Van zo ver gekomen
Bernadette Heiligers

Als haar moeder Ariana door verdrinking omkomt is haar tienjarige dochter Dini alleen.
Het meisje geeft zichzelf de schuld van de dood van haar moeder, van wat er daar aan zee gebeurde, maar eigenlijk zelfs van het feit dat ze bestaat. Haar moeder was pas dertien toen ze zwanger werd. Waarom heeft ze haar kind niet in de rivier gegooid? Waarom heeft ze haar in leven gelaten?
Zo leuk was het allemaal niet…

Dat ze überhaupt in leven bleven, het jonge meisje en haar kind, hadden ze te danken aan Dionicio, een man die werkelijk niets bezat, maar die het meisje onderdak had geboden. Ze woonden in een bouwsel van pallets en zeildoek, aan de rand van Rosario, een stad in de Dominicaanse Republiek. Ariana moet vluchten, als Dini tien jaar oud is. Ze gaan naar Curaçao waar Ariana werk vindt als verzorgster van Rutger Helbier, de bedlegerige echtgenoot van Lillian Helbier.
Later zal iemand tegen Dini zeggen dat het niet uitmaakt van welk ras je bent: het hebben van geld, dat maakt je belangrijk. De Helbiers hebben geld, en huizen. En Lillian gaat er prat op dat ze een huishoudster heeft en een meisje dat haar man verzorgt. Dat dat meisje een kind bij zich zou hebben, dat had ze niet voorzien. Ook niet dat haar jongste zoon Simon voor dat meisje zou vallen en met haar wilde trouwen.

‘Mama wist zeker dat het allemaal zou meevallen. ’s Avonds lagen we in ons kamertje en vertelde ik haar wat ik die dag op school geleerd had. Een echt slaapkamertje was het niet; eerder een smalle inloop-pantry met een verroeste waterpomp die op de regenbak was aangesloten. We gebruikten dat water voor het bad- en toiletschuurtje dat we met de werkster van de familie mochten delen. Ena heette zij en ze had drie gezichten. Voor mij was ze lief, tegen mama deed ze boos, en als er iemand van de familie bij was, zag ze ons geen van beiden staan. Ik wilde dolgraag bij Ena in de gratie blijven en hielp haar waar ik kon. Iedere avond bewoog ik de onwillige slinger van de pomp totdat ik drie grote emmers had gevuld. Bij het gehuil van het ijzer stelde ik me voor dat ik mijn heimwee aan stukken sneed en ze een voor een in de regenbak gooide.’

Ook Dini wordt dus aan het werk gezet. Omdat ze haar nut bewezen heeft mag ze blijven na de dood van haar moeder. Rudy Helbier, de man des huizes is gecharmeerd van het kind, en leert haar veel, vooral over literatuur. Ook door de familie te observeren leert het meisje van alles.
En ze is een doorzetter. Ze rondt haar opleiding af, en wordt juriste.
In het deel van het verhaal dat in het heden speelt, werkt ze als mediator. De baan als juriste bleek te ongemakkelijk. Ze had een afkeer van gekonkel en gerommel achter de schermen.

En dan ontdekt ze dat haar achtergrond eveneens op rotte pijlers gebouwd is. Een dramatisch voorval zet haar leven op zijn kop, maar ze ontpopt zich als een sterke vrouw.
Ook de andere vrouwen die Heiligers beschrijft zijn sterk, maar ze kunnen nauwelijks op tegen de machocultuur die heerst op het eiland.
De thematiek is waarschijnlijk de weerstand van de vrouwen tegen de mannen. Ook de invloed van de verzelfstandiging, het losmaken van Nederland, hetgeen niet altijd ten voordele van de Antillen ging, speelt een rol, waarbij zelfs de pietenkwestie even behandeld wordt.

Het is eigenlijk veel te veel voor een dun boek als dit, het zou namelijk erg prettig geweest zijn als ze uitgebreider in was gegaan op ieder thema. Het ware ook fijn geweest als er de schrijfster meer uitgelegd had over de achtergrond. Als je de situatie niet kent – en dat geldt voor de meeste Nederlandse lezers – heb je geen idee hoe de onderlinge verhoudingen zijn tussen verschillende nationaliteiten. Dat er veel personages zijn en dat het verhaal van de hak op de tak springt maakt het er niet makkelijker op.

ISBN 9789493214491 | paperback | 138 pagina's | Uitgeverij In de Knipscheer | oktober 2021

© Marjo, 23 december 2021

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER

Schutkleur
Bernadette Heiligers

Corine Serapio is een buitenbeentje in de familie. Ze is donkerder van kleur dan de anderen en wordt daarom naar de achtergrond geschoven. De familie wil graag zo Nederlands mogelijk zijn, zo blank mogelijk. Corina past niet in het plaatje.
Ook haar neef Harold is een buitenbeentje, doordat hij een onecht kind is, maar hij reageert heel anders dan Corine. Hij woont met zijn moeder bij het gezin van Corine in huis. Terwijl zij zich zoals gewenst bescheiden op de achtergrond stelt, wordt Harold een onuitstaanbare jongen die voor zich opeist waar hij meent recht op te hebben.
Nu ze allebei volwassen zijn en Harold met pensioen gaat, vraagt de familie aan Corine om een vriendenboek samen te stellen.

‘Ik heb er al met de rest van de familie over gepraat,’  zegt ze voordat ik een smoes uitbreng. ‘Ze vinden allemaal dat jij het moet doen.’

Harold liet haar zelfs toen ze allebei in Nijmegen studeerden links liggen en Corine heeft weinig zin in  de opdracht. Haar volgzaamheid wint echter en met tegenzin begint ze de familieleden, vrienden en kennissen van Harold op te bellen en te schrijven met het verzoek een stukje te schrijven.

Dat roept tegenstrijdige reacties op. Het verleden komt weer tot leven, waarbij een deel voor Corine geen verrassingen behelst, maar een ander deel toch ook nieuwe inzichten biedt. En er komen zelfs geheimen boven water.

Gerda, de vrouw van Harold, is degene die Corine de opdracht geeft. Zij is een Hollandse, met haar man meegekomen naar Curaçao. Haar reactie op het eiland en zijn bewoners confronteert de familie met wie zij zijn. Met de valsheid van hun westerse leefwijze. Hun visie op Nederland klopt niet met de werkelijkheid die Gerda laat zien. De nieuwkomer walst nietsontziend over tere familiebanden, laat zich niets gelegen liggen aan de andere gewoontes. Maar haar manier van doen wordt wel als tekenend gezien voor De Hollander.
Nadat hij teruggekeerd is op het eiland ontpopt Harold zich als tegenstander van de Nederlandse normen en waarden die onder de vlag van Nederland ontstaan zijn. Hij sluit zich aan bij een nationalistische groepering die de eigen identiteit propageert en het Papiaments als voertaal op school wil introduceren. Maar: hij spreekt wel Nederlands met zijn kinderen!

Corines ondernemingen zijn confronterend: de bewoners van Curaçao wilden ooit niets liever dan echte Nederlanders zijn, maar als Nederland het eiland in 2010  onafhankelijk verklaart, ontstaat er een tweedeling.

Het thema van dit boek is het zoeken naar een eigen identiteit. Is het wenselijk om het Nederlandse juk af te schudden, of is het juist beter om dat verder te interneren? En is dat wel mogelijk, in een land dat een ander klimaat heeft, hetgeen een andere manier van leven vraagt?
En dan is er natuurlijk nog de grote diversiteit van huidskleur, hetgeen duidelijk de keuze van de titel bepaalt. En die van de omslag! Mooi is dat beeld met die ritssluiting.
Het verhaal leest als een zoektocht naar familiegeheimen, met op de achtergrond de problematiek van een verdeelde voormalige kolonie.

De auteur heeft in 2012 een biografie geschreven van haar landgenoot, de dichter Pierre Lauffer. Daarnaast verscheen van haar hand een bundel korte verhalen in het Papiaments. Schutkleur is haar romandebuut.

ISBN 9789062658930 | Paperback| 167 pagina's | Uitgeverij In de Knipscheer | september 2015

© Marjo, 31 maart 2016

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER