https://www.sharijryan.com/nl

Brief aan Isaac
Shari J. Ryan

‘Morgen is het vrijdag, en sabbat… Of dat zou het voor ons moeten zijn.’

Zelfs al hebben zij en haar ouders dat in het verleden nooit echt gedaan, nu zou de zestienjarige Sofia deze dag graag vieren, omdat de tijden veranderd zijn. Haar moeder is Joods, dus Sofia is dat ook. Maar haar vader is dat niet. Aangezien hij in Oświęcim, hun woonplaats, bekend staat als een goede arts komen de Duitsers hem vragen om hun artsen op te leiden. Een vraag van de Duitse SS is anno 1941 in Polen geen vraag maar een bevel. Bovendien denkt haar vader dat hij op deze manier zijn vrouw en dochter kan vrijwaren voor wat andere Joden te wachten staat. Als je weet dat Oświęcim de Poolse naam is voor wat beter bekend is geworden met de Duitse naam Auschwitz, begrijp je dat wel.

In dat kamp arriveert Isaac, nadat hij een tijdlang in het getto van Warschau gewoond heeft. Vanaf het moment dat hij daar moest gaan wonen met zijn ouders en jongere zusje werd hun leven steeds moeilijker. Ze waren hun leven niet meer zeker, wisten ze, nu om hen heen zoveel anderen verdwenen om nooit meer terug te keren. De rantsoenen worden steeds kariger, velen sterven. En dan moeten ook zij vertrekken. Een tijdlang weten Isaac, Olivia en hun moeder nog te ontkomen, maar ook zij moeten naar het kamp. Isaac wordt te werk gesteld op een boerderij. Bij het huis waar hij achter het raam een jong meisje ziet. Sofia ziet hem ook, en ze smokkelt een brief naar hem. Met gevaar voor eigen leven en dat van haar ouders.

Isaac en Sofia vertellen om en om hun verhaal. Een verhaal dat vertelt over de gruwelen van de oorlog, en tegelijk een mooi liefdesverhaal is.
Menigeen kent deze verhalen wel, de schrijnende scenes en schokkende voorvallen, maar opnieuw is het confronterend als je leest over een afschrikwekkende episode uit onze geschiedenis.
Sofia is in veiligheid zolang de SS dat wil, en daar voelt ze zich schuldig over. Is zij immers ook niet Joods? Zou zij niet net als Isaac en de andere Joden in het kamp moeten zijn in plaats van in een huis waar nog fatsoenlijk geleefd kan worden? Ook is er het verhaal van Olivia, waarbij de schrijfster niet expliciet in details treedt, maar waarbij niettemin duidelijk is wat er gebeurd.

Shari J. Ryan heeft twee voorouders die de holocaust overleefden en als eerbetoon aan hen heeft ze zich toegelegd op het schrijven van historische romans.

ISBN 9789044364996| Paperback | 336 pagina’s | Uitgeverij House of Books | april 2023
Vertaald uit het Engels door Kees van Weele

© Marjo, 7 juli 2023

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER

De boekhandelaar van Dachau
Shari J. Ryan 

2018. De ouders van Grace waren al een jaar uit elkaar toen bij haar moeder kanker geconstateerd werd. Daaraan is ze nu overleden. Grace en haar moeder waren zeer hecht, Grace mist haar nog dagelijks. 

Na een slechte dag op kantoor – ze voelt zich daar ondergewaardeerd – vindt ze thuis een brief. Uit Duitsland. Van een advocatenkantoor. Grace is verbijsterd: in de brief staat dat zij de kleindochter is van ene Matilda Ellman, en dat haar in Duitsland een erfenis wacht. Als dit waar is, dan is het wel wrang: haar moeder heeft jarenlang geprobeerd familie te vinden, maar ze wist niet meer dan dat ze als wees vanuit Europa naar Amerika was gekomen. Haar echte naam was niet bekend, en evenmin waar ze precies vandaan kwam.
Maar het is echt! Grace heeft een boekwinkel In Dachau geërfd.

Misschien is het onverstandig – dat vindt haar vriendin tenminste – maar ze pakt zo snel mogelijk het vliegtuig. Haar vader heeft nauwelijks interesse, op kantoor moeten ze het maar zien te redden, en deze beslissing voelt best goed. Dus arriveert Grace in een stadje dat bekend staat om de gruweldaden van de Duitsers. Dachau.
Wat staat haar te wachten? Wie is die onbekende grootmoeder? Is er nog meer familie?

1940. De zeventienjarige Matilda heeft een relatie met een eveneens zeventienjarige Joodse jongen. Er hangt Hans een dreiging boven het hoofd. Joden mogen al heel veel dingen niet meer en nu moeten de mannen boven de 18 gaan werken. Zijn vader is al weggevoerd, en Matilda beseft dat alleen zij hem kan redden. Ze heeft op haar zolderkamer een extra ruimte ontdekt, waar Hans maandenlang opgesloten zal zitten.

Helaas zijn haar ouders het er niet mee eens. Vooral haar vader vindt dat ze beter mee kunnen buigen met de regels die de nazi’s hen opleggen, bang als hij is voor hun eigen hachje.
Maar Matilda buigt niet. Zij ziet de onrechtvaardigheid, en begrijpt niet waarom Joden anders – zelfs minder – zouden zijn dan Duitsers. Maar we weten: dit heeft grote consequenties.

Het is een bekend recept: de verhaallijnen in heden en verleden wisselen elkaar af, en het wordt al snel duidelijk hoe het met de familie zit. Maar er is meer aan de hand.
Het romantische verhaal is niet zo sterk, want te voorspelbaar, maar dat neemt niet weg dat je over een stuk geschiedenis leest dat nooit vergeten mag worden. Dat is dus goed!

Shari J. Ryan woont in New England. Omdat zij afstamt van twee Holocaustoverlevenden, vatte zij het plan op om daar boeken over te schrijven. Dit boek is als eerste in het Nederlands vertaald.

ISBN 9789044364736| Paperback | 320 pagina's | Uitgeverij House of the Books | september 2022
Vertaald uit het Engels door Clarine Smeets

© Marjo, 7 november 2022

Lees de reacties op het forum, klik HIER