Waar ze was
In Van Goghs sporen
Hein-Anton van der Heijden

Léon Huet gaat dat jaar, net als elk jaar, weer een week naar Arles, het dankzij Van Gogh bekende stadje in de Provence. Maar ondanks deze gewoonte is alles anders. Robine is er niet meer bij. Zij was fotografe en samen met haar bezocht Léon altijd het jaarlijkse fotografiefestival. Haar laatste opdracht was een fotoboek maken over Van Gogh, in die zin zij zou tonen wat er nog resteerde van de gebouwen en omgeving uit de tijd dat Van Gogh er woonde. Maar Robine werd helaas ziek en is een klein jaar geleden overleden.

Het is vreemd en onwennig om nu alleen rond te dwalen door het plaatsje terwijl aan de andere kant ook zoveel herkenning is. Daar liep hij met haar, daar aten ze vaak, daar sliepen ze altijd. Ook nu heeft hij hetzelfde hotelletje als altijd. Het is heel vreemd om daar nu alleen te moeten slapen.
Ondanks gevoelens van intens verdriet is het ook prettig in Arles te zijn want er liggen ook veel mooie herinneringen daar. 

Toen zij daar nog samen kwamen, ging ieder vaak zijn eigen gang, zodat ze in hun eigen tempo en tijd alle tentoonstellingen konden bekijken. Er komen nu vragen bovendrijven. Waarom was hij niet méér geïnteresseerd geweest in de dingen die zij de moeite waard vond om te bekijken? Waarom had hij geen geduld gehad om net zo lang naar iets te kijken zoals zij dat kon. Waarom had hij niet kunnen of willen begrijpen dat andere zaken haar niet aantrokken? Heeft hij haar eigenlijk wel gekend, ondanks dat ze meer dan tien jaar samen waren? De vele gedachtes komen en gaan, de ene keer grijpen ze Léon aan, de andere keer bieden ze troost.
Over haar verleden wilde Ro niets vertellen, het enige wat hij uit de tijd voor zij hem kende weet, is dat zij drie succesvolle dichtbundels heeft uitgegeven, die ze eigenhandig allemaal vernietigd heeft. Waarom? Het blijft een terugkerende vraag. Hij kent alleen die titels van de gedichten, titels die hij als een cryptogram probeert op te lossen.

Tot zijn verrassing wordt Léon door een stel dat ook in het hotel verblijft voor de volgende dag uitgenodigd om samen met hen te dineren. Die ontmoeting wordt de ommekeer van het rouwproces dat Léon ondergaat. De vrouw, Lucette, vertelt hem dingen die hij altijd afketste als Robine daar over begon.
Lucette vertelt hem bijvoorbeeld over astronomie, synchroniciteit, een paralelle wereld, het universum. Zij weet het zo te brengen dat Léon gefascineerd raakt. Waarom luistert hij naar haar wél en deed hij dat niet bij Ro? Waarom deed hij het bij Robine af als zijnde quatsch, onzin, flauwekul? Hij merkt dat Lucettes woorden hem na die tijd ook nog  lang bezig houden.

Om Robines werk af te kunnen maken, heeft hij zich ook verdiept in het leven van Van Gogh met name in de tijd die hij doorbracht in Arles. Hij leest elke dag een stuk uit een door hem meegenomen boek met brieven aan Theo, de broer van Van Gogh. Hij (be)zoekt de straten die genoemd worden en beeldt zich in hoe het in de tijd van Van Gogh geweest moet zijn. Ook dat zorgt voor afleiding. Hij bekijkt het stadje met andere ogen, zoekt naar herkenningspunten die Van Gogh beschrijft. Het besef van verstreken, huidige en komende tijd wordt daardoor vergroot en maakt dat hij alles ruimer en meer in een groter perspectief kan zie, wat bevrijdend werkt.

Later ontmoet hij nog een bijzondere vrouw, Coralie, die twee jaar geleden de curator van de tentoonstelling van Robines foto's was. Zij had een goed contact met Robine en vertelt Léon enkele zaken over Robine die hem onthutsen. Opnieuw rijst de vraag, kennen we de ander én onszelf eigenlijk wel?

Het boek heeft me erg verrast, Hein-Anton van der Heijden heeft dankzij een zorgvuldig gekozen woordgebruik een prachtig en gevoelig portret van een huwelijk neergezet. De latere meer filosofische gedachten lijken mogelijk zweverig maar dat is schijn. De gesprekken die Léon voert en de inzichten die hij tijdens zijn hele verwerkingsproces krijgt, zijn in feite heel realistisch, bijzonder en vooral helend. Zijn cirkel van verdriet wordt doorbroken daardoor en maakt het leven weer de moeite van het leven waard voor hem.

Wie denkt dat het een en al tobberijen is, heeft het mis. De schrijver meldt de gevoelens van Léon wel maar zonder vals sentiment, het is zoals het is. Het zijn gedachten die elk mens in zo'n situatie kan hebben. Het verhaal maakt juist daardoor veel indruk.
Daarnaast wordt er erg beeldend over Arles geschreven, je zou het boek mee moeten nemen bij een bezoek aan het stadje en dan de straten kunnen bezoeken die Léon gelopen heeft.

Kortom, een mooi koesterboek.

ISBN 9789492020208 | Paperback | 252 pagina's | Uitgeverij Nieuwe Druk | april 2017

© Dettie, 20 mei 2019

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER