Jouw gezicht zal het laatste zijn
João Ricardo Pedro

Flaptekst:
Augusto Mendes is een welgestelde dokter, die tijdens de dictatuur van Salazar de stad verlaat om in een ver en afgelegen dorp te gaan wonen, niemand weet waarom.
Zijn zoon Antonio Mendes komt getraumatiseerd terug van de oorlog in Angola, waar hij twee keer naartoe is gestuurd.
Dan komt diens zoon Duarte Mendes, de eigenlijke hoofdpersoon, een begenadigd pianist – die de muziek helemaal de rug toekeert. Hij beseft dat ook hij is aangeraakt door deze beladen familiegeschiedenis, en dat hij degene is die het een plek moet geven.

---

Dit boek is het debuut van João Ricardo Pedro, een verbijsterend debuut waarvan je het verhaal nauwelijks kunt weergeven. Het lijkt uit losse verhalen te bestaan, maar toch keren een aantal personen steeds weer terug zoals Duarte. Hij is de virtuoze pianospeler, hij zou de grootste Beethovenspeler van zijn tijd worden. Maar nadat Duarte pianosonate nr. 26 met heel zijn hart en ziel voor mede kunstbroeder 'de Indiaan' speelde en zag hoe onverschillig deze er op reageerde speelde hij zijn leven lang geen Beethoven meer.

Maar het verhaal begint met de moord op Celestino, de man met het glazen oog, de man die veertig jaar geleden de spreekkamer van Augusto Mendes, Duartes grootvader, werd binnengedragen.
Deze Mendes is weer goed bevriend met studiegenoot Policarpo, de man waar hij zijn huis en tuin aan te danken heeft. Policarpo die naar het buitenland vertrok en elk jaar in augustus vanuit de plaats waar hij zich dan bevindt een brief stuurt aan zijn goede vriend Augusto. 'Vele jaren lang waren de brieven van Policarpo het venster waardoor Duartes grootouders de wereld volgden.' Augustino las de brieven later voor aan zijn kleinzoon.
Doorheen het verhaal speelt nog een ander verhaal van een vrouw met één been die een schilderij maakte van een vrouw met één been. Het schilderij speelt een belangrijke rol in het leven van de vader van Duarte, Antonio Mendes.
Op de achtergrond speelt de geschiedenis van Portugal en de impact dat het heeft op de familie Mendes.
Het verhaal van de ouders en grootouders is aangrijpend, hun levensloop en leed is  ook van invloed op Duarte die de pijn van hen bijna letterlijk voelt in de muziek die hij speelt. Het spelen kost hem daarom steeds meer moeite, uiteindelijk stopt hij er helemaal mee, voordat hij er zelf aan ten onder gaat.

Nu ik het boek uit heb, en vooral onder de indruk ben van de stijl waarop het geschreven is, blijf ik met het gevoel zitten dat ik veel niet begrepen heb. De verhalen zijn allemaal mooi en indrukwekkend. Maar wat had de kapper met trillende handen voor functie in het geheel?
Ook het schilderij en alles wat daar omheen hang roept nog vraagtekens op. Wie was die vrouw, wie was die man die over de vrouw vertelt? Was het Antonio? Of Policarpo? De gebeurtenissen rond Antonio in Angola laten ook diepe sporen na. Veel vragen blijven ook daarover nog onbeantwoord.
Het boek vraagt duidelijk om een tweede en mogelijk derde lezing om het verhaal mogelijk helemaal te kunnen doorgronden.
Duarte is in feite de hoofdpersoon en ook om hem hangen mysterieuze handelingen en gebeurtenissen.

Ondanks al de vragen die het boek oproept is het wel een prachtig geschreven boek, de taal is wisselend, van bijna poëtisch tot kort en krachtig. Het is haast verbijsterend dat het hier een debuut betreft, ik heb het gevoel dat ik hier iets van een zeer ervaren schrijver heb gelezen.
Ik denk dat João Ricardo Pedro constant indruk zal maken met zijn boeken. Het is tenminste te hopen dat hij niet Duarte's voorbeeld volgt en wèl  blijft schrijven...

ISBN 9789056724696 Hardcover met leeslint 183 pagina's Uitgeverij signatuur oktober 2013
Vertaald door Kitty Pouwels

© Dettie, 16 oktober 2013

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER

Jouw gezicht zal het laatste zijn
João Ricardo Pedro

‘Vreemd hoe sommige verhalen alleen maar sterker worden als je op voorhand het einde kent.  Het verhaal over Celestino is een van de verhalen, dus mocht je het ooit willen optekenen, begin dan vooral bij de dag van zijn dood, dan zal menig halfbakken Zola daar bij jullie scheelzien van jaloezie’

Inderdaad begint het boek bij de dood van Celestino, om daarna als in een wervelstorm over je heen te razen. Verdwaasd blijf je achter. Wat heb ik nu gelezen? vraag je je af. Eigenlijk moet je opnieuw beginnen. Dat begint al als je bovenstaand citaat tegenkomt, pas in het laatste stuk van het boek, in een brief. Alles staat op losse schroeven. Je twijfelt, je bent verdwaasd, en je wilt wéten.

Toch even kort: het boek draait om Duarte Mendes, die als geen ander piano kan spelen, maar de muziek de rug toedraait. Waarom?
Als de verhalen het verleden onthullen van zijn familie, vooral  zijn vader en grootvader, rijst het vermoeden dat João Ricardo Pedro eigenlijk een stukje van de geschiedenis van Portugal  vertelt.
De dictatuur van Salazar en het koloniale verleden vormen de achtergrond van de familie Mendes, die op een heel eigen wijze probeert daarmee om te gaan. Duarte, laatste telg van deze familie heeft er alleen door overlevering mee te maken, maar is net zo goed getraumatiseerd.
Velen die betrokken zijn bij zijn leven vertellen hun verhaal. Verhalen die je apart zou kunnen lezen, maar die wel degelijk met elkaar te maken hebben. Wat is er met de Indiaan gebeurd? En wat betekent de vrouw met de krukken in het verhaal?

Als de tandjes van diverse ritsluitingen past alles op het eind bijna naadloos in elkaar. Bijna, want er zijn nog vragen onbeantwoord. Of – want dat kan ook – het antwoord stond toch ergens, maar ik heb het niet gezien. Het zijn de kleine dingetjes, de finesses die je bij moet houden, je mag niets missen wil je het totale overzicht behouden. Grote lijnen, kleine details.
Dus: een vreselijk rommelig boek?
Nee, toch ook niet. Het is een levendig verhaal, dat eigenlijk nauwelijks naverteld kan worden. Er is een prettige afwisseling. Soms worden de verhalen gewoon verteld, in een vlotlopende stijl, soms zijn er herhalingen en opsommingen, of stukjes die in een sneltreinvaart verteld worden.
Lees het dus zelf maar, laat je meesleuren in een wereld vol geheimen in een Zuid-Europese sfeer, poëtisch, magisch en tragisch.

ISBN 9789056724696 | hardcover |184 pagina’s | Signatuur | oktober 2013
Vertaald uit het Portugees door  Kitty Pouwels 

© Marjo, 15 oktober  2013

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER