Roza
Olivier Willemsen
In 1959 werden op de Djatlovpas in het Oeralgebergte de lichamen gevonden van negen jonge mensen. Zij waren bergbeklimmers, op weg naar de top van de Otorten. Het is tot op heden een raadsel hoe zij om het leven zijn gekomen. Toen het eerste vijftal gevonden werd, droegen ze nauwelijks tot geen kleding, ze lagen niet bij elkaar, en hun tent was opengesneden. Van binnenuit. Hadden ze de beschutting van hun tent zo halsoverkop verlaten? En waarom dan? Ook leek het of er iemand in een boom was geklommen, er waren takken afgebroken. Twee maanden later werden de anderen gevonden, in een ravijn verderop, zwaar toegetakeld.
In Roza gaat een Nederlandse student op zoek naar de waarheid achter deze geschiedenis. Maar het is lang geleden, en het is Rusland, een land dat zijn geheimen niet graag prijs geeft. Hij ontmoet Roza Andreja Onilova, nu een oude vrouw.
Na de inleiding begint het boek met haar verhaal, een terugblik op die tijd. Met haar ouders en broertje Oleg woont zij in een izba, een houten boerenwoning. Roza, dan twaalf jaar, is bevriend met Boris, de zoon van de slager. Zij zagen de studenten voor het eerst in de gymzaal van de school in Serov, waar ze onderdak hadden gevonden, voor ze op pad zouden gaan. Rusland is dol op zijn helden: de groep kwam in de klas om zich voor te stellen. Daarbij maakt Roza oogcontact met een van de vrouwen, die haar later een blauw steentje in de hand duwde. De groep werd uitgezwaaid, niemand zag hen terug. Zijn ze aangevallen door beren? Of vermoord door de stam bergmensen? En wat was dat felle witte licht dat de mensen zagen? En wat betekende het gesprek dat Roza afluisterde?
Toen de studenten dood gevonden werden veranderde de sfeer in het stadje. Er liepen mannen in zwart uniform met wapens en mensen werden opgepakt. Als soldaten aan hun deur staan, weet Roza te ontkomen. Samen met Boris vlucht zij weg uit Rusland. Zijn zij werkelijk het doelwit van een geheime militie, die mensen vermoorden om een geheim een geheim te laten blijven?
Als de Nederlandse student de hoogbejaarde Roza weet op te sporen blijkt zij in Coos Bay, Oregon te wonen. Haar zoon waarschuwt: haar geheugen is niet meer wat het geweest is. Haar verhaal lijkt te kloppen met de feiten die bekend zijn, maar daar ligt het probleem: kloppen die feiten eigenlijk wel? Kun je vertrouwen op de informatie die zoveel jaar geleden naar buiten is gekomen? Dat was pas tijdens de periode Gorbatsjov. Er kan veel gesjoemeld zijn. In hoeverre kloppen de feiten die wij als nu als waar aannemen echt of zijn ze misschien toch fictief? Misschien is het enige echte feit wel dat de negen jongeren dood zijn?
Dat is de grote vraag en het levert een boeiend verhaal op. Waan of werkelijkheid? Mystificatie of onbetwistbare feiten?
Willemsen speelt met de lezer, maar dat levert een leuk en boeiend spelletje op!
Olivier Willemsen (1980) groeide op in het Brabantse dorp Haps aan de grens met Duitsland. Hij studeerde geschiedenis aan de UvA en werkt nu als tekstschrijver en columnist voor debatcentrum De Balie. Olivier Willemsen debuteerde in 2014 met de roman "Morgen komt Liesbeth'.
ISBN 9789463360418 | Paperback | 192 pagina's |Uitgeverij De Harmonie | maart 2018
© Marjo, 21 mei 2018
Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER
Morgen komt Liesbeth
Olivier Willemsen
‘Vader had ons ooit twee foto’s van een boot laten zien. Een van de witte zijkant met kleine ronde ramen onderin, en aan van de achterkant met daarop een mooie vlag. Hij had geen foto’s van de voorkant gemaakt, want de zon stond die dag verkeerd. De foto’s van de boot bewaarde hij, net als al zijn andere beelden, in zijn fotomappen. Hij bladerde vaak met ons door die albums. Zo liet hij ons de wereld zien. ‘Wie wil er vandaag de wereld zien?’ riep hij dan en voor we het wisten zaten we bij hem op schoot. Bij elke foto vertelde vader een kort verhaal.’
Een romantisch liefdevol verhaaltje. Want straalt er geen liefde uit? Van de vader naar de zoons? Een liefde die beantwoord werd, een gelukkig gezin dus. Niets is minder waar. Het gaat verder:
‘We mochten zijn mappen nooit alleen doorbladeren. Behalve het album met de dieren. Dat album, ons lievelingsalbum, mochten we zonder hem inkijken, en dat deden we elke dag. Vader heeft ze allemaal meegenomen. De fotomappen zijn samen met hem de wereld in verdwenen.’
Er waren beperkingen aan de liefde. En nu is alles weg. Vader is weg. De foto’s zijn weg.
En eigenlijk weet de lezer helemaal niets van de situatie. ‘Wij’ is de verteller, er is sprake van een meervoud, maar nooit wordt verteld wie die wij dan zijn. Het is niet eens bekend of het jongens zijn. Alleen maar ‘wij’. Zij zien de buitenwereld alleen door het raam. Ze kunnen niet naar buiten? Of willen ze niet naar buiten? De telefoon mogen ze niet opnemen, dus buiten’ zal ook wel verboden zijn. Maar waarom dan?
Buiten is waar de Gürtel is, waar sneeuw ligt en de tram rijdt. En waar Liesbeth aan zal komen, want die komt morgen. Misschien eerder, maar reken er maar niet op, heeft ze gezegd. Maar als ze er is, zullen ze zuurkool krijgen en verdwijnen die spijkers uit hun maag. Want ze hebben niets te eten, nog twee pepermuntjes hebben ze. ‘ honger met een frisse adem.’ En beneden op straat draait dat spit rond, met vier kippen erin. Als ze er is, dan zullen ze foto’s van haar maken en overal ophangen. Morgen komt Liesbeth.
De jongens verheugen zich, maar ze hadden haar beter niet binnen kunnen laten, want ze brengt onheil met zich mee. Het verhaal dat volgt speelt zich af in de jaren vijftig van de vorige eeuw, in Wenen en Boedapest.Veel meer feiten zijn er niet, althans niets waar de lezer zich aan vast kan houden. Hoe oud zijn de jongens die vertellen? Aan de ene kant lijken ze naïef, wereldvreemd - niet gek als je nooit buiten komt - maar aan de andere kant zijn ze zo wijs, hanteren ze een volwassen taal. Begrijpen wat er gebeurt, dat doen ze niet. Zodat het voor de lezer ook gissen blijft, hoe het precies zit, maar we hebben wel meer kennis van de boze wereld.
Het verhaal heeft een boosaardig sfeertje, als ‘de grimmige sprookjes waar ze zo van hielden’.
Het is een debuut dat je niet zomaar vergeet, al is het maar om de vreemde strekking van het verhaal. Olivier Willemsen heeft een bizarre fantasie, en houdt er van zijn lezers in het diepe te gooien. Maar schrijven kan hij zeker!
Olivier Willemsen (1980) groeide op aan een sloot in het dorpje Haps nabij de grens met Duitsland. Hij woont in Amsterdam, schrijft verhalen en artikelen, en werkte in het verleden o.a. als tekstschrijver & columnist voor kunst- en debatcentrum De Balie, en voor de Tolhuistuin.
ISBN 9789076174419 | Paperback | 117 pagina's | Uitgeverij Harmonie| september 2014
© Marjo, 11 april 2015
Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER
