De kermis van Gravezuid
Hannah van Wieringen

Naast Pels en Zeven pogingen om een geliefde te wekken is dit het derde boek dat genomineerd is voor de Academica Literatuurprijs (voor debuten) 2014. Opnieuw betreft het een verhalenbundel.

De titel zegt het al, de verhalen spelen zich af rond Gravezuid, een fictief plaatsje in de kop van Noord-Holland.
In het eerste verhaal is een jongetje in de ringvaart aan het zwemmen, hij neemt een duik en als hij bovenkomt uit de stilte van het water lijkt het alsof een filmregisseur actie heeft geroepen, het dorp ontwaakt, de kermis wordt aangekondigd, de kroegbaas sjouwt met een krat bier, iemand zet zijn tuinstoel buiten, kinderen komen uit school.
De jongen neemt opnieuw een duik, terwijl dat streng verboden is, maar de bodem ligt vol 'schatten' hij wil terug naar beneden, terug in de tijd...
Met dit eerste verhaal wordt aangegeven wat we mogen verwachten maar dat besef je achteraf pas als je het boek uit hebt. Dan blijkt dat dit verhaal in feite de proloog van het boek is.

Kees is namelijk degene die zijn tuinstoel buiten zette. Hij is 'iemand van buiten'. Wat hij ook doet, hij zal nooit een echte Gravezuider worden. Tijdens de kermis zal hij zoals elk jaar de playbackshow presenteren, maar nu vrouw en kinderen al naar de kermis zijn zal hij toch eindelijke eens beginnen aan zijn boek... Hij schrijft en schrapt en schrijft en schrapt, zijn hoofdpersonage gaat zijn ondergang tegemoet, net als Kees, een schrijver zal hij nooit worden.

Het hele boek staat in feite in een fatalistisch teken zoals het verhaal over de jongen die vol trots met zijn meisje rondrijdt na het behalen van zijn rijbewijs blijkt andere idealen te hebben dan zijn vriendin. Zij ziet hem het liefst samen met haar vertrekken, de wijde wereld in, erop uit, dingen ontdekken... Bij hem is er geen haar op zijn hoofd die er aan denkt, en later hoeft het ook niet meer. Zijn triomfantelijke dag eindigt heel anders dan hij ooit bedacht had.
Er is het prachtige verhaal over Bregt, de schooljuffrouw die na de dood van haar man zo ontstellend eenzaam is. Zij neemt genoegen met een bijzondere omhelzing puur uit behoeft aan liefde en warmte. Ontroerend maar ook triest.

En dan het onthutsende verhaal over de provocerende jongens die zich vreselijk lopen te vervelen in hun saaie dorp en dan maar rotzooi gaan trappen.

'Vier jongens met lange armen en benen, een beetje krom, een beetje bleekjes, vlassige snorretjes, ja hoor wij waren het. We sjokten door ons dorp en trapten tegen achteruitkijkspiegels. Moesten wij weten." [...]
Wij dus: Edwin Koedooder, Jan en Patrick Pijnakker en Bart Stam. Aangenaam, grote jongens, samen op het Harkeveldje, dat beloofde niet veel goeds, dames en heren, die gingen iets zoeken, die gingen op pad, die zouden wel iets vinden om te vermorzelen.

Ze drinken blikjes 3-es cola, jatten overal biertjes en dagen mensen uit. Saarloos, de 'homo', is die dag hun doelwit. Ze tijgeren als volleerde combats door het dorp naar het huis van Jan Saarloos. Maar wat ze daar zien, hadden ze totaal niet verwacht...

Er zijn verhalen over de enkele kroegbazen. Er is een verhaal over twee ouders die met hun zoon Thomas de kermis ontvluchten en op bezoek gaan bij de kunstzinnige oom, maar ook daar loopt alles heel anders dan ze ooit hadden kunnen bedenken. De playbackshow komt ook meerdere malen terug in het boek maar worden telkens besproken uit verschillende invalshoeken. Er is een kunstenaar die plotsklaps zijn molen wil verkopen en wel onmiddellijk, nu, subiet! Ook hem zien we nog een keer in een ander verhaal voorbij varen.
Ook erg mooi is het verhaal over de geestelijk gehandicapte jongen, die zo fantastisch in twee, drie woorden aan iets droevigs een prachtige wending weet te geven.
Alle verhalen hebben overigens een weinig positieve afloop maar toch is het, vreemd genoeg, geen somber geheel geworden en dat is het knappe van deze schrijfster.

Hannah van Wieringen heeft met dit debuut en grote indruk op me gemaakt. Ze weet in al haar verhalen een sfeer te creëren die je onmiddellijk het verhaal in slepen. Haar taal en woordgebruik is prachtig. Ze weet in mooie korte beschrijvingen de omgeving of situatie weer te geven.
Als dit boek de Academica Literatuurprijs zou winnen zou me dat niets verbazen. Ook dit boek verdient zeker deze prijs. De keus is moeilijk. Pels is meer bestudeerd literair, de verhalen zijn mysterieus. Zeven pogingen om een geliefde te wekken vind ik persoonlijk het meest originele boek en erg knap in elkaar gezet. Maar in dit boek, De kermis van Gravezuid is de taal weer erg mooi en beeldend.
We zullen het moeten afwachten wie uiteindelijk de prijs wint. Over een paar dagen weten we het.

ISBN 9789076168500 paperback|107 pagina's |Uitgeverij de Harmonie|  november 2012

© Dettie, 13 september 2014

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER