De eerste priesteres
Jacqueline Zirkzee

Langs de rivieren de Tigris en de Eufraat in wat nu het zuiden van Irak is, zijn er ook voor de tijd van de Sumeriërs (rond 4000 v.Chr.) groeperingen mensen geweest. Het oudste schrift dat ooit terug gevonden is, is het spijkerschrift van de Sumeriërs, maar waar een schrift ontstaat wordt taal gesproken. Waar mensen met elkaar communiceren, vertellen zij verhalen. Verhalen zijn een onderdeel van beschaving, met een verhaal kun je de wereld zoals je die kent uitleggen. In die verhalen vinden we een verhaal terug over een overstroming. Rond 5600 voor Christus steeg de zeespiegel in de Middellandse Zee en veroorzaakte een doorbraak naar de Zwarte Zee.

Jacqueline Zirkzee begint haar verhaal daar, bij de overstroming. Als het water komt, neemt die veel dorpelingen uit het Dorp van de Reiger met zich mee. Anu, de stamleider helpt zijn moeder, de ziener van het dorp, als ze vluchten. Zijn kinderen, Inanna en haar tweelingbroer Eridu, en nog enkele anderen weten zich in veiligheid te brengen. Sommigen geven Eridu de schuld van hun rampspoed. Een tweeling is toch al iets wat tegen het gewone in gaat, en dan ziet hij er ook vreemd uit met zijn hoge voorhoofd en hij heeft last van toevallen.

De moeder van de tweeling is bij de geboorte overleden zodat de kinderen opgevoed werden door hun grootmoeder. Inanna zal haar opvolgen, maar zij is nog geen vrouw als grootmoeder sterft. En ze vindt trouwens ook dat haar broer een betere ziener is. Als Nima hun vader overhaalt een verbintenis met haar aan te gaan eist zij, behalve dat ze geaccepteerd wordt als ziener, dat hij zijn kinderen opgeeft. Dat doet hij niet, maar als hij even daarna sterft, wordt Eridu in een kooi gestopt.

Omdat het leven niet goed is, en ze honger hebben, nemen enkele mannen het besluit er op uit te trekken om een betere plek te vinden maar zij blijven lang weg. Wel komt er een groep herders, vertegenwoordigers van de stam van de Gehoornde God, een stam van nomaden. Waarom zijn zij bereid ze tweeling met hen mee te voeren?

Het leven blijkt er niet gemakkelijker op te worden, maar Inanna en Eridu vinden na een reeks beproevingen hun weg, en een plek binnen de stam van de Gehoornde God. Inanna wordt de zieneres van de stam, haar ervaringen en beproevingen leiden tot bepaalde ideeën.

‘Ze vroeg zich af of dit het weten was dat niet in woorden paste, waarover Eridu had gesproken. Een weten dat ook zij ooit in zich gedragen had, maar was vergeten, kwijtgeraakt, door alles wat de buitenwereld van haar vroeg naarmate ze ouder werd. Als kind kende ze het geluid van de reiger die een kikker verschalkte, Als het riet ritselde, wist ze of er een vogel in zat of een knaagdier. Van veraf kon ze zeggen van wie de stemmen waren die de liederen onder het werk zongen. Wat het zoiets, als het weten hoe iemand van wie je houdt, dor een enkele blik op zijn gezicht of de warmte van zijn anderen? Een weten van de ziel?’

In een visioen zien Inanna en Eridu hetzelfde: een heuvel met een gebouw erop. Ze zullen naar de goden reiken door zelf een hoogte te maken. De anderen accepteren haar zeggingskracht: de eerste priesteres is geboren. Ten koste van haar eigen dromen, zal ze haar mensen leiden.

Naast een spannend verhaal over mensen uit lang vervlogen tijden, geeft dit historische verhaal ook een inkijkje in hoe het idee van een heiligdom zoals wij dat kennen ontstaan zou kunnen zijn. Tegelijk met de ontwikkeling van de mens zijn sociale contacten ontstaan. Er werd gecommuniceerd, met gebaren, later met taal, en weer later met het schrift. Waar ideeën groeien groeit de tweespalt mee, want geen mens is gelijk. Er ontstaan meningsverschillen, maar over één ding waren ze het wel eens: rondom de mens was de natuur, die machtiger was dan de mens. Zo ontstond het idee van goden. En die moet je te vriend houden.

Het boek doet wat een goede historische roman moet doen: nieuwsgierig maken. Naar Ur en Eridu, de tweelingsteden in de oudheid, waar Inanna en Eridu zich vestigden. Naar de Sumeriërs, en hun cultuur.

Jacqueline Zirkzee is schrijfcoach en historicus. Dit idee ontstond naar aanleiding een nieuwe ontdekking:  de Sumeriërs - een prehistorische beschaving in Mesopotamië - waren niet de eerste beschaving, maar wel de eerste waar geschreven geschiedenis van bewaard is gebleven. Onder dikke lagen klei werden nog oudere nederzettingen gevonden van oudere beschavingen.

ISBN 9789078905967 | Paperback | 372 pagina's | Uitgeverij De Brouwerij/Brainbooks | januari 2020 (nieuwe uitgave)

© Marjo, 25 januari 2019

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER