevriende familie, zelf ook geen lekkertje, zet op zijn beurt een jongen onder druk. Ferrie is een jongen die wat achter is, maar in zijn hart een doodgoede knul. De journalist loopt mee met het moordonderzoek en probeert er achter te komen hoe het zover heeft kunnen komen. Dit alles speelt zich af in Amsterdam-Noord.
De anderhalf jaar onderzoek die van Beijnum gedaan heeft, heeft een goed lopend boek als resultaat. Jammer dat hij in latere boeken veel moeilijker taalgebruik er op na gaat houden.
ISBN 9789038803234 Paperback 223 pagina's | De Bezige Bij | oktober 2002
Marjo, augustus 2004
Lees de reacties op het Leestafelforum en/of reageer, klik HIER!
De vrouw die alles had
Ik heb nog niet eerder het twijfelachtig genoegen mogen smaken werk van Kees van Beijnum te mogen lezen. Daarom kan ik het ook niet plaatsen tegen de achtergrond van zijn eerdere werk. Mijn visie zal dus uitsluitend gegrond zijn op deze roman van Van Beijnum.
Het is niet gemakkelijk ingang te vinden in deze roman die 28 hoofdstukken beslaat.
Hij begint met de beschrijving van wat 'zij' allemaal heeft: een Oscar, een man, twee kleine kinderen (plus een Foster-parents dochtertje), een hond, een vrijstaande villa (1250 m2), een werkster, een tuinman, een Alfa Spider, een Gazelle met acht versnellingen, een gaaf gezicht, een platte buik, maat 38, een minnaar, nog meer minnaars (er zat géén tennisleraar bij), drie creditcards - en voldoende tijd om hun armslag op de proef te stellen.
Inhoud:
Het kost enige moeite om te beseffen dat 'zij' dit rijtje opnoemt als een mantra terwijl zij zichzelf bevindt in Zuid-Frankrijk, de Ariège, het Ibis-hotel, 15 kilometer onder Pamiers.
Het perspectief verwisselt naar Vera.
Vera en Rogier zijn de hoofdpersonen in een film waarvoor Claire het scenario moet bijstellen. Het is een haastklus, waar Claire op het dieet van wijn en sigaretten haar hand niet voor omdraait. Onder het schrijven door krijgt de lezer flashbacks voorgeschoteld uit Claires verleden. Het zijn willekeurige shots; er zit geen chronologische volgorde in. Het plaatje wordt langzaamaan duidelijk: Claire heeft al vanaf het begin een man gezocht die haar in haar passie: schrijven en regisseren begrijpt. Leen is die man niet. Hij houdt van orde en duidelijkheid, is pragmatisch.
Claire negeert haar innerlijke twijfels en kiest voor zekerheid. Het huwelijk blijkt geen succes. Waar het aan te wijten is, valt moeilijk vast te stellen, althans voor Claire. Na het debacle bij de opnames van haar eerste film 'Gravers' waar Claire nog te jong en te onzeker is en zich laat verdonderen houdt ze het filmwereldje voor gezien en duikt in het bestaan van huisje-boompje-beestje.
Ze houdt dat redelijk vol, tot ze merkt dat Leen een verhouding heeft. Ze dwingt hem ermee te stoppen, maar het kwaad is al geschied. Uit wraak knoopt Claire ook een aantal verhoudingen aan met mannen in de buurt. Veel genoegen beleeft ze er niet aan, ze vindt het vooral lastig om ze geheim te houden. Er verdwijnt tijd die ze niet verantwoorden kan. Als ze haar man opnieuw van een verhouding verdenkt, confronteert ze hem daarmee. Het blijkt niet een nieuwe vriendin, maar zijn psycholoog te zijn, die hem behandelt voor claustrofobie en faalangst. Het huwelijk loopt af en Claire en Leen scheiden. Claire neemt haar oude vak zo goed en kwaad als het kan weer op en wordt scenarioschrijfster.
De film waar ze aan schrijft, lijkt in veel gevallen op haar eigen leven. In het verhaal raken twee tieners zoek. De ouders, die in een scheiding liggen, houden samen een zoekactie, waar Claire spannende en sensationele scènes voor moet schrijven. Inmiddels komt haar eigen zoon Bas op bezoek (Claire is op dat moment in Nederland), die met proefverlof is. Hij heeft een meisje verkracht en vermoord en is daarvoor veroordeeld. Claire heeft het ware verhaal nog nooit te horen gekregen, maar idealiseert in gedachten haar zoon en zoekt excuses voor zijn daden. Er volgen een paar moeizame gesprekken tussen moeder en zoon. Het perspectief blijft ondertussen maar wisselen van heden naar verleden en van de filmwerkelijkheid naar de realiteit. Claire geeft het verhaal in de film een draai waar meer hoop en kans op overleving inzit, maar dat wordt haar niet in dank afgenomen. Deze keer houdt ze echter voet bij stuk, al zal haar dat waarschijnlijk haar baan kosten. Met Bas krijgt ze een beter contact dan lange tijd het geval was.
De taal de Van Beijnum gebruikt, is duidelijk. Weinig moeilijke woorden, hier en daar wat Engels voor zover dat met de filmscene te maken heeft, maar nergens ingewikkeld of langdradig. Waar de lezer vooral moeite mee zal hebben, is het (vooral in het begin) sterk wisselende perspectief. Het kost even om in het verhaal te komen, en dat kan de minder taaie lezer wel eens afschrikken.
Het thema van het boek, een vrouw op een bijna levenslange zoektocht naar haar bestemming, is wel van deze tijd, maar komt toch ook weer clichématig over; ze komt niets tekort, hoeft niet te werken, heeft twee kinderen, etc. maar kan de juiste invulling voor haar leven maar niet vinden. Hierin is weinig originaliteit te ontdekken. Juist waar het verhaal interessant wordt (waarom heeft Bas dat meisje vermoord?) haakt de schrijver af. Precies daar had hij zich psychologisch kunnen uitleven. Knap is dan weer wel dat hij geen moraal aan Claire koppelt. Ondanks dat zij verzachtende omstandigheden voor Bas' daden zoekt, houdt ze er ergens ook rekening mee dat die er niet zijn.
Wat ik mis in deze roman is de lichte toets van bijvoorbeeld humor. De werkelijkheid drukt zwaar op Claire en door zichzelf weg te cijferen telt ze op den duur ook voor zichzelf niet meer mee.
Het is makkelijk voor een vrouw van tegenwoordig om zich met de hoofdpersoon te identificeren. Het is nog steeds niet vanzelfsprekend dat een vrouw haar eigen carrière (door welke omstandigheid dan ook) tijdens haar huwelijk voortzet. En zij kan dan makkelijk voor hetzelfde als Claire komen te staan: verveling, doelloosheid. Ik denk dat de schrijver daarmee in zijn bedoeling geslaagd is: aantonen dat de vrouw die alles heeft, juist daar soms geen genoeg aan heeft.
ISBN 9789023413349 Paperback 335 pagina's | De Bezige Bij | december 2009
© Miranda Mei, oktober 2004
Lees de reacties op het Leestafelforum en/of reageer, klik HIER