De blikman
Sarah Winman

Dora Judd is getrouwd met de dominante Leonard. Braaf doet ze het huishouden, en zorgt voor haar man. Ze vergeet haar eigen dromen en leeft haar leven in de schaduw.
Maar het zijn de jaren vijftig, een vrouw deed dat nu eenmaal. Het is heel bijzonder als op een dag Dora tegenstand biedt aan haar man: als ze een prijs wint in de loterij kiest ze de reproductie van een schilderij van Vincent van Gogh, en hangt het tegen de wil van haar man op in de woonkamer met de woorden:

‘Dit schilderij ben ik. Je raakt het niet aan, je respecteert het. Vanavond verhuis ik naar de logeerkamer.’

Het blijft hangen. Niet dat het iets verandert. Ellis wordt geboren, en zolang zijn moeder leeft is hij in staat zijn droom te volgen. Hij wil tekenen, schilderen misschien. Maar op de dag dat zij sterft is het gedaan. Hij moet in de autofabriek gaan werken waar zijn vader ook werkt.

Een sprong in de tijd, het is 1996. We lezen dat Ellis niet de kracht had om uit te breken. Hij werkt nog steeds in de autospuiterij, hij is de ‘blikman’, degene die kan uitdeuken als de beste.
Hij is nu weduwnaar. Geen kinderen. Alleen zijn werk, dat hij ’s nachts doet, waarna hij de dag met moeite doorkomt. En hij denkt aan het voorbije leven. Hoe hij bij Mabel terechtkwam en diens kleinzoon Michael leerde kennen. Hij herinnert zich hun vriendschap, een intense diepe vriendschap waar desondanks een eind aan kwam. Lag het aan Annie, de vrouw die in hun beider leven een grote rol speelde en die uiteindelijk met Ellis trouwde?
Langzaam wordt het verleden uit de doeken gedaan, lezen we hoe het af liep met de drie mensen die ooit zo verknocht waren: Ellis, Michael en Annie.

Het verhaal wordt niet chronologisch verteld. Er zijn twee delen, met eerst Ellis als vertelperspectief, dan is er het dagboek van Michael, en tot slot een kort woordje van Ellis.
Een melancholische haast tragische roman, over mensen die moeite hebben met de liefde. Wat precies de rol is van de reproductie die steeds opduikt?
Het staat misschien voor een daad van verzet, verzet tegen de heersende en soms verstikkende normen en waarden de decennia waarin het verhaal speelt. Zelfs al veranderen die normen, er blijven taboes bestaan, die nog steeds kunnen verstikken. Er is kracht nodig om dan toch je eigen keuzes te maken, het is de vraag of Ellis en Michael die kracht in zich hadden.

Een mooie roman die een van de grote levensvragen stelt, en daardoor de lezer weet te raken. De vrijheid die ooit lonkte, kunnen we dat aan? Kunnen we de juiste keuzes maken? Weet je eigenlijk ooit wel wat juist is?

ISBN 9789492086785 | Hardcover | 192 pagina's | Uitgeverij Orlando | juli 2018
Uit het Engels vertaald door Miebeth van Horn

© Marjo, 27 oktober 2018

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER

De blikman
Sarah Winman

In dit prachtige boek vormt een reproductie van een schilderij van Van Gogh de rode draad door het verhaal.

1950. De zwangere Dora wint namelijk dit schilderij tijdens een kerstloterij. Ze is de eerste die uit alle prijzen mag kiezen. Haar man roept dat ze de fles whiskey moet nemen. Maar voor Dora vertegenwoordigt het schilderij alles waar ze naar verlangt. Vrijheid. Keuzemogelijkheden. Schoonheid. Dus kiest ze het schilderij. Haar eerste daad van verzet. Haar man is razend. Zij heeft hem voor zijn gevoel in het openbaar voor schut gezet. Maar diezelfde avond hangt Dora het schilderij op in hun troosteloze huiskamer en ze waarschuwt haar man: "Dit schilderij ben ik. Je raakt het niet aan, je respecteert het."

Zesenveertig jaar later treffen we, peinzend liggend in zijn bed, Ellis aan, de zoon van Dora. Op zijn slaapkamer staat een foto van drie mensen, twee mannen en een vrouw. Aanvankelijk vermoed je dat het Ellis met zijn vader en moeder zijn. Maar in de loop van het zeer ontroerende, aangrijpende verhaal kom je er achter wie daar op afgebeeld staan. Ellis overdenkt zijn leven, heeft heimwee naar vroeger, naar de tijd dat alles nog goed was. 

In flashbacks lezen we over de jeugd van Ellis. Vader werkt in de autofabriek, ze wonen in Oxford. Het huwelijk tussen Dora en Len is niet gelukkig. Het schilderij is nog steeds belangrijk voor Dora 'het bood haar uitzicht op een leven vol kleur en verbeeldingskracht, ver weg van de grijze fabrieksdageraad.' Ze bloeit dan ook helemaal op als de twaalfjarige Michael, de kleinzoon van Mabel - de eigenaresse van de groente- en fruitwinkel - in hun leven komt. Michael weet alles van Van Gogh! Hij is net zo gek als zij van het schilderij. Maar niet alleen Dora bloeit op, ook haar zoon is blij met Michaels komst. De jongens zijn binnen de kortste keren bevriend en raken onafscheidelijk. Ze beleven een gouden tijd. En als het noodlot toeslaat blijkt dat de vriendschap tussen de twee jongens uitgegroeid is tot meer dan vriendschap.

We lezen hoe de bijzondere, liefdevolle relatie tussen Ellis en Michael verloopt. Het is een tere, onzekere, prachtige vriendschap met een extra lading. Michael is de zon, de lichtbrenger en Ellis de bedachtzame volger. Maar helaas de vriendschap blijft door allerlei omstandigheden niet zoals hij is. Tien jaar later is Ellis getrouwd met Annie. Michael woont niet meer in Oxford. Het schilderij hangt niet meer in het huis van Dora, maar het zal later toch terugkeren in Ellis' leven en opnieuw zijn invloed laten gelden.

In haar eigen, mooie, zeer invoelende stijl, vertelt Sarah Winman het verhaal over de twee mannen. Hoe enorm hun prille en zuivere liefde van invloed was op hun latere leven en hoe apart en teder hun band was. Aanvankelijk lezen we alleen het verhaal vanuit Ellis maar later schakelen we over naar Michael en weten we hoe zijn - rauwe - leven verlopen is en hoe hij de tijd met Ellis ervaren heeft. Het verhaal eindigt weer bij Ellis. De afloop is licht verrassend.

Doorheen het verhaal over de twee mannen heeft de schrijfster ook de tijdsgeest van de jaren vijftig en zestig op een mooie manier verweven. Ze schildert met haar woorden fraaie beelden van de mensen, de straten, en de verdere omgeving. 

Het is een boek dat je vanaf de eerste bladzijde meesleept het verhaal in en pas loslaat tot de laatste punt op de laatste pagina. Een boek waar je niet teveel over moet vertellen maar gewoon tot je moet nemen. Kortom, een boek om te koesteren. In één woord: prachtig!

ISBN 9789492086785 | Hardcover | 192 pagina's | Uitgeverij Orlando | juli 2018
Prachtig vertaald door Miebeth van Horn

Dettie, 8 september 2018

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER

Deze recensie maakt deel uit van een blogtour, zie:

charlottesboeken.blogspot.nl
https://indeboekenkast.wordpress.com
www.boeklovers.wordpress.com
www.theonlymrsjo.nl
www.tessaheitmeijer.com
www.leestafel.info
www.graaggelezen.blogspot.com
www.metdeneusindeboeken.blogspot.com
www.valeriesboekenwereld.wordpress.com
www.newordorder.nl
www.deleesclubvanalles.nl
www.biancaschrijft.nl

Het laatste jaar van Marvellous Ways
Sarah Winman

Wie in Cornwall geweest is, herkent het landschap en de bijbehorende sfeer onmiddellijk.
In die haast sprookjesachtige, maar van alle gemakken verstoken omgeving woont de oude vrouw, Marvellous Ways. De dorpelingen dulden haar, maar vinden haar en haar eigenaardige manier van leven op zijn zachtst gezegd vreemd, zoals ze bijvoorbeeld iedere dag het water induikt om op dat eiland in de ruïne van een kerk een kaars aan te gaan steken.

Het is 1947, het land en zijn bevolking herstelt van twee oorlogen, die allebei impact hebben gehad op het leven van Marvellous. 89 is ze nu, maar ze is nog niet klaar om te vertrekken uit dit aardse bestaan. Dat voelt ze, zoals ze zoveel dingen aanvoelde of gewoon wist.
Ze wacht. En hij komt.

Francis Drake, 22 jaar oud, heeft het nodige meegemaakt in Frankrijk, als soldaat. Op een van de laatste dagen daar heeft hij een stervende soldaat, die hij nauwelijks kende, beloofd een brief te bezorgen bij de vader van de jongen. In Cornwall. Hij zal dat ook doen, maar hij heeft niet echt iets of iemand om bij terug te komen in Engeland, en besluit eerst nog Frankrijk door te trekken.
Als hij dan toch terug is in Londen, een kapotgeschoten stad, komt hij zijn jeugdliefde tegen, Missy. Maar zij beantwoordt zijn liefde niet, en zwaar terneergeslagen gaat hij op zoek naar de geadresseerde van de brief.
Hij is de man die arriveert bij Marvellous. Een jonge man, nog maar aan het begin van zijn leven, en zij, een oude vrouw, aan het einde. Wat moeten deze mensen met elkaar?

Een zeemeermin, krabben en oesters, pruimenbrandewijn en verhalen, ze vormen de achtergrond van Het laatste jaar van Marvellous Ways. Het is een onherbergzame streek waar de twee zich bevinden met veel regen en kou, hetgeen de sfeer duidelijk mede bepaalt. Maar het is vooral een verhaal in een prachtige taal, met hulde voor de vertaler die dit over heeft weten te brengen!

‘Er knabbelt licht aan de onderkant van de hemel’

‘De aanblik stemde haar treurig, omdat ze op sommige dagen dacht dat dat precies was wat haar geest aan het worden was: een doorboorde romp.’

‘Hij had er toen niet goed uitgezien, maar mensen hadden hem met heldendaden bekleed en dat soort kleren waren te felgekleurd om de vodden de vodden van de ellende daarachter zichtbaar te laten zijn.’

‘Marvellous werd ineens losgewrikt uit de ouderdom als een zaaiaardappel uit de vertrouwde gerieflijkheid van het donker.’

‘Een keer was ze zo dom geweest om de twijfel binnen te noden. Ze zaten op het bed en zij vroeg de twijfel waarom hij er was, en de twijfel zei: Dat weet je best.‘

Personifiëren zoals hier doet Winman vaak, en dat versterkt de magie. Ook vertelt ze niet chronologisch, maar maakt gebruik van flashbacks, en laat de personages verhalen vertellen zodat het verhaal zich langzaam ontwikkelt en de lezer rustig geniet.
Zoals het debuut van Sarah Winman (toen God een konijn was) al beloofde, heeft deze roman opnieuw die prachtige stijl, en is de sfeer magisch en sprookjesachtig. Het is een genot om deze boeken te lezen, en we willen alleen maar meer …

Sarah Winman (46) groeide op in Essex. Ze volgde een acteursopleiding en speelt sindsdien in het theater, in films en in televisieseries. Ze speelde onder andere in The Discovery of Heaven, met Jeroen Krabbé. Momenteel woont Sarah Winman in Londen.

ISBN 9789492086402| paperback | 336 pagina's | Orlando |oktober 2016
Vertaald uit het Engels door Miebeth van Horn

© Marjo, 8 augustus 2017

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER

Toen god een konijn was
Sarah Winman 

Eleanor Maud, in het kort Elly, vertelt het verhaal van haar leven, en neemt en passant ook even de geschiedenis mee. Ze wordt geboren in 1968, een roerig jaar, zoals Elly’s leven ook een leven zal worden waarin veel gebeurt. Niet alles even leuk.
Elly is een intelligent kind, dat het leven op school niet altijd ziet zitten. Als ze moet verhuizen naar Cornwall, omdat haar ouders, die zich niet al te veel om hun kinderen bekommeren, hun droom in vervulling zien gaan, blijft ze op de nieuwe school een buitenstaander en spijbelt ze nog meer.
Als haar ouders een Bed & Breakfast beginnen komt de excentrieke Arthur in haar leven. Hij neemt haar opvoeding ter hand.
Ze mist haar vriendin Jenny Penny ontzettend. Jenny Penny die zo totaal anders is, met haar warrige bos haar waardoor ze altijd en eeuwig te laat komt; haar eigenaardige moeder met steeds weer andere vrienden; Jenny die zomaar een penny vanonder het  vel van haar arm tevoorschijn haalt met een datum uit de toekomst erop. Jenny Penny die gedurende een lange periode vrijwel uit haar leven verdwijnt, om daarna weer op te duiken.

Het boek is opgedeeld in twee delen, twee perioden waarin Jenny een rol speelde in Elly’s leven:
In deel een zijn ze kinderen, en leven te midden van bijzondere mensen. Elly heeft een lesbische tante, die in de showbis verkeert. Er is een joodse buurman, en natuurlijk is er een konijn. Maar bovenal is er haar vijf jaar oudere broer, Joe. Hij zorgt voor haar, maar ook hij heeft zo zijn geheimen.
Elly heeft grote behoefte om normaal gevonden te worden ‘ik wil niet dat ander mensen weten dat ik anders ben.’ Maar het anders zijn komt niet alleen van de mensen die haar omringen, ook Elly is anders. Haar open houding ten opzichte van het leven komt haar duur te staan.
In het tweede deel is ze 27. Jenny Penny, uit het zicht verdwenen, komt weer terug. Ze heeft heel wat meegemaakt. Joe heeft zijn leven een eigen draai gegeven en woont in New York. Elly is journaliste, althans dat probeert ze te zijn. Maar er zijn paniekaanvallen, ze zit niet lekker in haar vel. Gelukkig is Tante Nancy er om haar te steunen. Ze zal haar nodig hebben als het boek ten einde loopt in nog een roerig jaar: 2001.

Er gebeurt ontzettend veel in dit boek en alleen daarom is het al meeslepend en boeiend. Er is tragedie en geluk, liefde in alle soorten, ook in duistere vormen. Het is deels een coming-of-ageverhaal, er is een magisch tintje, het is het verhaal van de band tussen twee vriendinnen, maar vooral van die tussen broer en zus.
Maar Sarah Winman schrijft ook nog erg mooi.

‘Ik lag op de bank te rillen tot de nacht naast me kwam liggen en de maan worstelde om zich een weg door het wolkendek te banen. De bladeren gaven het niet op en bleven koppig hangen in de plotselinge kilte die op de zonsondergang volgde; ze weigerden nu al te vallen – in elk geval niet vannacht.’

‘Geloof jij in God, Arthur?’ vroeg ik, terwijl ik het laatste stuk taart opat.
’Of ik in een oude man met een witte baard geloof die op de wolken zit en over ons stervelingen oordeelt met een ethische code tussen de een en de tien? Goeie God, nee, lieve Elly, dat doe ik niet! Met mijn smoezelige voorgeschiedenis zou ik dan al jaren geleden uit het leven moeten zijn heengezonden. Maar geloof ik in een mysterie, het onverklaarbare fenomeen van het leven zelf? Dat grotere iets wat het onbetekende in ons leven belicht, dat ons iets geeft om naar te streven en de nederigheid om onszelf de mantel uit te vegen en opnieuw te beginnen? Dan is het antwoord ja. Dat is de bron van de kunst, van schoonheid, van liefde, en biedt de mensheid de ultieme goedheid. Dat is wat mij betreft God. Dat is wat mij betreft leven. Daar geloof ik in.’
Ik luisterde opnieuw naar de klok die me over de golven fluisterend toeriep. Ik likte mijn vingers af en verfrommelde de folie tot een bal.
’Denk je dat een konijn God kan zijn?’ vroeg ik terloops.
‘Er is absoluut geen enkele reden waarom een konijn niet God zou kunnen zijn.’

ISBN 9789022959923 | Paperback | 320 pagina's | Orlando | september 2011
Vertaald uit het Engels door Miebeth van Horn

© Marjo, 5 augustus 2011

 Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER!

Toen god een konijn was
Sarah Winman

Orlando Uitgevers heeft een goede neus voor het ontdekken en uitgeven van prachtige romans.

Toen god een konijn was vertelt over het leven van Elly en haar onverbrekelijke band met haar broer, haar ouders en haar vrienden. Elly is een gewoon Engels meisje met liefhebbende ouders, een geweldige oudere broer en goede vrienden. Enkele grote thema's spelen een belangrijke rol in het boek, zoals homosexualiteit, vriendschap, liefde, ziekte, verlies en religie. Maar Sarah Winman weet het zo te presenteren dat deze  als terloops in het verhaal meegenomen worden. Ze maken gewoon deel uit van het leven van Elly zonder haar als onder een loodzware deken te verpletteren. Door de lichte, soms zelfs hilarische maar ook onverbloemde manier van beschrijven leest Toen god een konijn was als een gestroomlijnd verhaal dat je niet weg kunt leggen. Het ene moment kijk je als lezer glimlachend toe hoe Elly door het leven buitelt; het andere moment leef je met haar mee wanneer droeviger omstandigheden haar raken. En altijd is daar haar onverbrekelijke band met haar broer.

De hoofdpersonen in het boek figureren allemaal als satellieten rondom Elly. Haar broer en zijn vriend Charlie; haar vriendin Jenny Penny met het onhandelbare haar waardoor ze altijd en overal te laat komt (of gebruikt ze die smoes om haar onzekerheid te maskeren?) en die later om onduidelijke redenen het contact verbreekt; haar lesbische tante Nancy die een oogje op haar moeder heeft, hun vaste gast Arthur die permanent de cottage naast hun huis bewoont en natuurlijk haar ouders die op onconventionele wijze hun Bed & Breakfast runnen omdat ze toch geld genoeg hebben en liever een goed thuis voor hun gasten scheppen. 
Alles wordt beschreven tegen de achtergrond van ware gebeurtenissen die de wereld hebben geschokt; zoals van de studenten die in 1968, het geboortejaar van Elly, in Parijs de straat opgingen, via de moord op John Lennon en de dood van prinses Diana, tot de schokkende aanslagen op de Twin Towers, waarvan de gevolgen een directe impact hebben op de familie van Elly.

Door de intrigerende titel was ik al nieuwsgierig naar het boek en ik ben heel blij dat ik het heb gelezen. Een mooie, sterke roman over een mooie, sterke familie.

Sarah Winman is actrice en heeft in het theater, in films en in televisieseries gespeeld. Met Toen god een konijn was heeft ze daarnaast een prima visitekaartje als auteur afgegeven.

ISBN 9789022959923 | Paperback | 320 pagina's | Orlando | september 2011
Vertaald uit het Engels door Miebeth van Horn

© Joanazinha, 5 september 2011

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER!