http://www.aminattaforna.com

De paradox van geluk
Aminatta Forna

De hoofdpersonages zijn Atilla en Jean. Hij is een, van oorsprong Ghanese, psychiater gespecialiseerd in oorlogstrauma's. Hij is in Londen om een speech te houden tijdens een belangrijke conferentie. Zij is een Amerikaanse, wetenschapper, die het leven van vossen in Londen bestudeert en vlinder- en vogelvriendelijke daktuinen aanlegt. Ze ontmoeten elkaar met een klap, ze botsen namelijk op Waterloo Bridge tegen elkaar aan. Atilla helpt Jean overeind en ze gaan vervolgens ieder weer hun eigen pad. Het toeval wil dat ze elkaar opnieuw ontmoeten en dan beginnen ze een gesprek.

Atilla is namelijk op zoek naar het zoontje van een nicht van hem. Zij is uit huis gezet wegens vermeende wanbetaling en ligt nu in het ziekenhuis. Haar zoontje weet dat niet. - Dit geeft o.a. gelijk de wantoestanden rond de emigratiediensten aan - De praktische Jean schakelt haar informanten in om mee te helpen zoeken. Dat zijn de straatvegers en nachtwerkers zoals portiers en dergelijke die het haar doorgeven als ze een vos hebben gezien. Ook het zilveren 'standbeeld' wordt ingeschakeld. Het blijkt een bijzonder mens te zijn.

Het mooie van dit verhaal is, dat in feite iedereen gelijk en even waardevol is. Alle mensen die in het boek voorkomen en Atilla helpen, zijn geen originele Londenaren, allen zijn afkomstig van diverse werelddelen en proberen een bestaan op te bouwen in Engeland, met name in Londen. Dit schept een band tussen de zoekende groep mensen. Ze zijn overigens erg gelukkig met de hun geboden kansen in hun nieuwe land.

Via schuingedrukte hoofdstukken komen we ondertussen meer te weten over de achtergronden van Atilla en Jean. We ontdekken dat beiden hun oude leven aan het verwerken zijn. Atilla's vrouw is onverwacht overleden, Jean is gescheiden van man en kind, die wonen nog in de USA. Beiden hebben hun verdriet daarom maar dat weten ze niet van elkaar. Tussen zijn werkzaamheden door bezoekt Atilla meerdere keren zijn oud-collega Rose op, zij is vroeg dementerend. Atilla probeert haar verzorging zo goed mogelijk te laten verlopen en moet moeilijke beslissingen nemen. Aminatta Forma weet Atilla's weemoed over vergane tijden met Rose overigens erg mooi te verwoorden.

Frappant is ook dat de natuur zo'n grote rol speelt in het verhaal. Jean jogt elke ochtend door de Londense parken, ze registreert in haar hoofd de beplanting en vogels die ze ziet. 's Avonds, 's nachts of 's ochtends zoekt ze naar plekken waar vossen zich mogelijk  schuilhouden. Dat is vaak bij afvalplekken of restaurants, de vossen komen veelal op het eten af dat mensen weggooien.  Het is een interessant onderzoek maar ze ondervindt ook veel tegenstand van de populistische Londense burgemeester die de vossen als een gevaar voor zijn stad en bewoners ziet. Er zijn o.a. radio-interviews met voor en tegenstanders waar wij getuige van mogen zijn.

De zoektocht naar het neefje van Atilla brengt de twee dichter bij elkaar maar dat is niet het hoofdthema van het boek dat niet voor niets deze titel heeft. In feite geeft Aminatta Forna aan dat het geluk in heel andere zaken zit dan in de westerse wereld vaak wordt aangenomen. - De laatste tijd wordt het overigens steeds meer de tendens dat het nastreven van geluk en vermijden van pijn en verdriet, of dat niet mogen tonen, in feite bizar en ver bezijden de werkelijkheid is.  - De prachtige speech van Atilla aan het eind van het boek maakt de titel helemáal duidelijk.

Het verhaal moet je even laten bezinken en heeft ook even tijd nodig om het in zijn totale waarde te kunnen zien. Er zijn veel thema's en er gebeurt ook veel, maar mensen die actieverhalen met veel vaart en snelle ontwikkelingen willen lezen, komen niet aan hun trekken. Het is bijna alsof je naast iemand loopt die jou het verhaal vertelt en ondertussen wijst naar dingen die hem of haar opvallen. Daardoor krijgen vooral de 'onopvallende' mensen aandacht.  Iedereen kent de mensen die beschreven worden wel maar we zien ze eigenlijk nooit écht. Ze horen bij het straatbeeld. Aminatta Forna laat ze wel zien en geeft ze in haar fraaie zinnen een prachtige stem. Het kost moeite om afscheid te nemen van dit verhaal, deze bijzondere mensen.
Kortom, het is een erg mooi koesterboek.

Zie ook VPRO boeken (start 16.35 uur)

ISBN 9789046823873 | Paperback | 416 pagina's | Uitgeverij Nieuw Amsterdam | september 2018
Vertaald door Aleid van Eekelen-Benders, Mariella Duindam

© Dettie, 22 januari 2019

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER

Het huis met de schaduw
Aminatta Forna

Duro woont alleen met zijn twee honden in een klein Kroatisch dorpje. Een Engelse vrouw koopt een naburig huis en gaat er wonen met haar twee kinderen, Grace en Matthew, resp 15 en 17 jaar. Je weet dan als lezer al wel dat er een broeierig verhaal gaat volgen:
 - Het speelt in Kroatië, een gebied waar de oorlog nog maar zestien jaar voorbij is.
 - Een alleenstaande man, een alleenstaande vrouw (er is wel een echtgenoot, maar die komt maar één keertje eventjes langs); en anders zijn er die tieners nog.
 - Een dorp, waar natuurlijk iedereen alles weet, en waar men leeft met een verleden, waarin nogal wat gebeurd is.

En zo zal geschieden: Duro raakt betrokken bij het Engelse gezinnetje. Hij meldt zich als klusjesman en heeft meer macht dan zijn bazin denkt.
Maar ook hij moet leven met de gebeurtenissen uit de oorlog, maar nu ziet hij zijn kans schoon om een paar dingen recht te trekken. Het leidt tot vrij dramatische gebeurtenissen, die uit de hand dreigen te lopen. Kan Duro voorkomen dat er opnieuw slachtoffers vallen?

De opzet van het verhaal is zeer geslaagd: ondanks dat je wel weet dat dit niet een grappig of romantisch verhaal gaat worden, weet de schrijfster tot bijna op het laatst verborgen te houden waar het precies om gaat. Zou ze dat niet gedaan hebben, dan was er weinig aan geweest. Nu is er een spanning waardoor je toch wel wil weten hoe het afloopt. 

ISBN 9789046814888 | paperback | 320 pagina's | Nieuw Amsterdam | augustus 2013
Vertaald door Aleid Van Eekelen-Benders en Marijke Versluys

© Marjo, 24 september  2013

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER

Het huis met de schaduw
Aminatta Forna

In het kleine Kroatische dorpje Gost staat het blauwe huis al jaren leeg. Duro, die er vlakbij woont, draagt bitterzoete herinneringen aan dat huis.  Daar woonden zijn vriend Krešimir en zijn zus Anka met wie hij in zijn jeugd veel, zeg maar dagelijks, optrok.

Maar op een dag stopt er een auto voor het lege huis. Een vrouw en een jongen en meisje stappen uit. Later stelt de vrouw zich voor als Laura, zij is de nieuwe eigenaresse. Tot zijn verbazing doet Laura hem wel een beetje aan Anka denken.
Duro weet Laura ervan te overtuigen dat hij de aangewezen man is om het huis op te knappen. Blij met het werk dat in die streek niet voor het oprapen ligt, begint hij met veel liefde aan de klus. Hij kent het huis immers door en door, hij weet de zwakke plekken, hij weet welke traptrede kraakt, waar de tafel in de keuken vandaan komt en wie die mooie aardewerk kruiken in de schuur gemaakt heeft.

Duro zorgt ervoor dat het, door Anka gemaakte, prachtige mozaïek dat onder een laagje stucwerk verstopt zit, ontdekt wordt. Grace, Laura's tienerdochter, haalt voorzichtig de pleisterlaag weg en stort zich vol overgave op de restauratie van de schitterende afbeelding. Bij de dingen die Duro liever niet veranderd wil hebben, weet hij het zo te brengen dat hij die klussen later nog wel eens zal doen.
Het zijn prettige weken, Duro kan goed opschieten met Laura en haar kinderen, alles verloopt in opperste harmonie.
Wat Duro echter niet verwacht had, is dat het werken aan het huis zoveel gevoelens bij hem oproept.

Krešimir woont nog steeds in het dorp maar vrienden zijn Duro en hij allang niet meer. Sterker nog, Duro heeft een grote afkeer voor zijn jeugdvriend opgevat. Hij wil de schijnbaar onaantastbare Krešimir treffen, heel diep treffen.
Er ontstaat een plan in Duro's hoofd en heel subtiel, bijna nonchalant, onder het mom van een ander een plezier doen, brengt hij zijn plan stukje bij beetje ten uitvoer. Want er is in het verleden in Gost iets gebeurd dat nooit vergeten mag worden. Duro weet dat hij, alleen al door zijn aanwezigheid in Gost, er voor zorgdraagt dat het gebeurde in herinnering zal blijven. Daarom blijft hij ook in Gost, ondanks alles.
Hij geniet dan ook enorm van de reactie van Krešimir nadat het plan ten uitvoer is gebracht. 

Het verhaal wordt verteld en opgeschreven door Duro zelf. Hij wil iets nalaten voor de volgende generatie, opdat zij weten wat er gebeurd is.
Duro woont al jaren tot zijn volle tevredenheid alleen in Gost. Hij weet zich gezien door Krešimir en dat is hem genoeg. De oneindige liefde die hij voor Anka en later voor haar man voelde, vertaalt hij in de zorg voor het huis. Hij knapt het met veel zorg op en herstelt daarmee in zijn hoofd de dierbare herinneringen in zijn oude luister. Die herinneringen waren vertroebeld door afschuwelijke gebeurtenissen. Het alleen wonen maakt dat hij alles wat vroeger gebeurd is goed heeft kunnen overdenken en van alle kanten heeft kunnen bekijken.

Die zomer zorgt de gevoelige, intelligente, opmerkzame, realistische Grace ervoor dat Duro zijn verhaal kan vertellen zodat alle gruwelijkheden eindelijk eens benoemd kunnen worden. Het bijzondere is dat Laura, de nonchalante, in haar eigen wereldje levende vrouw, er in al haar onschuld voor zorgt dat Duro's plan geweldig werkt en hij daarmee eindelijk zijn zoete, geweldloze wraak heeft kunnen nemen op Krešimir.
Een boek dat in mooie, verstilde taal geschreven is, wat je dwingt tot langzaam lezen. Een boek dat je nog heel lang bij zal blijven. Prachtig.

ISBN 9789046814888 | paperback | 320 pagina's | Nieuw Amsterdam | augustus 2013
Vertaald door Aleid Van Eekelen-Benders en Marijke Versluys

© Dettie, 25 augustus 2013

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER

Het huis met de schaduw
Aminatta Forna

Het blauwe huis dat een eindje buiten de stad Gost ligt, staat al jaren leeg. Het verkeert in een slechte staat en niemand, behalve de zesenveertigjarige Duro Kolak die samen met zijn honden Kos en Zeka vlakbij woont, komt er nog. Duro kent het blauwe huis goed en houdt het in de gaten. Maar dat het een beetje was opgekalefaterd was hem ontgaan. En nu kondigt het geluid van dichtslaande autoportieren de komst van nieuwe bewoners aan.

Duro kan niet anders dan zijn opwachting maken bij het blauwe huis. De nieuwe bewoonster stelt zich voor als Laura. Ze heeft twee tieners bij zich, Grace en Matthew. Haar man, de stiefvader van de kinderen, is nog in hun thuisland Engeland. Duro haalt Laura over hem in de huren als klusjesman. Er moet veel aan het huis gebeuren en Duro beschikt over de juiste vakkennis. En zo gebeurt het dat Duro werkt aan het huis waar zoveel herinneringen aan kleven.

In het huis woonden zijn jeugdvriend Krešimir met zijn ouders en zijn zusje Anka. Duro en Krešimir groeiden samen op en hielden ervan om te gaan jagen. Beide jongens waren aardig bedreven in het schieten van vogels. Krešimir had echter zo zijn buien. Hij was, en is nog steeds, iemand die woede in zich meedraagt. Soms kwam de woede naar de oppervlakte en dan was er niets met hem te beginnen.

De komst van Laura blijft niet onopgemerkt. De bewoners van het stadje Gost (gelegen in Kroatië) praten erover en peilen of Duro er meer over weet. Duro verzwijgt dat hij voor Laura werkt. Haar komst heeft herinneringen bij hem opgerakeld. Herinneringen aan een diepgewortelde liefde. Laura doet hem aan haar denken. Aan Anka. Zijn allereerste vriendinnetje. Zij was het die het prachtige mozaïek heeft gemaakt dat hij nu samen met de jonge Grace restaureert. Het mozaïek dat Duro zogenaamd toevallig ontdekte.

De aanwezigheid van Laura bezorgt Duro een bitterzoete pijn. Voelt hij zich tot haar aangetrokken, zijn het de herinneringen die hij koestert of is het een combinatie van allebei? Laura is zich niet bewust van de geschiedenis van Gost. Ze weet van de oorlog die een aantal jaar geleden in het land woedde maar drukt haar dochter op het hart dat Gost van nare gebeurtenissen verstoken bleef. Duro bevestigt dit. Wat weet iemand als Laura nu van de oorlog? Wat weet zij nu van de doden, de honger en de angst?

Terwijl Laura het zonder zich te beseffen in Anka transformeert, ontvouwt zich een prachtig en hartverscheurend liefdesverhaal. Waarom haat Duro zijn jeugdvriend Krešimir? En waar is Anka gebleven? Het verhaal leidt de lezer naar een hartbrekende onthulling.

Aminatta Forna is een rasechte verhalenverteller. Een waar talent. Haar vorige boek – Fantoomliefde – vond ik prachtig en nu heeft ze me opnieuw geraakt met dit aangrijpende verhaal. Ze weet de gevoelens van Duro op indrukwekkende wijze op mij over te brengen. Het huis met de schaduw is mooi vanaf de eerste bladzijde. Het is een boek waarvan ik me meteen besefte dat ik een juweeltje in handen had. Adembenemend en zeldzaam mooi.

ISBN 9789046814888 | paperback | 320 pagina's | Nieuw Amsterdam | augustus 2013
Vertaald door Aleid Van Eekelen-Benders en Marijke Versluys

© Annemarie, 20 augustus 2013

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER

Fantoomliefde
Aminatta Forna

In Sierra Leone ontvlucht psychiater Adrian Lockheart de sleur van zijn leven in Londen. Erg druk heeft hij het niet want in dit West-Afrikaanse land gaat vrijwel niemand naar de psychiater. Zijn clientèle bestaat slechts uit Elias Cole. Elias een oude man die niet lang meer te leven heeft. Aan Adrian vertelt hij, beetje bij beetje, zijn levensverhaal. Een liefdesverhaal maar ook een verhaal over het maken van keuzes. Elias weet het mooi te vertellen maar de vraag is of zijn vertelling ook strookt met de werkelijkheid. Adrian zal later namelijk ook een andere versie horen.

Het leven in Sierra Leone staat in schril contrast tot de luxe en veiligheid die Adrian in Londen gewend is. Het land krabbelt langzaam weer op na de afschuwelijke burgeroorlog die er heeft gewoed en de voorzieningen laten te wensen over. Vrijwel niemand is ongeschonden uit de strijd gekomen. Veel mensen in het land lijden aan een posttraumatisch stress syndroom omdat zij ronduit gruwelijke taferelen hebben aanschouwd of vreselijke martelingen hebben ondergaan. Adrian probeert een aandeel te leveren in het herstel van een aantal van deze mensen. Hierbij moet hij soms afstand doen van zijn Westerse opvattingen.

Adrian sluit vriendschap met Kai, een chirurg in het ziekenhuis waar hij werkzaam is. Kai werkt zo hard mogelijk om herinneringen aan het verleden te kunnen verdringen. Maar zodra hij slaapt dringen de beelden die hij wil vergeten zich op in zijn nachtmerries. Kai slaapt hierdoor zo weinig dat hij door uitputting last krijgt van trillende handen. De beste vriend van Kai is verhuisd naar Amerika en Kai denkt erover hem te volgen.

Het leven in Sierra Leone brengt ook liefde op het pad van Adrian. Hij raakt tot over zijn oren verliefd op Mamakay. De liefde is wederzijds en laat Adrian proeven van een ervaring die hij nog nooit eerder heeft beleefd. Mamakay maakt het beste in hem los. Maar Adrian is getrouwd. In Londen wachten zijn vrouw en dochter op hem.

Een verhaal dat licht als een veertje leest, wat bewonderingswaardig is. De verhalen van de verschillende personen in het boek vloeien prachtig in elkaar over. Alle hoofdpersonages in het boek kennen elkaar. In de loop van het verhaal wordt duidelijk hoe zij met elkaar verbonden zijn. Het boek gaat over oorlog en trauma maar ook over de liefde en de innerlijke kracht van de mens. En over hoe mensen met hun geweten in het reine proberen te komen door zichzelf van een nieuwe werkelijkheid te overtuigen.

Al op de eerste bladzijde van het boek staat een prachtige passage. En daarmee is de toon van het verhaal gezet. Het is een genot om deze intense, goed geschreven vertelling te lezen. Laat je niet afschrikken door de ruime hoeveelheid bladzijden die dit boek telt, wie eenmaal start met lezen zal wensen dat er nooit een einde aan komt.

ISBN 9789046811948 | Paperback | 576 pagina’s| Nieuw Amsterdam | februari 2012
Vertaald door Aleid van Eekelen-Benders & Marijke Versluys

© Annemarie, 19 februari 2012

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER