Donderdagskind
Alison Pick

Grote lijnen van de geschiedenis zijn meestal wel bekend, maar het zijn juist die kleine, minder bekende dingetjes die interessant zijn om over te schrijven maar vooral om over te lezen.
In ‘Donderdagskind’ gaat het over de kindertransporten, die rond 1939 georganiseerd werden met het doel joodse kinderen uit Tsjecho-Slowakije, Duitsland en Oostenrijk naar Engeland te brengen, en in gastgezinnen onder te brengen. Je kunt je de drama’s voorstellen. Eerst het afscheid in de thuislanden, kinderen die niet wisten wat er gebeurde en ineens uit de armen van hun moeder gerukt werden, waarbij er verhalen bekend zijn van gevallen waar dat letterlijk zo was.
En dan de aankomst in een onbekend land, waar niemand hen verstond. Ze hadden geluk als ze in een warm gezin terecht kwamen, maar hoe vaak hadden de gastgezinnen niet andere motieven voor die opvang? En dan hebben we het nog niet over het grootste trauma, als na de oorlog blijkt dat hun familie geheel, of gedeeltelijk omgebracht was door de Duitsers. Ze waren alles kwijt.

In dit verhaal is de hoofdpersoon het kindermeisje van de joodse familie, Marta. Zij vertelt over haar leven bij de familie Bauer, een echtpaar dat niet leeft volgens de joodse gebruiken. Ze komen er al snel achter dat ze daarom nog niet veilig zijn. Pavel verliest zijn fabriek, Anneliese wendt zich tot een pastoor om haar zoon Pepik te dopen. Met een doopbewijs zal hij toch wel veilig zijn?
Vanuit Sudetenland waar ze wonen wijken ze uit naar Praag. Ze doen nog een poging gezamenlijk weg te komen maar dat mislukt en tenslotte gaat alleen Pepik mee op transport. Het kind staat model voor al die kinderen die in Engeland terecht kwamen.
Het verhaal vertelt over de familie, hun wanhoop, hun tweestrijd, waar ze maar moeilijk mee overweg kunnen. Hun hele leven is overhoop gehaald. En daartussen beweegt Marta zich, een Tsjechisch meisje, dat een relatie heeft met een Duitser, hetgeen ook weer de nodige problemen met zich mee brengt.
Er is een ik-persoon, van wie we pas laat ontdekken wie het is. Er zijn (fictieve) brieven, gevonden in de oude archieven. Het gaat over loyaliteit, over verraad, over wanhoop en toch ook liefde.

Alison Pick heeft geput uit de verhalen van haar familie en die van enkele ‘transportkinderen’. Het is geen (auto-) biografisch verhaal, maar het zou het zo kunnen zijn. Het is en blijft een tragische geschiedenis.
De ‘transportkinderen’ komen nog steeds bij elkaar in Liverpool, om hun ervaringen te delen. Daar staat ook een standbeeld dat je kunt bekijken via deze link  http://www.ajr.org.uk/kindertransport

 
ISBN 9789044962567| hardcover | 302 pagina's | Orlando | april 2011
Zoals Orlando dat vaak doet heeft ook dit boek een bijlage met een interview, leesclubvragen en nog meer.

© Marjo, 30 mei 2011

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER