Wat is de Wat
Dave Eggers

Nog maar een jongetje is hij, nauwelijks ouder dan een jaar of acht, als zijn dorp Marial Bai in Zuid-Soedan wordt aangevallen. Er heerst een burgeroorlog. Zijn kinderogen zien dingen die hem in één klap zijn onschuld afnemen. Zijn dorpsgenoten worden vermoord en hun huizen verwoest. Er is maar één optie en dat is vluchten. Valentino Achak Deng vlucht. Er is simpelweg geen andere keuze. Waar zijn familie is weet hij niet. De kans is groot dat ze niet meer in leven zijn. Hij staat er alleen voor. Een klein kind dat moederziel alleen is.

Valentino Achak Deng vlucht zo ver mogelijk. Overal heerst chaos en vele dorpen zijn er net zo ellendig aan toe als het zijne. Uiteindelijk sluit hij zich aan bij een grote groep jongens die, net als hij, niemand meer hebben. De Lost Boys. Te voet gaat de steeds groter wordende groep onderweg naar Ethiopië. Daar heerst vrede en zal alles goedkomen. Tenminste: Dat houden ze zichzelf en elkaar voor. Zonder hoop zijn ze immers nergens. De tocht is zwaar en gevaarlijk. De honger is overweldigend. Wilde dieren en menselijke moordenaars liggen op de loer. De uitputting, ziekte en honger eisen hun tol en kinderen die even uitrusten staan steeds vaker nooit meer op. Valentino Achak Deng weet het vluchtelingenkamp te bereiken maar daar eindigt zijn verhaal niet. In totaal zal hij dertien jaar in een vluchtelingenkamp wonen. Eerst in Ethiopië en later in Kenia. En ook daar heerst honger en sterven mensen aan allerlei ziektes die door ondervoeding de kop op steken. Er zijn groeperingen actief in de kampen die jongens tot kindsoldaten willen omvormen. Het is er niet veilig. Er heerst geen geborgenheid en de toekomst is onzeker totdat hij eindelijk de kans krijgt het continent te verlaten. Op dit moment bouwt hij een nieuw bestaan op in Amerika. Hij heeft het overleeft. Ruim tweeëneenhalf miljoen anderen niet.

Dit verhaal is onvoorstelbaar zielig en aangrijpend. Ik moest het boek telkens even wegleggen om het allemaal even te laten bezinken. Hoewel dit geen biografie is, is het verhaal van Valentino Achak Deng grotendeels waargebeurd. De schrijfstijl is heel intens. Overweldigend en hartverscheurend. Het is nauwelijks te bevatten hoe wreed het leven kan zijn. Hoe wreed mensen kunnen zijn. De dingen die Valentino Achak Deng als kind heeft gezien zijn zo gruwelijk dat menigeen eraan onderdoor zou gaan. Velen deden dat ook. Het is ronduit bewonderenswaardig dat hij zich staande hield. Een andere keuze was er ook niet. Het was doorgaan of doodgaan. Valentino Achak Deng ging door. Wilskracht of geluk? Waarschijnlijk een combinatie van beide want met wilskracht alleen kwam je er niet.

Deze roman is een absolute must-read. Omdat dit verhaal verteld moet worden aan zoveel mogelijk mensen. Omdat niemand zijn of haar ogen mag sluiten voor het leed dat de medemens kan treffen. Hoewel de inhoud van het verhaal heel heftig is, is de schrijfstijl niet zwaar zodat het boek goed te lezen is. Het verhaal wordt vertelt door de volwassen Valentino Achak Deng die in Amerika woont. Hij wordt in zijn eigen huis overvallen en terwijl hij gekneveld op de vloer ligt, vertelt hij in gedachten zijn verhaal aan het jongetje dat hem bewaakt. Later vertelt hij in gedachten verder tegen de receptionist van de Eerste Hulp – hij is tijdens de overval gewond geraakt – en weer later tegen bezoekers van het fitnesscentrum waar hij werkt. Een ongebruikelijke schrijfstijl die heel persoonlijk is en past bij het verhaal.

Wat is de wat is een verhaal dat een diepe indruk op mij heeft gemaakt. Het heeft me enorm geraakt.

ISBN 9789048813551 | hardcover | 639 pagina’s| Lebowski Publishers | mei 2012
Vertaald door Wim Scherpenisse en Gerda Baardman

© Annemarie, 27 mei 2012

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER