De tragische lotgevallen van de familie Mikolajenko
Shandi Mitchell

Teodor Mikolajenko, zijn zus Anna en hun gezinnen hopen een nieuw bestaan op te bouwen in Canada. Ze komen uit de Oekraïne. In Canada wacht hun echter niet het geluk waarop ze hoopten. Door een nare speling van het lot belandt Teodor in de gevangenis. Hier maakt hij een afschuwelijke tijd door. In het voorjaar van 1938 keert hij terug naar zijn gezin. Hij treft ze in een erbarmelijke toestand aan. Zijn vrouw en vijf kinderen wonen bij zijn zus in een schuur, zijn mager en hebben nauwelijks kleding. Zijn zwager is er weer eens vandoor gegaan en heeft de vrouwen en kinderen aan hun lot over gelaten. Door eindeloos zwoegen en ploeteren, weet Teodor een akker te ontginnen en wordt er graan ingezaaid. Eigenhandig bouwt hij een nieuw huis voor zijn gezin. Zelf mag hij geen akker bezitten maar zijn zus Anna heeft het voor hem gekocht en op haar naam laten zetten. Later zal Teodor dit terugbetalen. Zijn vrouw Maria legt een moestuin aan en op deze manier redden de twee gezinnen het ternauwernood. Dapper trotseren ze honger, kou en armoede. Een andere keus hebben ze ook niet.

Het tij lijkt te keren als de akker vol graan staat, bijna klaar om te oogsten. Een deel van de oogst gaat echter verloren in een enorme brand. Toch zullen ze het met de opbrengst van het overige graan, als ze op alles beknibbelen, samen met Anna en haar kinderen net kunnen redden. Ook wordt Anna betaald voor het land. Een principezaak voor Teodor. Het volgende jaar zal de opbrengst hopelijk hoger zijn. Met Anna gaat het slecht. Het wordt niet met zoveel woorden gezegd  maar uit haar gedrag is op te maken dat ze depressief is. Ze is zwanger geraakt nadat haar man Stefan zich bij een onverwacht bezoek aan haar heeft vergrepen en ze probeert de zwangerschap lange tijd te ontkennen. Ze is passief, verwaarloost haar gezondheid en dat van haar kinderen. Teodor en Maria helpen haar en haar kinderen zoveel ze kunnen. Ze wapenen zich zo goed mogelijk tegen de doordringende kou en de honger.

Dan komt Stefan berooid thuis. Inhalige Stefan. Egoïstische Stefan. Zijn gezin interesseert hem niet. Dat van Teodor evenmin. Hij denkt alleen maar aan zijn eigen gewin en hij wil munt slaan uit de akker van Teodor en het harde werk dat verricht is. Hij verneemt dat het land op Anna’s naam staat en lacht in zijn vuistje. De confrontatie met Stefan blijkt zwaarder dan alles wat de gezinnen al doorstaan hebben. Stefan drijft de twee gezinnen uiteen en stort allen in het ongeluk.

Een boek dat nauwelijks in een paar woorden samen te vatten valt. Een boek om uren over na te praten. Over de arme familie Mikolajenko die het zo zwaar heeft. Telkens weer getroffen wordt door tegenspoed. Niet omdat de auteur graag overdrijft maar omdat het leven voor een immigrant echt zo zwaar kon zijn destijds. Het is een verhaal over de veerkracht van de gezinnen maar ook over de wanhoop. Wanhoop die uiteindelijk drijft tot onvoorziene daden. Hoeveel kan een mens verdragen? Hoelang duurt het voordat een geest breekt? Kan een mens ontelbare keren opkrabbelen en weer doorgaan?

Een schrijnend en aangrijpend debuut wat blijft hangen. Na het lezen moest ik echt even loskomen van het verhaal. Het is zo indringend. De pure manier waarop Shandi Mitchell dit verhaal heeft neergezet is prachtig. De doordringende kou is bijna tastbaar, de honger haast voelbaar. Vanaf de eerste bladzijde was ik geboeid en dat is tot de laatste bladzijde zo gebleven.

ISBN 9789022959770 | paperback | 336 pagina’s | Bruna | oktober 2010

Vertaald door Miebeth van Horn

© Annemarie, 21 september 2011

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER