Boekenarchief M

Erika Murray-Theron

Tsitsikamma
Erika Murray-Theron


Tapisserie met klein diere is de originele titel van het boek. Dat dekt de lading van het boek eigenlijk beter dan Tsitsikamma. Niet alleen omdat Dorothea, de 'matriarch' van de familie, letterlijk tapijten weeft waarin kleine dieren opduiken, maar omdat haar familie zelf op een tapijt lijkt. Misschien nog wel op het meest op het tapijt dat Dorothea zo bewondert: ode aan Katla, waarop de uitbarstende vulkaan Katla (IJsland) te zien is.


Gerhardt, Dorothea's neef, heeft zijn familie uitgenodigd de dagen voor kerst bij hem door te brengen in Tsitsikamma. De familie bestaat uit zijn vader Eben, zijn tante Dorothea en de vier kinderen van Dorothea met aanhang en kinderen. Gerhardt is gescheiden en woont alleen in een huis met uitzicht op het strand, naast een camping. Hij haalt voor deze gelegenheid ook zijn dementerende vader op uit het verzorgingstehuis. Juliana is de eerste die arriveert. Zonder haar man King, maar mét haar drie 'terroristen' en au pair. Haar oudere zus Maryn, herstellende van een knie-operatie, komt vervolgens samen met haar man en twee kinderen aan. Sias heeft zijn broer Driessen opgepikt met de motor en zij komen vlak voor Dorothea aan bij Gerhardt.
Dat de familie elkaar zo weinig heeft gezien in de afgelopen jaren heeft natuurlijk zo zijn redenen. Het is met name de dood van Alet, de middelste van de drie dochters van Dorothea, die de familie uiteen hebben doen barstten. Het gist en borrelt de hele tijd in Tsitsikamma, terwijl er zo nu en dan kleine erupties plaatsvinden. Uiteindelijk kan natuurlijk de grote uitbarsting niet uitblijven.


De rode draad in dit familieverhaal is de vraag of kinderen erfelijk belast zijn als het gaat om onderscheid te maken tussen goed en kwaad. Driessen heeft dezelfde fout gemaakt als zijn vader en diens vader. Dorothea verlaat haar gezin na de dood van Alet en laat daarmee de overige kinderen over aan haar man Laas, een heel onplezierig sujet. Is het onverantwoordelijke gedrag van Keith, de zoon van Maryn, te vergelijken met dat van de immorele Laas?
Het is duidelijk dat alle gebeurtenissen in het verleden én tijdens de bijeenkomst te maken hebben met schuldgevoelens, boetedoening, (erf)zonde en in hoeverre al dan niet goede bedoelingen een rol spelen bij het bepalen van (on)schuld. Ieder lid van de familie voelt zich schuldig aan de dood van Alet en allemaal doen ze op de een of andere manier boete.


Ondanks die ogenschijnlijk 'zware' thematiek is Tsitsikamma geen 'zwaar' boek. Het leest prettig, de diverse personages zijn interessant en de omgeving wordt prachtig beschreven. Het duurt echter nogal lang voordat het verhaal echt op gang komt. Pas na ruim honderd pagina's zijn alle hoofdrolspelers geïntroduceerd, omdat  – op het moment dat er iemand in Tsitsikamma arriveert – uitgebreid bij het verleden en heden van die persoon wordt stil gestaan. De enige die wat 'schimmig' blijft, is Gerhardt. Dat trage, uitgebreide begin staat in schril contrast met de snelheid en oppervlakkigheid waarmee de gebeurtenissen aan het eind worden beschreven. Het gevolg van die onevenwichtige opbouw is, dat je een klein beetje teleurgesteld achterblijft. De gekozen opzet werkt ook niet erg mee: wat heeft zich nu echt afgespeeld tussen het eerste en het laatste hoofdstuk? Welke rol speelt Gerhardt eigenlijk in het verhaal: verteller, personage of beide?

 

ISBN 9789089530257 | paperback | 248 pagina's | Ailantus | oktober 2009
Vanuit het Afrikaans naar het Nederlands vertaald door Riet de Jong-Goossens

© Ellen, november 2009

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER