Een klasse apart
Joanne Harris
‘Geschiedenis is niets anders dan het verhaal van degene die de beste verslagen heeft’
Wie dan het beste verslag heeft? De lezer heeft de keuze tussen het verhaal van Roy Straitley, leraar klassieke talen aan het jongensgymnasium St. Oswald en dat van een voorlopig anonieme brievenschrijver. Hij schrijft aan Mousey, van wie voorlopig ook onbekend blijft wie dat is.
Zijn schrijfsels beginnen in 1981, toen drie nieuwe jongens op het toneel van de school verschenen, de veertienjarigen Harrington, Nutter en Spikely, jongens op wie de leraren geen vat kregen. Ze waren anders. Zij renden niet door de gangen, zij hadden geen vlekken op hun uniform, zij voetbalden niet en hadden altijd hun overhemd in hun broek.
Straitley vertelt zijn verhaal twintig jaar later, als een van die drie jongens opnieuw op school verschijnt, maar nu als hoofd. Het voorgaande jaar is rampzalig geweest en heeft de school veel leerlingen gekost. Het is aan Johnny Harrington om de zaak weer op de rails te zetten. In zijn kielzog verschijnen nog meer ‘bekenden’ en andere jonge mensen. Vernieuwers, een doorn in het oog van de oudgedienden zoals Straitley.
Hij begrijpt het niet: wat is er mis met ‘in loco parentis’, handelen zoals je denkt dat ouders dat zouden doen, met je gezonde verstand de dingen regelen? Waar zijn al die hervormingen voor nodig: alles op documenten, erger nog alles online. Niet gewoon even binnenwippen bij degene die je wilt spreken, maar mailtjes sturen en afspraken maken. Ook zijn niet alleen de ouders maar vooral de leerlingen mondiger en dienen zij klachten in over van alles en nog wat, klachten die niet meer onderling uitgesproken worden, nee, de betreffende leraar moet zich verantwoorden bij het schoolhoofd.
Straitley wil niet in dat nieuwe gareel, en komt daar duidelijk voor uit. Er zijn collega’s die het wel met hem eens zijn, maar deze gevoelens en ideeën angstvallig verbergen. Alsof dit allemaal nog niet erg genoeg is, blijken de rampzalige gebeurtenissen van twintig jaar geleden helemaal niet voorbij. Daar komen de dagboekaantekeningen aan Mousey te pas. Door deze brieven, en de herinneringen van Straitley komen tenslotte de twee verhaallijnen tot elkaar.
Op welke school ook is het altijd het thema pesten dat op de voorgrond treedt, in dit geval meer specifiek gericht op homoseksualiteit, een thematiek die des te zwaarder weegt omdat er geestelijken aan de school verbonden zijn met nogal strikte ideeën. Dat was in 1981 zo, en is in 2005 nog steeds het geval. Tot zover de roman. Er komt een thrilleraspect bij het verhaal doordat de jongere hoofdrolspeler last heeft van een niet nader omschreven Kwaal.
Een klasse apart is na Schaakmat (2006) en Blauwe ogen (2010) het derde deel in een trilogie, dat zich afspeelt in het fictieve plaatsje Malbry en met de jongensschool St. Oswald als decor. Dat Joanne Harris zelf jarenlang werkzaam is geweest op een jongensschool blijkt duidelijk uit de sfeer die zij in deze drie boeken neerzet: er heerst een stoffig en intellectueel klimaat, waarin logge dinosauriërs als Straitley proberen de hormonen van de jongeren in toom te houden.
‘Leraar op St. Oswald zijn betekende dat je altijd beschikbaar was, dat je tegelijkertijd leraar, maatschappelijk werker, speurneus, biechtvader, en soms zelfs vriend was.’
Een verhaal dat broeit en boeit, van begin tot einde. Waar de verhaallijn, die in 1981 speelt, vol raadsels en onuitgesproken feiten zit, is het verhaal van Roy Straitley boeiend door zijn ietwat hoogdravende toon, passend bij een leraar klassieke talen. Ook zijn vasthouden aan oude standaarden – die waren immers altijd goed? – komt sympathiek over.
Harris laat de lezer lang in spanning, door slechts mondjesmaat de feiten te onthullen, en pas op het einde de dingen in elkaar te laten passen. Het verhaal doet daarom chaotisch aan, maar houd vol: het is absoluut de moeite waard!
ISBN 9789026141812 | paperback | 416 pagina's | De Fontein| november 2017
Vertaald uit het Engels door Monique de Vré
© Marjo, 15 februari 2018
Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER
De zoetheid van perziken
Joanne Harris
Sommige boeken voelen aan als een behaaglijke warme jas. En dat gevoel geeft dit boek ook. Het is het derde boek over Vianne Rocher bekend uit de boeken Chocolat en Rode schoenen.
We zijn weer terug in het dorpje Lansquenet waarnaar Vianne Rocher na acht jaar is terugkeerd. Ooit was ze daar neergestreken met haar dochter Anouk en startte een chocolaterie tot grote ergernis van de plaatselijke curé (priester) Francis Reynaud. Vianne was veel te vrijgevochten en bracht volgens Francis onrust in het dorp. Maar Vianne die bovennatuurlijke gaven heeft, doorziet bij iedereen onmiddellijk hun karakter. Ze weet welke chocola letterlijk hun hart zal laten smelten. Dankzij haar warme, vriendelijke karakter vinden er gunstige veranderingen plaats in het kleine dorpje.
Vianne zelf valt voor Roux, de ondoorgrondelijke, rusteloze bootbewoner. Nu, acht jaar later, woont ze met Anouk (15), Roux en hun dochtertje Rosette (8) op een woonboot in Parijs waar ze een bescheiden chocoladehandeltje voert en een prettig leventje leidt. En dan komt er die brief waardoor ze met haar twee kinderen vertrekt naar Lansquenet, ze is daar nodig...
Vianne kan terecht in het huis van Armande, haar oude vriendin die inmiddels overleden is. Net als overal is alles en iedereen in het dorp veranderd.
In de chocolaterie was een schooltje gevestigd voor moslimmeisjes. Aan de overkant van de brug, in het oude wijkje Les Marauds, wonen nu diverse mensen die het islamitisch geloof aanhangen. Aanvankelijk verliep het contact tussen de dorpelingen en de moslimgemeenschap prima, totdat Inès Bencharki en haar dochtertje haar intrek in het dorp neemt. De vrouw in het zwart straalt iets onbehaaglijks uit. Langzamerhand verandert de gemoedelijke onderlinge omgang in het dorp en wordt de sfeer zelfs grimmig, uiteindelijk wordt het schooltje in brand gestoken wat letterlijk de vlam in de pan deed slaan. Men heeft een vermoeden wie de schuldige is...
Francis Reynaud doet wat hij kan om te bemiddelen maar faalt daarin. En dan verschijnt tot zijn verbijstering Vianne weer in het dorp. Toch merkt hij dat haar komst hem goed doet. Zij is zoals altijd zonder oordeel en begroet hem hartelijk. Al snel merkt de curé dat er een andere wind door het plaatsje waait. Vianne laveert met heel veel tact en vriendelijkheid en een beetje magie tussen de de dorpelingen en de bewoners van Les Marauds, in de hoop te bereiken wat de curé niet lukt. Ze probeert de negatieve onderlinge sfeer te zuiveren en een nieuwe vriendelijke band te scheppen, maar niet iedereen is daar blij mee...
Net als in haar eerste boek Chocolat weet Joanne Harris een prachtig verhaal neer te zetten. Wisselend zijn de curé Francis en Vianne aan het woord wat te herkennen is aan het maansikkeltje (Vianne) en het kruisje (Francis) boven elk hoofdstuk. Zoals altijd voert Francis zijn gesprekken met de heilige vader. We lezen over zijn wanhoop en twijfel of hij zijn werk wel goed uitvoert, of hij de mensen wel weet te bereiken en wat draagt hij eigenlijk bij aan deze kleine gemeenschap? Tevens komt zijn grote gehechtheid aan het dorp sterk naar voren.
Vianne worstelt eveneens met haar roerig innerlijk. Ze mist Roux maar weet ook dat ze niet terug kan voordat de lucht in Lansquenet gezuiverd is. Vianne maakt gebruik van haar tarotkaarten, ze puzzelt over de betekenis van wat de kaarten haar te vertellen hebben. Net als in Chocolat maakt ze ook gebruik van haar magische krachten, maar deze worden niet zoveel toegepast als in deel twee, Rode schoenen, waarin de magie teveel voorkwam waardoor het verhaal ongeloofwaardig werd. Maar of Vianne dit keer genoeg kracht en inzicht heeft om de heftige en moeilijke zaken op te lossen blijft doorheen het boek de vraag.
Dat maakt dat je het boek nauwelijks neer kunt leggen. Dit derde deel is weer een échte Harris. Je dompelt je onder in de wereld van Vianne en verlaat die prachtige, heftige, moeilijke, fijne, warme wereld pas weer als de laatste bladzijde gelezen is.
Joanna Harris weet een heikel onderwerp te bespreken op een manier die je raakt. Prachtig verhaal!
ISBN 9789032513429 Paperback 400 pagina's De Kern september 2012
© Dettie, 24 december 2012
Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER
Chocolat
Door de enthousiaste verhalen van Marjo over deze schrijfster heb ik uiteindelijk na lang wachten een boek van haar te pakken weten te krijgen via de bibliotheek. Als al haar boeken zo zijn dan begrijp ik waarom ze altijd uitgeleend zijn.
Het verhaal:
Vianne Rocher strijkt met haar zesjarige dochtertje Anouk neer in Lansquenet-sous-Tannes. Een klein, beetje ingeslapen dorpje in Zuid-Frankrijk.
Met het openen van haar chocolaterie lijkt er een frisse wind te gaan waaien door zowel het dorp als de geest van de inwoners. Vianne is een warme persoonlijkheid, zeer geinteresseerd in mensen. Ze onthoudt wat de dorpelingen lekker vinden en verwent ze af en toe met extraatjes als zij het moeilijk hebben.
Waren de dorpsbewoners in het begin nogal argwanend, langzamerhand ontdooien zij en beginnen ze Vianne te waarderen.
Maar... niet alle dorpsbewoners zijn blij met haar komst. De starre dorpspastoor Francis Reynaud evenals de zeer trouwe aanhangers van de kerk, bekijken met argusogen de handel en wandel van Vianne . Vianne zelf is niet gelovig op de manier zoals de pastoor zou willen. Zij gelooft in de mens en de natuur. Ze respecteert iedereen zoals hij of zij is.
Ze sluit al snel vriendschap met de eenzame Guillaume, de tachtigjarige eigenzinnige Armande Voizin, de kleptomane Josephine Muscat en met de woonbootbewoners die zijn afgemeerd aan de oever van de Tannes. De pastoor en zijn aanhangers worden verteerd door jaloezie en wrok maar voelen tevens de aantrekkingskracht van Vianne en haar winkel. De pastoor voert hele gesprekken met "vader ", vraagt hem om raad maar ziet toch langzamerhand zijn gezag op de dorpsbewoners wegglippen. Hij beseft niet dat het door zijn eigen starre, onmenselijke houding komt en schuift alle ongewenste gebeurtenissen af als de schuld van "die vrouw".
Wanneer Vianne aankondigt met Pasen een chocoladefestival te organiseren, raakt pere Reynaud buiten zichzelf en komt het tot een dramatisch hoogtepunt.
Zo op zich lijkt het een aardig, simpel verhaaltje, maar de kracht van het verhaal ligt in de enorm boeiende personages die in het boek voorkomen. De eigenzinnige Armande Voizin staat na het lezen van dit boek in je geheugen gegrift evenals de woonbootbewoner Roux.
Je volgt de starre gedachtengang van de pastoor en zou hem wel door elkaar willen schudden om te laten zien wat er werkelijk leeft onder de dorpelingen. Hoe hij werkelijk een goede pastoor kan zijn, zonder al zijn vooroordelen en bizarre gedachtengang.
Vianne Rocher is de spil waar alles om draait maar zij weet heel subtiel en doordacht mensen naar zichzelf te laten kijken en hun goede kanten en talenten naar boven te halen.
Marjo meldde dat er nooit een flaptekst staat op de boeken van Harris en dat is te begrijpen, dit verhaal moet je voelen, ondergaan. Daarna blijft het nog lang, op een prettige manier, door je hoofd spoken. Een aanrader dus!
Uitgever de Kern Fontein ISBN 9032508504 Verschijningsdatum 2/2002 Bindwijze Gebonden Aantal pagina's 368 blz.
© Dettie
Bekijk de reacties, klik hier!
Bramenwijn
De carrière van Jay Mackintosh, een Britse schrijver van tweederangs sciencefiction- romans met één literair succes op zijn naam, is door gebrek aan inspiratie bijna over. Jay verdoet zijn dagen met veel drinken en denken aan vroeger, met name aan zijn vriend Joe. Dit tot ergernis van zijn ambitieuze vriendin Kerry O'Neill. Kerry gebruikt Jay om zelf hogerop te komen. Jay is haar helemaal zat. Op een dag ziet hij een plaatje van een (vervallen) kasteel in Frankrijk en in een impuls koopt hij het. Hij zegt Kerry vaarwel en met een schrijfmachine en wat flessen zelfgemaakte wijn uit de nalatenschap van Joe vertrekt hij naar Frankrijk.
Joe was een merkwaardig man, vol verhalen en mystiek. Hij hechtte veel waarde aan rituele handelingen en de kracht van kruiden. Zijn tuin was een waar paradijs. Opeens was Joe verdwenen tot grote woede en onmacht van de kleine Jay. Maar Joe lijkt in het kasteel weer teruggekeerd. Of toch niet? Jay krijgt zelfs weer inspiratie voor een boek, daarbij geholpen door de verhalen van de plaatselijke bewoners over zijn mysterieuze buurvrouw. Hij probeert contact te leggen met haar, maar tevergeefs.
Als eindelijk alles rustig lijkt te worden rondom Jay en hij zijn jaren met zijn ouders en Joe verwerkt heeft staat Kerry voor de deur met zeer ambitieuze plannen...
Een zeer prettig leesbaar boek, Joe is een enorm aparte man die je blijft intrigeren. waarom al die rituelen, waarom al die verhalen, waarom verdwijnt hij ineens? Wat is er met de mysterieuze buurvrouw, waarom is zij zo afstandelijk en nors.
Wat is er met de wijn? Wordt de tong alleen maar losser door die wijn of is er meer?
De sfeer is heel bijzonder en apart. Weer een aanrader!
Chocolat, Bramenwijn en Vijf kwarten van de sinaasappel spelen zich in hetzelfde Franse plaatsje af en vormen de "voedseltrilogie" zoals Harris ze zelf noemt.
Uitgever de Kern Fontein ISBN 9032508512 Verschijningsdatum 2/2002 Bindwijze Gebonden Aantal pagina's 400 blz.
© Dettie
Stranddieven
Op het kleine Bretonse eiland Le Devin staat het leven al bijna honderd jaar stil. Generaties lang strijden twee rivaliserende gemeenschappen, die van het rijke La Houssinière en die van het in armoede vervallen dorp Les Salants, al om de macht over het enige strand en de enige bron van welvaart op het eiland.
Wanneer Mado na een afwezigheid van tien jaar terugkeert naar Les Salants, komt ze tot de ontdekking dat het huis van haar vader ten prooi dreigt te vallen aan de zee en aan de manipulatie van de plaatselijke ondernemer Claude Brismand, wiens meedogenloze zelfzucht Les Salants in zijn voortbestaan bedreigt. Wat de zaak er niet beter op maakt, is dat Mado's vader Grosjean, net als de rest van het dorp, lijdt aan een chronisch gevoel van uitzichtloosheid.
Mado laat zich echter niet zo snel uit het veld slaan. Omdat ze met argusogen door de wantrouwende dorpelingen wordt bekeken, voelt ze zich genoodzaakt de hulp in te roepen van Flynn, een aantrekkelijke jongeman die haar helpt om de machtsbalans in het voordeel van Les Salants te herstellen. Maar de pogingen van Mado om het zieltogende dorp te transformeren, hebben onvoorziene gevolgen. Wanneer Les Salants langzaam weer tot leven komt, herleven ook tragedies uit het verleden, zoals het verschrikkelijke geheim dat Mado's vader met zich meedraagt.
Ook blijkt Flynn, die geheel achter haar leek te staan, nog andere verborgen loyaliteiten te hebben. Is hij werkelijk wie hij voorgeeft te zijn? Of laat hij hen allemaal in de val lopen?
Mijn mening: een heerlijk boek, dat een sfeertje heeft waar ik graag in vertoef. Het sleept je mee. Weer een prachtige Harris..
Uitgever de Kern Fontein ISBN 9032508687 Verschijningsdatum 10/2002 Bindwijze Gebonden Aantal pagina's 480 blz.
© Marjo
Schimmenspel
Hé, een nieuwe van Joanne Harris, de schrijfster van 'Chocolat', 'vijf kwarten van een sinaasappel' en nog meer heerlijke boeken. Dacht ik. Maar "Schimmenspel" blijkt haar eerste boek te zijn, en is heel anders dan wat ze erna schreef, en waarom ze bekend werd. Even wennen dus.
Dit boek speelt in de Victoriaanse tijd, en een van de hoofdpersonages is Henry, een puriteinse kunstschilder. Hij is een man van zijn tijd: naar buiten toe de deugd zelve, maar achter de schermen hangt hij de beest uit. Zijn voorkeur gaat uit naar heel jonge meisjes.
Als hij de negenjarige Effie leert kennen, maakt hij haar tot zijn vaste model, en probeert haar te vormen naar zijn eigen ideaal. Hij schildert haar steeds weer, haar doorschijnende schoonheid boeit hem zo, dat hij haar tenslotte tot zijn vrouw neemt. Maar ze is dan ouder, en haar seksuele gevoelens ontwaken. Ze is niet meer de onschuld die hij zoekt. Zo wordt het huwelijk een schijnvertoning vol haat. Henry stopt haar vol met laudanum, waardoor ook haar gezondheid te lijden heeft. Ze treedt buiten haar lichaam, hallucineert.
Ze neemt een minnaar, Mose, en leert de hoerenmadam Fanny kennen. Effie is een labiel meisje, erg gevoelig voor de invloed van Fanny. Door de laudanum en andere verdovende middelen gaat ze (letterlijk) spoken zien...
Vreemd maar boeiend verhaal. Doet in meerdere opzichten denken aan "Lelieblank, scharlaken rood", maar dat ligt meer aan het thema dan aan de schrijfstijl. Het verhaal wordt steeds vanuit verschillende perspectieven verteld. Alle genoemde personages komen aan het woord. Het is een lekker 'spook'verhaal voor wie van ervan houdt.
Paperback | 366 Pagina's | de Kern | 2005 ISBN: 903251024X
© Marjo
Reageren? Klik hier!
Blauwe ogen
Joanne Harris
Online is alles mogelijk. Het verlegen meisje wordt een scherpzinnige moordenaar; de gestoorde man doet zich voor als een jonge vrouw, er zijn talloze voorbeelden bekend van hoe je gezeten achter je scherm een ander mens kan zijn. Van dat gegeven maakt Joanne Harris dankbaar gebruik. Zij schotelt de argeloze lezer de blogs voor van twee mensen. De een is ‘blueeyedboy’. We gaan er voor het gemak maar even van uit dat achter deze naam een man zit. Dat doet hij in ieder geval voorkomen: hij schrijft verhalen in een openbaar blog. Over een roerige jeugd, over de mensen om hem heen, zoals zijn moeder en broers. En over hoe hij kans ziet een eind te maken aan diverse levens en dat op een ongeluk laat lijken.
Dit blog is openbaar en er wordt op gereageerd door mensen, die net als hij gebruik maken van schuilnamen. Daarnaast schrijft blueeyedboy op een blog dat niet openbaar is. Je zou er van uit kunnen gaan dat wat hij daar schrijft ‘dus’ de realiteit is, zoals hij die meemaakt.
Maar daarover slaat de twijfel snel toe.
‘Het is maar fictie, protesteert hij. Hij heeft nog nooit iemand vermoord. En toch zijn ze daar… zijn bekentenissen in verhaalvorm.’
Op het openbare blog is een van degenen die reageert iemand die zich ‘Albertine’ noemt. Een vrouw waarschijnlijk, want ook zij heeft een privéblog. Toch: met al die verdichtsels en verzinsels, is alles mogelijk…
Om het nog ingewikkelder te maken, is onze jongen met de blauwe ogen zo bedreven in de ict -techniek dat hij andermans computers weet te kraken!
Om toch een idee te geven waar het plot over gaat, de inleiding:
‘Er was eens een vrouw met drie zoons en heetten Zwart, Bruin en Blauw. Zwart was de oudste zoon, humeurig en agressief. Bruin was het middelste kind, verlegen en saai. Maar Blauw was de lieveling van zijn moeder. En hij was een moordenaar.’
Het is razend knap dat de schrijfster zelf al deze al dan niet waarheden uit elkaar kan houden, want als lezer ben je op een gegeven moment compleet de weg kwijt. Je hebt geen flauw idee meer wat er nu waar is en wat niet. Niet alleen door dat verstoppertje spelen achter het scherm, maar ook nog door de wendingen die er wel degelijk zijn in het verhaal dat zich daarachter afsleept. Je leest verbijsterd verder, omdat je wil weten hoe het nu eigenlijk zit, maar het duurt tot echt de laatste pagina’s voor dat een beetje gaat dagen. En dan wil je eigenlijk het hele verhaal opnieuw lezen, omdat je dan alles pas kan begrijpen. Walgelijk knap verhaal dus!
En laten we ook niet vergeten dat deze schrijfster kan schrijven:
‘De schrijver was een oudere journalist die Jeffrey Stuarts heette, en als hij al een ziel had, ving ze daar geen spoortje van op. Zijn stem was voortdurend iets te luid, percussieachtig aan vallend, als gedroogde erwten in een schaal, en hij rook naar Old Spice-aftershave die te erg zijn best deed om de onderliggende geur van zweet en gefrustreerde ambitie te overstemmen.’
ISBN 9789032511883 | Paperback | 447 pagina's | Kern De | oktober 2010
Vertaald door Monique de Vré
© Marjo, 5 november 2010
Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER
