http://www.gaelfaye.com

Klein land
Gaël Faye

‘Ik dacht uit mijn land te zijn verbannen. Maar toen ik terugkeerde over de sporen van mijn verleden begreep ik uit mijn kinderenjaren te zijn verbannen. Wat me nog veel wreder lijkt.’

Al op de eerste bladzijde van dit boek borrelde een gevoel van verrukking in me op dat ik alleen ervaar als ik een heel bijzonder boek in handen heb. Een pareltje. Er zijn veel mooie boeken maar sommige boeken steken met kop en schouders boven de rest uit. Dit is zo’n boek. Het is geschreven vanuit het hart en met een prachtig gevoel voor taal. Auteur (én zanger, rapper en singer-songwriter) Gaël Faye baseerde dit indringende verhaal over de burgeroorlog in Rwanda op ervaringen uit zijn eigen jeugd.

Hoofdpersoon Gabriel woont tegenwoordig in Frankrijk maar hij groeide op in Burundi, waar hij met zijn Franse vader, Rwandese moeder en zusje Ana in een gerieflijke expatbuurt woonde. In 1992 is Gabriel tien jaar. Hij leidt een onbezorgd leven en speelt veel met zijn vriendjes buiten. Toch merkt ook hij dat de gemoedelijke sfeer in Burundi verandert. Ineens doet het ertoe of je een Hutu of, net als Gabriels moeder, een Tutsi bent. Het is voor de jonge Gabriel moeilijk te begrijpen waarom dat van belang is.

‘Is er een oorlog tussen de Tutsi en de Hutu omdat ze niet hetzelfde grondgebied hebben?’
‘Nee, dat is het niet, ze hebben hetzelfde land’
‘Eh… omdat ze niet dezelfde taal hebben, dan?’
‘Nee hoor, ze spreken dezelfde taal.’
‘Omdat ze niet dezelfde god hebben, dan?’
‘Nee hoor, ze hebben dezelfde god.’
‘Maar… waarom voeren ze dan oorlog tegen elkaar?’
‘Omdat ze niet dezelfde neus hebben.’

Terwijl de onrust in Burundi, en vooral in buurland Rwanda, toeneemt, wordt de sfeer in huis ook steeds minder prettig. De relatie van Gabriels ouders staat op springen en uiteindelijk vertrekt zijn moeder. Terwijl niets meer is wat het eens was, probeert Gabriel zich wanhopig aan zijn kind zijn vast te klampen. De steeg waar hij met zijn vriendjes speelt, moet verstoken van oorlogen en huwelijksproblemen blijven. Daar moet het niet uitmaken of je Hutu, Tutsi, blank, zwart of karamelkleurig bent. Alle mensen, en kinderen helemaal, zijn immers gelijk. Toch wordt ook de sfeer in zijn geliefde steeg steeds grimmiger. De oorlog en de haat ontzien niemand en strekken hun armen dwingend naar de onschuldige kinderen uit.

In Rwanda barst de bom als eerste. Mensen veranderden in monsters en richten een waar bloedblad aan. Een genocide. Gabriels moeder maakt zich, terecht, grote zorgen om het welzijn van haar familie. Mensen worden vermoord alsof het waardeloze prullen zijn. Het is een grote verschrikking en het geweld is niet te temmen. Terwijl in Rwanda alle menselijkheid uitgewist lijkt te zijn, sijpelt het geweld door naar Burundi. Zelfs de steeg waar Gabriel eens zo heerlijk onbezorgd met zijn vriendjes speelde, verandert in een oorlogsgebied en ook de zachtaardige Gabriel levert een deel van zijn menselijkheid in.

‘Ik wil geen monteur meer worden. Er valt niets meer te repareren, niets meer te redden, niets meer te begrijpen.’

Het is nauwelijks te geloven dat Klein land een debuut is. Het is in een prachtige stijl en heel invoelend geschreven. Juist omdat het verhaal door de ogen van een kind wordt beschreven, wordt extra benadrukt hoe afschuwelijk, zinloos en ronduit belachelijk het is om mensen puur en alleen vanwege hun afkomst te haten. We zouden wereldwijd een voorbeeld aan de kinderen die eens zo onschuldig in de steeg speelden moeten nemen en elke volwassene op deze planeet zou alles op alles moeten zetten om ervoor te zorgen dat er altijd voor elk kind een veilige steeg beschikbaar zal zijn. Gaël Faye heeft mij geraakt en dit verhaal zit stevig in mijn geheugen verankerd. Lees dit boek. Lees en geniet van het prachtige taalgebruik. Lees en leer van fouten die nooit meer gemaakt mogen worden. Mensen horen thuis op de plek waar hun hart zich bevindt. Wie zijn hart moet achterlaten, zal zich nooit meer compleet voelen.

‘Ik slinger tussen twee oevers, dat is de ziekte van mijn ziel. Duizenden kilometers scheiden me van mijn leven van vroeger. Het is niet de aardse afstand waardoor de reis lang wordt, maar de tijd die is vergleden.’

ISBN 978904883707 | ebook| 163 pagina's | Hollands diep | september 2017
Vertaald door Liesbeth van Nes

© Annemarie, 22 oktober 2017

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER