Manieren om naar huis terug te keren
Alejandro Zambra

Dit boek heb ik op verzoek van Dettie gelezen en zelf noem ik zo'n boek altijd een flardenboek. Het boek Eerst een huis  van Cathelijn Schilder was ook zo'n soort boek. De hoofdstukken lijken weinig samenhang te hebben, maar de zinnen die geschreven worden, zijn wel vaak bijzonder en mooi. Meer een soort poëzie dan romanvorm.
Ik dacht aanvankelijk dat het om een trilogie ging, omdat Zambra schrijft over de 'roman van de ouders' waarin zij leven, maar dat is niet zo. De boeken van Zambra staan op zichzelf.

Wat ik uit dit boek haal is dat de 'roman van de ouders' de tijd is van het regime van Pinochet. De secundaire personages zijn de kinderen van die ouders en daartoe behoort ook Zambra of de auteur zoals hij zichzelf noemt. Je kunt een analogie maken met kinderen van Joodse ouders die in de kampen hebben gezeten. Vaak hebben zij geen enkele aansluiting bij elkaar. Hella de Jonge schrijft in haar boek Los van de wereld ook daarover.

Zambra laat zien dat wat voor leven je ook leeft als kind, het nooit zo dramatisch kan zijn dan dat van die ouders. Als klein kind (het eerste deel van het boek) heb je dat niet in de gaten. Je weet ook niet of de ouders van je vriendjes en vriendinnetjes (in zijn geval Claudia) minder of erger slachtoffer zijn geweest in de roman van de ouders. Je kunt het nooit overtreffen en blijft een secundaire personage, op de achtergrond, niet belangrijk. Dat komt mooi naar voren als hij vertelt over een moment op de middelbare school waarbij een dief wordt achtervolgd door de politie en er geschoten wordt. De kinderen gaan op de grond liggen, maar staan weer op als het voorbij lijkt te zijn. De leraar ligt met ogen dicht en zijn handen op zijn oren onder zijn bureau en durft er niet meer onderuit te komen. Dan weet Zambra dat er een verschil is en later merkt hij dit ook bij klasgenoten en Claudia. Hun ouders hebben ernstiger dingen meegemaakt tijdens het regime en ook dat maakt onderscheidt.
Zambra voelt zich bijna schuldig dat er in hun familie niets ergs is voorgevallen. Voor alle secundaire personages, Claudia en ook hijzelf geldt dan dat ze zoeken naar Manieren om naar huis terug te keren, maar die zijn er niet. De werelden van de twee generaties liggen te ver uit elkaar. Normaal vaak al tussen ouders en kinderen, maar door zo'n extreme situatie als een oorlogs- of onderdrukkingsregime nog meer.

Ik moet altijd erg wennen aan dit flardenschrijven omdat het vaak geen vloeiend en samenhangend geheel is of lijkt. In het geval van Zambra moet je natuurlijk ook nog iets afweten van de situatie in Chili anders ben je helemaal verloren.

ISBN 9789079770076 Paperback 196 pagina's Uitgeverij Karaat oktober 2012
Vertaald door Luc de Rooy

© Ria, 19 april 2013

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER