Boekenarchief W-X-Y-Z

Eva Weaver

http://www.evaweaver.com

 

altDe poppenspeler van Warschau
Eva Weaver


‘Zonder de jas zou het allemaal niet zijn gebeurd. Aanvankelijk was het alleen maar een getuige een zwarte wollen jas met zes knopen, maar het feit dat er zakken in werden genaaid maakte hem tot een medeplichtige.’


Als in 1939 de Duitsers Warschau overvallen, komen al snel de eerste verboden: Joden mogen niet meer naar de schouwburg, naar musea of naar parken. De dierentuin werd verboden terrein en al snel de school ook. Voedsel ging op de bon, waarbij de toegestane hoeveelheid voor Joden minimaal was. In 1940 krijgen Joden de opdracht hun spullen te pakken en te verhuizen: het getto, een al snel afgesloten deel van de stad waar alle Joden verzameld werden, en waar de nazi’s hun snode plannetjes ver van de Poolse bevolking uit konden voeren. En als de Polen het al wisten, dan deden ze daar niets aan.


De jas is van Mika’s grootvader. Opa heeft er vele geheime zakken in gemaakt waarin hij de meest nuttige dingen stopt, maar vooral – ontdekt Mika – zijn het verblijfplaatsen van poppen. Opa, professor in de wiskunde, weggestuurd van de universiteit, bleek namelijk een nieuwe hobby ontwikkeld te hebben waar niemand iets van mocht weten.
Mika is veertien jaar oud als in 1941 opa op straat wordt doodgeschoten door Duitse soldaten, die er met zijn jas vandoor willen gaan. Daar steekt moeder een stokje voor en vanaf dat moment is de jas als een tweede huid voor Mika. En ontdekt hij de poppenverzameling waar hij nog andere aan toevoegt. Hij gaat al snel optreden voor de kinderen van het weeshuis, op verzoek van Ellie, een meisje dat met haar moeder bij hen in getrokken is.


‘Na die nacht van onrust en visioenen realiseerde ik me hoezeer de poppen mij bezielden met energie, wilskracht en zelfs kruimeltjes blijdschap – goudklompjes in de donkere chaos van het getto. Vanaf die dag ging ik nooit meer naar buiten zonder mijn jas en de poppen en langzaam maar zeker begon er een plan te groeien, als een zaadje dat ontkiemt in het donker, een zaadje dat instinctief weet dat het op een dag door die duisternis heen zal breken, de zonneschijn in en tot zijn werkelijke grootte zal uitgroeien’


Maar er is ook een keerzijde: hij wordt gedwongen om ook voor de Duitse soldaten te spelen. Hij durft het zijn moeder niet te vertellen. Toch zal het haar redding betekenen, zij het tijdelijk. Een van de soldaten vat sympathie op voor Mika, zorgt er voor dat hij te eten krijgt en redt zijn moeder. In ruil daarvoor geeft Mika hem 'de prins', een van de poppen. Voor zijn zoontje. Maar Max, zo heet de soldaat, zal zijn zoontje nog lang niet terugzien: hij moet naar Siberië.
Op een dag wordt het getto ontruimd, de laatste nog niet opgehaalde bewoners worden op transport gesteld. Enkelingen kunnen zich verstoppen en proberen verzet te bieden, Mika en Ellie zijn daarbij. Met de jas en de poppen. Er volgen nog vele angstige avonturen en verschrikkingen, waaronder de opstand van het getto en later de opstand van de bevolking van Warschau.


Het verhaal van Mika en dat van de prinspop worden verteld binnen een raamvertelling: jaren later zijn het de kleinzoon en de kleindochter die de poppen herenigen.
Het verhaal is fictief, maar wel voor een deel gebaseerd op ware feiten. De opstanden hebben echt plaatsgevonden, en de personages zijn deels gebaseerd op bestaande personen. Omdat de feiten van de Holocaust en de Jodenvervolging helaas ook waar zijn, is ook dit fictieve verhaal aangrijpend.


ISBN 9789044338515  | hardcover |336 pagina's |House Of Books| april 2013
Vertaald door AnneMarie Lodewijk

© Marjo, 13 mei  2013

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER