Een nieuw begin
Indiaanse legende over moed en wijsheid
Velma Wallis

De winter in de poolstreek van Alaska is dat jaar extreem streng. De leden van de Het Volk (Athabaska-stam) zijn uitgeput en er is niet genoeg voedsel voor iedereen. De sfeer in de Indiaanse stam is daardoor gespannen, iedereen wil de winter overleven. Besloten wordt om de twee oude nomadenvrouwen, Sa' (75) en Ch'idzigyaak (80) achter te laten. De vrouwen houden de tocht naar gebieden waar voedsel te vinden is teveel op. Bovendien scheelt het weer twee monden om te voeden. Het is gebruikelijk om dit te doen, de oude vrouwen hebben het al eerder zien gebeuren maar hadden nooit verwacht dat zij ook eens aan de beurt zouden zijn. De dochter en kleinzoon van Ch'idzigyaak hebben erge moeite met deze beslissing maar weten dat ze er niets tegenin kunnen brengen. Bovendien kan dan, als ze ageren, de toch al zo gespannen sfeer omslaan in opstand en gewelddadigheden. Mogelijk moeten dan ook de dochter en de zoon achterblijven.
Wat niemand weet, is dat het opperhoofd het zelf ook verschrikkelijk vindt, hij mag de twee oudjes graag. Bovendien, ook al konden zij fysiek niet meer goed meekomen met de groep, hadden zij zeker nog een functie in de stam, ze waren o.a. zeer bedreven in het looien van huiden en kleding maken.  De kleinzoon legt stiekem een kapmes voor de vrouwen neer, de dochter zorgt voor een dikke bundel babiche (dikke repen elandenhuid).
De vrouwen mogen hun tent, huiden, kookgerei en verdere bezittingen behouden wat al vrij uniek is. Meestal werd alles meegenomen, elk attribuut kon gebruikt worden en vaak behielden achtergelaten vrouwen alleen de kleren die zie aan hadden.
Compleet verbijsterd zien de twee oude vrouwen Het Volk verder trekken. Gelukkig ontstaat er in Sa's binnenste een enorme overlevingsdrang. Ze loopt naar Ch'idzigyaak en zegt:

'We kunnen hier op onze dood gaan zitten wachten, lang zal het niet duren... Onze tijd om deze wereld te verlaten hoeft nog lang niet te komen, zei ze er vlug achteraan toen haar vriendin met ogen vol paniek naar haar opkeek. 'Maar we zullen sterven als we hier blijven zitten afwachten. Dat zou bewijzen dat ze gelijk hebben, dat we hulpeloos zijn.
Ja, op hun manier hebben ze ons ter dood veroordeeld! Zij denken dat we oud en nutteloos zijn. Ze vergeten dat ook wij het recht hebben verdiend om te leven! Dus zeg ik: als we al moeten doodgaan, vriendin, laten we dan strijdend en niet zittend sterven.

En zo gebeurt het, deze wijze, vurige woorden geven ook Ch'idzigyaak weer wat moed. Ze sprokkelen hout, maken van de babiche strikken en vangen daarmee konijnen. Sa' vangt een eekhoorn. Ze maken ook sneeuwschoenen van wilgentakken en babiche. Gelukkig lag er nog smeulend houtskool in het kamp zodat vuur hebben en eveneens weten ze de middelen om de smeulende kooltjes te bewaren.
In hun lange leven hebben ze namelijk veel geleerd en weten dat nu goed toe te passen. Hun grootste probleem is hun stijve lijf. Ze weten dat ze verder moeten trekken en Sa weet een plek waar vermoedelijk voldoende voedsel te vinden is. Ze pakken hun boeltje en de lange tocht begint... Met veel pijn en moeite bereiken ze die plek en weten de strenge winter het hoofd te bieden. Als de lente aanbreekt leggen ze voorraden aan en preparen ze huiden en maken kleding, wanten en schoenen zodat ze de volgende winter ook weer door zullen komen. Ze missen Het Volk vreselijk maar het is zoals het is, totdat ze de volgende winter hun naam horen roepen...

Een heel bijzonder verhaal gebaseerd op een indiaanse legende. Velma Wallis (1960) is een indiaanse die behoort tot de stam van de Athabasken. Na haar middelbare schooltijd verliet ze haar ouderlijk huis en ging ze in een jachthut wonen. Ze voorziet in haar onderhoud door te jagen, te stropen en te vissen. Ze is getrouwd en heeft drie dochters.  In de inleiding vertelt Velma  dat het verhaal komt uit een tijd lang voor de komst van de westerse cultuur, en is doorgegeven van generatie op generatie, van persoon aan persoon, aan haar moeder en daarna aan haar.
Mooi verhaal, dat laat zien dat er altijd meer kracht in iemand schuilt dan ze van zichzelf weten of verwachten.

ISBN 9789045005201 Paperback 112 pagina's Uitgeverij Atlas februari 2008
Vertaald door Ingrid Klijnveld Eerder verschenen (1994) onder de titel Twee oude vrouwen

© Dettie, 30 januari 2013

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER!