Nederhalfrond
Door het oog van de cycloon 1
J.Z Herrenberg

‘Nederhalfrond’ is een 'boek', dat wil zeggen: het zijn bedrukte bladen papier met een band eromheen.
Grofweg heb je boeken waarin je een verhaal leest, fictie geheten, en er zijn boeken waarin informatie te vinden is, de non-fictie.
Als je begint aan dit boek, denk je een roman te gaan lezen.
Het begint al op een bijzondere manier:

‘Wij schrijven het jaar en wij schrijven het zuchtend. Wij sluiten de jaren als huizen om zuigende leegte aaneen en roepen. Wij, Zonnestraal en Hel, roepen alle mensen, opdat ze komen wonen in de stad van onze allereigenste eeuw. Wij roepen u. Brengt bloed alstublieft en vult onze huizen! Verenigt u onder de daken van talloze dagen en ziet uzelf nieuw door het Oog van onze Cycloon!’

Nu is een proloog wel vaker raadselachtig, dus ik lees door, in de verwachting dat het wel goed zal komen. En dat lijkt ook zo, ruim zeventig pagina’s lang word ik meegesleurd in een verhaal dat heel gewoon lijkt te gaan over een schoolfeest op het John Lennoncollege. Er zijn intriges gaande, en de rectrix gedraagt zich niet alledaags, maar dat wordt vast allemaal nog wel uitgelegd, denk ik op dat moment nog. Ik laat me met genoegen meesleuren in een zintuiglijke taal die gedetailleerd vertelt wat er gebeurt, hetgeen nooit uitmondt in saaiheid, want de toon is vaak potsierlijk op het bizarre af. Dat leest heerlijk!
Herrenberg speelt met de volgorde van de woorden, hij hakt zinnen in stukjes, en sleept de lezer mee in opeenvolgingen van werkwoorden.

‘Singlecell boog en boog, bevoelde intussen zijn keel, zijn borst, zijn maag, zijn buik, alsof hij iets ongewenst had ingeslikt en angstig de interne vorderingen daarvan volgde.
Of – woelde daarbinnen een claustrofobisch wordend wezentje? Deed dàt zijn stervoertuig zo bezeten jaknikken, vanwege zijn streven om zich door diens gebeente, vlees en verkleding heen een weg naar de wijde buitenwereld, naar vrijheid en zelfbeschikking te vreten?
Ging buiten naar binnen? Of – kwam binnen naar buiten?
That is the question.
Zeker is dat maar in weinig Nederlanders zo veel internationale gemeenschap opgetast zal hebben gelegen als juist in deze en mens. Was haar vreedzame co-existentie in zijn lichaam dus moordzuchtig disfunctioneel geworden, zodat in de kern van al zijn cellen de zo diverse genetische code zich nu onderling pijnlijk met zuiverende spiraalzwepen te lijf ging? Har Lemstra, de mens onder het fenomeen Bor von Singlecell t/m Europa, was immers etnisch tot in zijn poriën.’

Deze vorm van taal is ontegenzeglijk meeslepend, en al is niet onmiddellijk en precies duidelijk wat beschreven wordt, je beleeft het toch mee. Dat is knap, je verheugt je als lezer op al die pagina’s die nog zullen volgen.

Maar dan is deel een afgerond, en begint iets nieuws. Dat wat volgt is geen herkenbaar geheel meer, het is fragmentarisch, en er zijn te veel personages waarbij onduidelijk is wat hun rol is. Zeker, de taal is dezelfde, maar de betekenis steeds verder te zoeken. De schrijver is mij hier absoluut kwijt.
Ik ben verslagen, ik begrijp niet meer wat ik lees. Ook niet als ik het een tweede keer, een derde keer lees. Het is misschien de bedoeling om te laten zien dat de wereld krankzinnig is, maar dat had met een meer coherente tekst ook gekund.
Ik neem graag aan dat de schrijver veel plezier heeft gehad bij het samenstellen van dit boek, maar hij is de lezer toch enigszins uit het oog verloren. Jammer toch?

J.Z. Herrenberg (1961) groeit op in het Amsterdam van Provo en flowerpower, zijn vader een Surinamer, zijn moeder Nederlandse. Reeds in 1996 is Herrenberg begonnen aan dit boek dat een tweeluik moet worden.
Nederhalfrond is zijn debuut, en ik hoop dat het lezers zal vinden die er meer chocola van kunnen maken.

Beluister ook de VPRO uitzending van Open kaart met J.Z. Herrenberg

ISBN 9789028427495 | Paperback | 400 pagina's | Wereldbibliotheek | augustus 2018

© Marjo,  15 oktober 2018

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER