De laatste schakel

Paul Wildackers, 76 jaar oud, kijkt terug op zijn leven. Nu woont hij alleen, in een bejaardenhuis en komt nauwelijks nog op straat. Eigenlijk gaat hij alleen de deur uit, als hij vlucht voor de werkster. En op een dag ontmoet hij bij zo'n gedwongen ommetje een vrouw van ongeveer veertig, met wie hij een kort maar leuk contact heeft. Hij zou er niets op tegen hebben haar nog eens te ontmoeten. Helaas is de manier waarop dat gebeurt niet zoals hij het zich gewenst had: hij ziet hoe ze op een brancard uit het kantoor waar ze werkte gedragen wordt.
Het blijft hem dwars zitten, misschien wel omdat hij druk bezig is het verhaal te schrijven dat hem al jaren dwarsgezeten heeft. Over de dood van een jonge vrouwelijke collega, een verhaal dat hij al die jaren met een gevoel van schuld bij zich heeft gedragen.
Hij begint met algemene herinneringen op aan de tijd dat hij les gaf op een Regionaal Opleidingcentrum (ROC), waar de bevolking 'een steeds kleurrijkere mengelmoes' wordt; over de problemen die er zijn met het grote verzuim en uitval van leerlingen, vaak te wijten aan de problematische achtergrond. Over de toewijding van sommige leerkrachten en 'ik-zit-mijn-tijd-wel-uit-houding' van anderen. Over de groeiende papierwinkel en de managermentaliteit, die geldelijke afwegingen boven menselijke stelt.
Hij ontmoet er de nieuwe leerkracht, die Nederlandse les geeft aan de NT2 leerlingen, de vluchtelingen met Nederlands als tweede taal. Renate Snijders heet ze, en tussen Paul en Renate ontstaat een warme band, die zich zal beperken tot het schoolleven. Want al wordt zijn huwelijk slechts een enkele keer terloops genoemd, Paul is gelukkig getrouwd. Hij profiteert niet van de groeiende genegenheid als ze samen in Amerika op studiereis zijn. En dan vindt de dramatische gebeurtenis plaats op school.

Nico de Beer heeft zijn hoofdpersoon een kritische houding gegeven. Zo is er niet alleen persoonlijk verhaal, maar kan hij de nodige kritiek spuien op het onderwijs (ergens stelt hij blij te zijn met het feit dat de plannen van de regering om voor- en naschoolse opvang door scholen te laten uitvoeren niet door gaan. Helaas is dat intussen wél het geval).
Het gezegde 'wie voor een dubbeltje geboren is, wordt nooit een kwartje' speelt als een rode draad door het boek. Niet alleen de leerlingen op de school zijn vaak kansarm, als Paul en Renate in Amerika zijn worden ze ook geconfronteerd met het feit dat de Amerikaanse Droom niet voor iedereen geldt. Al mocht dat daar blijkbaar niet gezegd worden. En misschien geldt het ook wel voor de twee vrouwen voor wie het Lot drama's in petto had. Het boek zet je aan het denken, over je eigen keuzes, je eigen kansen, over de vraag of het zin heeft om geleefd te hebben...

"Terwijl de gemiddelde ROC-docent zich in opluchting het zweet van het voorhoofd veegde omdat zijn zoon of dochter de middelbare school in het reguliere circuit doorlopen had, keek hij toch enigszins neer op de kneusjes uit de arbeidersbuurten, voortgebracht uit onze niveau twee- en drieopleidingen.
Collectief iets niet benoemen wil niet zeggen dat het niet bestaat."

Pocket | 178 Pagina's | Servo Uitgeverij en D.T.P. | april 2007 ISBN: 9057860597

© Marjo, april 2007

Lees de reacties op het Leestafelforum, klik hier!