De zomer van '59

Het debuut van Jan Veenstra gaat eveneens over Drente en over de jaren '50, net als het boek Een kleine wereldgeschreven door zijn vrouw Marga Kool, maar voor de rest houdt elke vergelijking op. Waar Marga Kool vanuit het heden herinneringen ophaalde aan het vroegere leven in Drente speelt dit verhaal zich af in de droge, warme zomer van 1959 en wel in het Noord, een besloten streekdorp langs de Hoogeveense Vaart. Iedereen kent elkaar wat aan een kant prettig is en aan de andere kant benauwend.

De 17-jarige Hilbrand Bos beleeft een intense zomer in zijn dorp samen met zijn vriend Fokke Booij.
Deze heeft in zijn jeugd kinderverlamming gehad en daar een slecht been aan overgehouden. Ze zijn al bevriend vanaf de lagere school.
Fokke heeft problemen met een vriendinnetje krijgen vanwege dat been. Nu heeft hij in zijn hoofd gehaald dat hij wel verkering wilt met schele Aaltje, de dochter van binnenschipper Edelveld. Zelf durft hij haar niet te vragen, dat mag Hilbrand doen. Zij als 'schele' en hij als 'manke' dat moet lukken.

'Geloof je dat ze zal willen?'
'Waarom niet?'
Fokke ging rechtop zitten en zei toen krachtig; 'Precies zoveel keuze heeft ze niet. Dat is klaar. Wil jij haar vragen?' [...]
'Wat zie je eigenlijk in Aaltje?' vroeg Hilbrand zuchtend.
'Ik wil geen zeurzak.'[...]
'En Aaltje Edelveld lijkt me geen zeurzak.'

Hilbrand is verbaasd want Fokke heeft nooit enige interesse in meisjes getoond en nu dit! Zelf heeft hij wel eens gezoend maar enige seksuele ervaring is hem ook vreemd. Als hij het Aaltje wil vragen durft ook hij niet en verzint maar een verhaaltje en nodigt haar, tot zijn eigen verbazing, uit te komen helpen bij de bazar van korfbal. Zij accepteert dit en op de bazar merkt Hilbrand dat ze eigenlijk wel een erg leuke meid is. Gelukkig heeft Fokke zijn belangstelling al verloren. Hilbrand weet dan nog niet dat Fokke's vraag verstrekkende gevolgen voor hem zal hebben... Fokke zelf heeft inmiddels zijn oog op iemand anders laten vallen.

Het verhaal geeft een mooi beeld van de vriendschap tussen twee zeer verschillende jongens, de extraverte Hilbrand en de introverte Fokke. Beiden dorpsjongens, maar waar Hilbrand zich nog wel beseft dat de wereld groter dan het dorp is lijkt Fokke zich daar niet aan te storen.
Deze verzengd hete zomer aan de vooravond van de roerige jaren '60 is voor beiden een keerpunt in hun leven. Hilbrandt leeft op zijn gevoel, Fokke bekijkt alles verstandelijk, zo lijkt het althans.
Onwillekeurig vergelijk je dit boek met het boek van Marga Kool. Dit boek heeft niet de warme, kleurrijke beelden van Een kleine wereldmaar Jan Veenstra slaagt er wel in een bijzonder verhaal neer te zetten. Vooral het eind is mooi, ontroerend en geeft een onverwachte wending aan het verhaal.

Jan Veenstra (1951) publiceerde tot dusver verhalen, columns en theaterstukken in het Nederlands en het Drents. In 1997 won hij de SNS-literatuurprijs. Hij is getrouwd met Marga Kool, die in 2006 met Een kleine wereld een documentaire-roman over de jaren '50 publiceerde. Samen verzorgen ze optredens.

ISBN 97890 5452 1679; 208 pagina's, paperback, Uitgeverij Passage 2007.

© Dettie, april 2007

Reageren? Klik hier!