Waar kleur is, is leven
Roman over kunstenares Bep Rietveld
Tineke Hendriks
Bijna iedereen kent de architect en meubelontwerper Gerrit Rietveld wel. Is het niet om zijn zigzagstoel of de rood-blauwe stoel dan wel om het Rietveld-Schröderhuis in Utrecht.
Wat minder bekend is, is dat hij samen met Vrouwgien Hadders (1883-1957) zes kinderen had, waar de hoofdpersoon van dit boek, Elisabeth (Bep) Rietveld, (1913-1999) er een van is. - Op de cover van het boek is haar zelfportret te zien. -
Het huwelijk van Gerrit Rietveld is niet goed en na een opdracht voor een verbouwing van een kamer door Truus Schröder-Schräder werd het huwelijk nog slechter. Gerrit en Truus werden namelijk minnaars voor het leven.
Als Bep daar als jong kind achterkomt, ontstaat een levenslange afkeer voor Truus en een nauwelijks te overbruggen afstand tot haar vader, die overigens weinig oog heeft voor zijn dochter. Bep en Gerrit hebben een constante haat-liefde relatie.
Bep was overigens een kind dat al heel jong wist wat ze wilde en dat was schilderen. Daarom interesseerde, tot frustratie van haar vader, school haar helemaal niet. Ze is ook recalcitrant en wars van regels, ze wil niet bij de gesettelde mensen horen.
Moeder kwijnt weg tot ergernis van Charley.
Ondanks dat vader niet wil dat Bep zich gaat toeleggen op de schilderkunst "de schilderkunst is sinds Mondriaan dood" volgens hem, ziet Charley Toorop haar talent wèl en wil tot groot geluk van Bep haar lesgeven. Wat haar vader zegt is onzin volgens Charley.
Bep moet erg wennen aan de omgangsvormen van Charley, ze is erg direct en vrij. Het is ook in het huis van Charley dat Bep, Guus Seyler ontmoet en uiteindelijk zwanger van hem raakt. Het huwelijk tussen Guus en Bep blijkt helaas een ramp en een scheiding volgt waarna Bep in 1937 met haar zoontje Fons naar Indië vlucht, regelrecht in de armen van Dennis Coolwijk, een jeugdvriend die daar al woonde. Ook dit wordt helaas een slecht huwelijk, ondanks haar vrije geest ziet en maakt Bep dingen met hem mee die zelfs haar te ver gaan. Gelukkig heeft ze haar schilderwerk, Bep is inmiddels een geliefd portretschilder geworden.
Ook in Indië blijft haar houding anders dan die van de doorsnee Nederlanders die er wonen. Ze houdt niet van hun opgeklopte, hautaine gedrag. Ze wil tussen de bewoners van het land leven, niet in de nepwereld van de geimmigreerde Nederlanders.
Het voorgaande is al heel boeiend geschreven maar het verhaal dat daarop volgt maakt een nog grotere indruk, helemaal als de Tweede Wereldoorlog uitbreekt en Bep met haar twee dochters in een Jappenkamp belandt. Fons wordt van haar afgenomen. Ze is er kapot van.
Ook hier houdt haar schilder- en tekenwerk het gezin op de been. De ontberingen in het kamp worden invoelend en indringend beschreven.
Bep blijkt ook nu de krachtige vrouw, die precies weet wat ze wil en doet. De sfeer in het kamp wordt ook prachtig weergegeven.
Eenmaal terug in Nederland wacht de deceptie. Maar later komt voor Bep ook eindelijk een partner die de expliciete waarde en wezenlijke essentie van Bep ziet.
Over Bep Rietveld was niet echt veel bekend, daarom heeft Tineke Hendriks een roman over haar geschreven op basis van de de enkele zaken die wél bekend waren in plaats van een biografie. Deze vorm maakt dat Bep Rietveld erg voor je gaat leven en is het een verhaal geworden over een heel bijzondere vrouw die bewondering afroept. Een boek dat je doet beseffen dat een leven heel anders kan verlopen dan wat je er aanvankelijk van verwacht en gedacht had.
Lezen!
ISBN 9789083375779 | Paperback met flappen | 172 pagina's incl. verklarende woordenlijst | Orlando | 7 maart 2024
© Dettie, 30 mei 2024
Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER
De zee, de zee alleen
Roman over Betzy Akersloot-Berg
Tineke Hendriks
“Ik moet hier weg, dacht Betzy. Ik moet hier echt weg. Het was een glashelder inzicht dat in haar oprees. Het benauwt me, de drukte, de regels, het beroep op mij. Ik wil ruimte, adem, toekomst.
‘En mijn school, far (vader)?’”
Denemarken 1870
Betzy Berg (20) stikt Christiania, de stad waar vader werk heeft gevonden. Ze mist het landgoed en de houtvesterij in Overud. Daar kon ze ademen, daar voelde ze zich vrij. Maar ze had het ervoor overgehad, na de verhuizing zou ze naar de kunstschool kunnen. Het is haar grote droom zich bekwamen in tekenen en schilderen. Helaas vertelt far nu dat ze geen geld hebben, straks wel weer maar nu niet. Ze kent die verhalen... “Het was alsof er een deur dichtsloeg, pal in haar gezicht.”
Ze kan een leergang bij de diaconessen volgen, vertelt hij, die zijn gratis. Dan wordt ze verpleegster of ziekenverzorgster en dan kan ze later alsnog…
Maar ze is nog minderjarig en vaders wil is (nog) wet. Ze worstelt zich door de opleiding heen.
Maar op een dag komt ze op een tentoonstelling terecht en ontmoet ze Otto Sinding, achteraf ontdekt ze dat hij een kunstschilder is. Hij zal haar latere leven nog beinvloeden.
Maar eerst vertrekt Betzy als zendelinge naar Magerøya, een eiland in het uiterste noorden van Noorwegen. Ze tekent voor vijf jaar en dat worden zware, maar heel leerzame jaren.
Daarna is ze vrij! En daar maakt ze gebruik van. Eindelijk kan ze gaan tekenen en schilderen!
Pas dan lezen we hoe vrijgevochten ze eigenlijk is. Ze reist heel Europa door in haar eentje, toentertijd was dat heel ongekend voor een vrouw. Ze volgt cursussen, bezoekt tentoonstellingen, kortom alles wat haar verder kan helpen in haar kunst, grijpt ze met beide handen aan.
Al snel blijkt dat haar liefde ligt bij het schilderen van de zee in al zijn facetten. Ze ontmoet Otto Sinding opnieuw. Tot haar grote plezier hij interesseert zich voor haar schilderkunst, ze ziet zichzelf al samen met hem in een atelier… helaas pakt het heel anders uit en trekt Betzy weer verder. De onrust slaat steeds opnieuw weer toe, ze moet verder, ze moet zich ontwikkelen, haar drijfveer, energie en schilderdrang is enorm. Ze leeft zonder woonplaats, haar bezit zit in twee tassen. Het enige wat altijd meegaat is haar bijbel. Dankzij haar schilderkunst heeft ze een enorm ontzag voor de schepping gekregen.
In Den Haag ontmoet ze via via de grote Hendrik Mesdag. Deze ontmoeting mondt uit in een innige vriendschap met hem en zijn vrouw. Maar op gegeven moment komt de drang om te vertrekken weer opzetten. Ze grijpt alles aan om weer nieuwe ervaring op te doen. Zelfs een walvisjacht schrikt haar niet af.
Uiteindelijk ontmoet ze haar grote liefde, Gooswindus Akersloot. Ondanks dat ze zich uiteindelijk op Vlieland vestigen en het huwelijk uitstekend is, ontdekken we dat Betzy het reizen niet opgeeft. Ze blijft zoeken naar nieuwe inzichten in haar kunst. Ze blijft de gedreven vrouw die - in haar eentje - rondreist van Noorwegen tot Italië om zich te ontwikkelen. Dit ondanks al het commentaar van de eilandbewoners, die haar maar een vreemde vogel vinden.
Toch weten ze dat Betzy en haar man goed voor het eiland zijn.
Helaas heeft Betzy ook niet het eeuwige leven en daarmee eindigt ook het boeiende verhaal over deze bijzondere vrouw. Het woonhuis op Vlieland is nu een museum waar veel van haar werk te zien is. Het atelier is nu een plek waar kunstenaars die aan een project met betekenis voor Vlieland werken,mogen verblijven. De schrijfster heeft hier dankbaar gebruik van gemaakt. Zo zat ze dicht bij de kern van haar boek.
'Ik besloot dat ik een roman wilde schrijven, geen biografie.' schrijft Tineke Hendriks in haar nawoord. Toch geeft dit geromantiseerde verhaal een vrij nauwkeurige weergave over het leven van Betzy Akersloot-Berg, het is duidelijk te merken dat er veel research gedaan is. De schrijfster heeft zich ook enorm ingeleefd in de markante Betzy waardoor ze helemaal voor je gaat leven.
Fijn boek.
- Op internet zijn heel veel van haar prachtige schilderijen te bewonderen. -
ISBN 9789083146881 | Paperback | 286 pagina’s | Uitgeverij Orlando | december 2021
© Dettie, 9 februari 2022
Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER
