Winterwater
Lex Paleaux

‘Onder water hoorde ik alleen nog maar stilte. Het was een raar soort stil, maar toch ook fijn. Niet zoals ’s nachts als ik wakker werd en het hele huis nog sliep. Of de stilte die je kon horen vlak voor dominee Wesseling op zondag de zegen uitsprak in de kerk. Het leek een beetje op het geluid van stilte als ik heel erg verkouden was en behalve mijn neus ook mijn oren verstopt zitten.’

Het was zijn tijd nog niet. De jongen, ik-verteller Lex, wordt door zijn grootvader uit het water gehaald nadat hij door het ijs gezakt is.

Winterwater is een verzameling verhalen die samen het verhaal vertellen van een gevoelige jongen die geen begrip vindt in de wereld om hem heen. Dat is in Friesland, in de jaren tachtig. Zijn moeder is streng gelovig en heeft losse handjes. Vooral als het om haar jongste gaat. Zijn twee oudere broers lijken een eigen weg te kunnen gaan zonder klappen op te lopen. Zij stellen geen moeilijke vragen, zoals Lex wel doet. De vragen die hij stelt, getuigen vanuit een nieuwsgierige aard en dat wordt niet op prijs gesteld in het streng gereformeerde gezin. Waarom kan hij niet aanvaarden? Geloven? Gewoon doen wat hem gezegd wordt?
Maar dat is nu juist het probleem. Zeker als het over God gaat. Als hij leert dat God hem altijd zal beschermen, hoe kan het dan dat hij niet opgevangen wordt als hij valt? Zijn poging te bewijzen dat God bestaat levert hem een flink pak rammel op. Niet het eerste en niet de laatste overigens.

Lex spreekt drie talen: Frans, Nederlands en Fries. Dat Frans is vanwege zijn vader, een Fransman, die na een ongelukkige val thuis zit. Lex’ moeder zegt dat ze arm zijn, hetgeen leidt tot een in onze ogen hilarisch voorval. Maar geld dat voor de armen is uit de collectezak halen in de kerk, je kan je voorstellen dat het hem in de problemen brengt. Zoals dat vaker gebeurt.

Lex is een eenzaam kind, dat zelfs na een verschrikkelijke gebeurtenis bij niemand terecht kan. Het leidt tot psychische problemen, hij doet zijn best niet meer op school, plast weer in zijn bed, en onderschept tenslotte een brief die niet voor hem bestemd is maar wel over hem gaat. Het is de druppel.

'Ik vergat steeds vaker om de radiozender weer naar Frankrijk te sturen. Soms was mijn vader boos en soms ook niet. Ik merkte dat zijn boosheid mij niet meer zo raakte. Het deed er niet toe... Ik deed er niet toe.'

De verhalen, steeds voorafgegaan door een cursief stukje tekst, als een voorzet tot het verhaal, staan niet in chronologische volgorde, ze overspannen een periode van zo’n acht jaar en geven een duidelijk beeld van de jeugd van een jongen die anders is dan zijn ouders gewend zijn. Zij begrijpen hem niet, lijken ook nauwelijks belangstelling te hebben. Als hij na het behalen van een kampioenschap met zijn teamgenoten op een kar door het dorp rondgereden wordt, staat iedereen voor de deur van hun huis, juichend en klappend. Behalve bij de familie van Lex.

Winterwater is een schrijnend verhaal dat je geschokt achterlaat. Niet dat de verhalen somber zijn, integendeel zelfs, de manier waarop de jongen vertelt is eerder opgewekt te noemen, zelfs als hij vertelt over een pak slaag lijkt hij dat niet erg te vinden. Lijkt! De teneur is immers niettemin benauwend en het boek eindigt dan ook met een drama. In een beeldende stijl weet Lex Paleaux uiteen te zetten hoe de gevoelswereld van de jongen botst met in het leven teleurgestelde ouders binnen een streng christelijke achtergrond.

Lex Paleaux (1977) afkomstig uit Friesland, nu woonachtig in Haarlem, is schrijver van scripts voor televisie, theater en film.
Winterwater is zijn debuut.

ISBN 9789062657926 | Paperback | 224 pagina's | Uitgeverij in de Knipscheer| januari 2020

© Marjo, 12 maart 2020

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER