Buiten bereik
Tim Parks

‘In de herfst van 2004, kort na zijn geruchtmakende interview met de president van de Verenigde Staten en volgend op de publicatie van de geromantiseerde autobiografie van zijn oudste zoon, met de onbarmhartige titel ‘in zijn schaduw’, stapte de beroemde journalist, presentator en documentairemaker Harold Cleaver aan boord van een British Airwaystoestel waarmee hij van Londen Gatwick naar Milaan Malpensa vloog, om vervolgens met de Italiaanse spoorwegen tot Bruneck in Zuid-Tirol te reizen, en daarna per taxi verder noordwaarts naar Luttach, een dorp op enkele kilometers afstand van de Oostenrijkse grens, van waaruit hij op zoek zou gaan naar een afgelegen berghut om er de volgende, zo niet laatste jaren van zijn leven door te brengen.’

Dit is de openingszin, die de kern en eigenlijk ook de samenvatting is van het verhaal dat nog zo’n driehonderd pagina’s zal vullen. (Ik ontdekte later dat Parks dit trucje ook hanteert in ‘Bestemming’, misschien nog in meer boeken?) Alles staat er in, en tegelijk niets. Want het gaat om de man Cleaver: hoe komt hij tot deze beslissing? Ja, de feiten staan in de zin, maar je weet helemaal niets.
Wat zijn de drijfveren van de man?  Wat staat er in dat boek, en wat zijn Cleavers reacties? En deze totale verandering van omgeving, wat veroorzaakt het bij een man die gewend is aan de luxe van het rijke westen?

Het boek is een ingenieuze mix van verschillende verhaallijnen. Er is dat vermaledijde boek, en de reacties van Cleaver daarop, verweven met de ervaringen in het hier en nu, terwijl hij ook nog herinneringen ophaalt uit zijn verleden. Zijn leven in dat afgelegen bergdorp brengt hem in contact met nieuwe mensen, mensen die hij niet verstaat en die nauwelijks Engels spreken. Hij kan het niet laten hele verhalen te verzinnen rondom hun omstandigheden en onderlinge relaties en doet daarbij verrassende ontdekkingen. Die vermenging leidt soms tot zinnen die op twee manieren te duiden zijn: een knappe manier om het heden en het verleden te verbinden!
Maar de hoofdmoot is natuurlijk de man zelf: leren omgaan met zaken als koude voeten, bevriezend water, een kapotte traptrede, en de oprakende hoeveelheid voedsel in een in afgelegen net niet primitieve berghut, terwijl hij een zelfanalyse toepast. Ook is het een kritiek op de hedendaagse maatschappij, waarbij communicatie niet meer weg te denken is, zelfs in een afgelegen hut ergens in de bergen in Oostenrijk.
Zijn gedachten malen rond, was het leven dat hij leidde nu echt zo belangrijk als het leek?  En wat vond hij nu eigenlijk echt van het boek van zijn zoon: is het echt zo erg dat hij er voor weg moest?
Tenslotte is het hele boek terug te voeren op het ene: een introspectieve blik op zijn eigen ik. Wie is hij, en wat wil hij?

Prachtig boek, om vaker te lezen. En het smaakt ook naar meer Parks-boeken.

‘Bijna op hetzelfde moment versmalde het pad tot een rotsachtige streep die de rand van het open stuk leek te volgen naarmate het smaller werd en achter de berghelling aan zijn linkerkant verdween. Plotseling rook hij een uiterst onaangename geur. Cleaver struikelde en hield zich vast aan een boom. Een dode rat of vogel misschien? Hij hield zijn adem in, zette voorzichtig zijn voet naar voren. Het derde deel van ‘in zijn schaduw’, bedacht hij was heel andere koek. De handschoenen waren uitgetrokken. Cleaver merkte dat het pad begon te dalen. Hij had de geur achter zich gelaten. Hij zette stap voor stap, plaatste zijn voeten voorzichtig tussen wortels en stenen. In dat deel werd het boek van zijn zoon een furieuze satire vaan de ideeën van de vader, een meedogenloze aanklacht tegen zijn smerige rokkenjagerij, een onbarmhartige bespotting van zijn aanwezigheid in de media en zijn veronderstelde ziekelijke ijdelheid. (_)

Mijn vader, had hij geschreven, was niet meer in staat zijn mond te houden over al die successen tegen Jan en alleman die kwam eten, alle beroemdheden met wie hij op zeer goede voet stond. Het was ziekelijk.

Waar gaat dit naar toe? vroeg Cleaver zich af in het pikkedonker.’

Isbn 9789029563710 Paperback 284 pagina's | Arbeiderspers | februari 2006
Vertaald door C M L Kisling

Marjo, september 2009

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER