De verdwenen meisjes van Willowbrook
Ellen Marie Wiseman
Aangrijpend, adembenemend, indringend en heel confronterend.
Zomaar een paar woorden die het verhaal dat geschreven wordt in De verdwenen meisjes van Willowbrook proberen samen te vatten. Wat heeft Ellen Marie Wiseman op een boeiende manier de intrieste geschiedenis van Willowbrook, de instelling voor kinderen met een beperking, weten weer te geven. Zoals zij in haar nawoord omschrijft: ‘Hoewel Willowbrook uiteindelijk werd gesloten, is de strijd voor gehandicaptenrechten nog steeds niet gestreden. Wat er in Willowbrook is gebeurd, moet ons eraan herinneren dat we de kwetsbaarsten onder ons meer moeten beschermen en dat elk persoon het recht heeft om te leren en te groeien en – nog belangrijker - om te worden behandeld met vriendelijkheid, respect en compassie.’
Het verhaal begint met het 16-jarige pubermeisje Sage, die onder niet al te fijne omstandigheden opgroeit bij haar stiefvader. Haar tweelingzusje Rosemary is 6 jaar geleden overleden en ook moeder leeft niet meer. Heel puur weet Wiseman de eenzaamheid van Sage te omschrijven, maar ook haar opstandigheid en haar dromen. Als Sage op een dag een gesprek van haar stiefvader opvangt waarin hij tegen een vriend vertelt dat Rosemary vermist wordt, gaat Sage de confrontatie met haar gewelddadige stiefvader aan. Dan hoort ze de onbegrijpelijke boodschap dat haar zusje nog leeft en opgesloten is in Willowbrook State School. Zonder er verder veel bij na te denken, besluit Sage op zoek te gaan naar haar eeneiige tweelingzusje. Eenmaal aangekomen bij Willowbrook blijkt dat niemand gelooft dat zij Sage is, maar zien ze haar allemaal als de vermiste Rosemary:
‘Wat doe je?’ zei ze, terwijl ze zich probeerde los te trekken. ‘Laat me los!’
De verpleger negeerde haar protest. In plaats daarvan hield hij haar nog steviger vast en leidde hij haar naar de deur achter in de wachtkamer. Hij kwam zo dichtbij dat zijn zure adem in haar gezicht sloeg. De man in het colbertje volgde hen. Ze zette zich schrap en probeerde zich los te trekken, maar de verpleger greep haar met twee handen beet en sleurde haar al duwend en slepend naar voren.
‘Stop hiermee!’ schreeuwde ze. ‘Je doet me pijn!’
‘Het komt allemaal goed, juffrouw Winters,’ zei de man in het colbertje. ‘Je bent nu weer terug en je bent hier veilig. Je woont hier, weet je nog?’
Paniek overweldigde de haar en perste de lucht uit haar longen.
‘Nee!’ riep ze, zich verzettend tegen de verpleger. ‘Ik ben Rosemary niet! Ik ben haar tweelingzus! Laat me los!’
Sage wordt opgesloten op de afdeling waarop Rosemary ook zat en maakt daar de meest afgrijselijkste dingen mee.
Ellen Marie Wiseman heeft haar boek gebaseerd op artikelen en boeken die gaan over de afschuwelijke omstandigheden in Willowbrook. De tragische geschiedenis werd begin jaren ‘70 wereldkundig gemaakt door een journalist en had grote gevolgen voor de meer dan 5000 bewoners die onder de meest erbarmelijke omstandigheden hun leven in deze instelling sleten.
Als je begint met het lezen van dit boek, kan je het niet meer wegleggen tot je het uitgelezen hebt!
ISBN 978 90 239 6143 7| NUR 302 | Paperback| 386 pagina’s | Uitgeverij Mozaïek| december 2022
De verdwenen meisjes van Willowbrook is vertaald door Tobya Jong.
© Els ten Voorde, 10 januari 2023
Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER
De brekerjongens
Ellen Marie Wiseman
In dit boek maken we via Emma Malloy kennis met de wereld van de mijnwerkers woonachtig in het Amerikaanse mijnstadje met de toepasselijke naam Coal River. Het is 1912 en de voorzieningen en werkomstandigheden voor de arbeiders zijn nog erbarmelijk. De mijngangen zijn slecht onderhouden en staan constant op instorten, wat ook regelmatig gebeurt. Zelfs kinderen worden ingezet bij de levensgevaarlijke breker, de machine die brokken kolen in fijnere stukken breekt. En dat terwijl het bij wet verboden is om kinderen onder de twaalf jaar in dienst te nemen.
De negentienjarige Emma, die na het overlijden van haar ouders noodgedwongen bij haar welgestelde tante Ida en oom Otis moet wonen, vindt het afschuwelijk wat ze allemaal ziet. De gierige oom en tante laten Emma werken in de winkel waar de mijnwerkers verplicht zijn al hun boodschappen te doen. Een vergoeding ontvangt ze daarvoor niet, ze zijn al veel te veel geld kwijt aan Emma vinden ze.
In de winkel worden belachelijk hoge prijzen voor de goederen gevraagd. De meeste mensen kunnen die bedragen niet betalen en moeten zonder voedsel de winkel weer verlaten. Emma heeft erg te doen met de straatarme vrouwen die zich in allerlei bochten wringen om hun kinderen toch in leven te kunnen houden. Soms zelfs vergeefs want er komen veel brekerjongens om of ze raken gehandicapt.
Het is vooral het lot van deze jongens die Emma zich aantrekt. Ze probeert hun situatie te verbeteren zodat niet zoveel kinderen een akelige of geen toekomst zullen krijgen. Emma heeft daarvoor in het geheim contacten gelegd met de arbeiders en ze probeert ook op een slinkse manier de schulden van de mijnwerkers weg te werken. Ze verzameld verder stiekem voedsel uit de voorraden van haar tante en oom en laat 's nachts voedselpakket achter voor de allerarmsten wat haar overigens flink in de problemen brengt.
Inmiddels heeft Emma ook de aantrekkelijke mijnwerker Clayton ontmoet die bij haar oom en andere bazen bekend staat als oproerkraaier, maar het enige dat Clayton wil, is gerechtigheid en dat is precies wat Emma ook voor ogen heeft...
Doorheen bovenstaand verhaal loopt als rode draad de gevolgen van het lang geleden overleden kleine broertje van Emma, iets waar zij de huidige plaatselijke notabelen verantwoordelijk voor houdt.
De stijl van deze roman is een mengeling van het werk van Danielle Steel, schrijfster van romantische boeken, en Catherine Cookson, schrijfster van streekromans waarin meestal een misstand aan de kaak gesteld wordt. Het boek leest heel vlot weg en voor de liefhebbers van bovenstaande schrijfsters is het een uitstekend boek. Maar sommige dingen zijn wel erg voorspelbaar en zelfs een beetje op het randje van onwaarschijnlijk. Toch heeft Ellen Marie Wiseman wel goed de sfeer weten te raken rond het zware leven en de misstanden bij het werk van de mijnwerkers zonder al te zwartgallig te zijn. Ze legt goed uit welk werkzaamheden de arbeiders moesten verrichten, hoe de breker werkt en waarom het werk zo gevaarlijk is. Het zijn vooral de misstanden daaromheen die de nadruk krijgen. De kloof tussen arm en rijk is enorm. De tegenstelling tussen egoïstisch winstbejag en empathisch met elkaar meeleven is eveneens groot. Persoonlijk had ik echter - ondanks het in feite serieuze onderwerp - wat meer psychologische diepgang in het verhaal willen zien.
ISBN 9789029726733 | Paperback | 366 pagina's | Uitgeverij Kok | augustus 2017
Vertaald door Roelof Posthuma
© Dettie, 24 augustus 2017
Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER
Wat ze achterliet
Ellen Marie Wiseman
‘Het spijt me,' zei de arts. ‘Ooit zul je begrijpen dat dit het beste voor je is.’
Er zijn meer mensen die denken te weten wat het beste is voor Clara Cartwright, enige dochter van een tirannieke vader en gevoelloze moeder. Zij hadden nooit veel aandacht voor hun dochter, maar na de dood van haar broer William, was dat nog erger geworden. Om leuke dingen te kunnen doen met vriendinnen moet ze liegen, en helaas beseft ze niet op tijd dat haar vriendje Bruno thuis voorstellen niet het beste was wat ze kon doen. Haar ouders zien hem niet eens staan en hebben de verloving met de zoon van een zakenpartner al geregeld. Als Clara, dan 18 jaar oud, zich daar tegen verzet, laat haar vader haar opnemen in een particuliere inrichting voor geesteszieken.
De Beurs stort in, haar vader verliest zijn geld en Clara wordt overgeplaatst naar een eenvoudige staatsinrichting. Nooit krijgt ze bezoek, ze moet van de dokter horen wat haar vader voor haar beslist. Maar ze is zwanger, van Bruno. Zowel haar vader als de dokter geloven haar niet. Willen haar niet geloven. ’Bruno bestaat niet.’
Hun conclusie is dat ze last moet hebben van wanen. En daar krijgt ze behandelingen voor. Haar kind wordt in de psychiatrische inrichting Willard State Asylum geboren en na enkele weken bij de moeder weggehaald.
Deze verhaallijn speelt in de jaren net voor de Tweede Wereldoorlog, in Amerika. Willard State en het beschreven bijbehorende terrein bestaat echt. Ook de behandelingen, zoals Clara en vele anderen die krijgen werden echt toegepast. De rest is fictie, zoals ook de tweede verhaallijn verzonnen is.
In onze tijd is de zeventienjarige Izzy na vele omzwervingen terecht gekomen bij het echtpaar Peg en Henry. Ze durft zich er niet veilig te voelen en gaat er van uit dat ze op haar achttiende, als ze immers officieel volwassen is, haar eigen weg zal moeten gaan zoeken. Izzy’s moeder heeft haar vader doodgeschoten, toen Izzy zeven jaar oud was. Haar moeder werd tot levenslang veroordeeld, en kon alleen maar brieven schrijven aan haar dochter. Izzy ging nooit op bezoek, en las ook de brieven niet. Zij was kwaad, voelde zich in de steek gelaten.
Peg en Henry werken in een museum en wonen niet al te ver van Willard. Zo komt het dat Peg toestemming krijgt om er rond te gaan neuzen. Met behulp van oude dossiers wil ze proberen het verhaal van het nu leegstaande Willard te achterhalen en de slachtoffers van een achterhaald systeem alsnog erkenning te geven. Izzy helpt mee, en stuit op het dossier van Clara. Met dagboek. Izzy beseft dat het verleden van Clara overeenkomsten vertoont: een jeugd die niet normaal verliep met ouders die geen kinderen verdienden. Als ze ontdekt dat er een kind geweest moet zijn, wil ze weten hoe het afgelopen is met moeder en kind. Ze krijgt daarbij de hulp van Ethan, een jongen die ze er aanvankelijk van verdenkt een grote pestkop te zijn.
Om en om worden de verhalen van Clara en Izzy verteld, tot ze in elkaar grijpen, hetgeen voor Izzy die intussen achttien geworden is, nogal wat gevolgen heeft.
Een meeslepend verhaal, waarbij de lezer soms makkelijk kan raden wat de volgende wending zal zijn, maar toch heel authentiek overkomt.
Ellen Marie Wiseman (Three Mile Bay, New York) besloot haar hart te volgen en met schrijven te beginnen. Haar droom kwam uit met het verschijnen van 'De pruimenboom', dat in Nederland lovend werd ontvangen.
Wat Ze Achterliet laat zien hoe het leven er in een psychiatrische inrichting van rond 1930 aan toe ging. Wiseman heeft, zo vertelt ze in haar nawoord, geput uit o.a. “The lives they left behind: Suitases from a State Hospital Attic'
ISBN 9789029725309 | paperback | 352 pagina's | Uitgeverij Voorhoeve | augustus 2016
Vertaald uit het Engels door Roelof Posthuma
© Marjo, 20 februari 2017
Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER
